Đến nhà máy ô tô nghìn tỷ của Vinaxuki xem... bò, lợn, dê

Đã từng có rất nhiều bài báo nói về sự khó khăn của Vinaxuki, nhưng phải đến tận nơi và tận mắt chứng kiến mới thấm thía được cái chật vật của doanh nghiệp - một thời từng được coi là tiên phong của nền công nghiệp sản xuất ô tô Việt Nam.

Những năm 2011 trở về trước, lượng xe tải tiêu thụ hàng năm của Vinaxuki không hề thua kém Thaco. Nhắc đến thời "hoàng kim", Ông Bùi Ngọc Huyên - Chủ tịch Vinaxuki nhớ lại, "ngày xưa có thời kỳ, các đại lý họ về ở trọ trong làng này chỉ để chờ có xe xuất xưởng là họ lấy, chúng tôi lắp đến đâu, ra là hết đến đấy". Trước năm 2009, doanh nghiệp của ông Huyên sản xuất khoảng 50 đến 60 chiếc xe mỗi ngày.

Từ nhà máy bỏ hoang...

Kể từ năm 2012, do thiếu hụt nguồn vốn lưu động, ngân hàng lại không cho vay vì cho rằng nội địa hóa là “phiêu lưu”, Vinaxuki buộc phải dừng hoạt động cho đến nay đã hơn 3 năm.

Khu nhà máy của Vinaxuki rộng 12ha, có giai đoạn mỗi ngày xuất xưởng gần 100 xe, nay bị bỏ hoang, bụi bám dầy đặc..

"Các doanh nghiệp lắp ráp với nhập xe nguyên chiếc, họ được vay thoải mái. Còn những doanh nghiệp đầu tư công nghệ cao để sản xuất nội địa hóa thì chẳng được gì cả. Tài sản của tôi vẫn đủ để thế chấp, ngân hàng cũng thừa nhận tôi có tài sản để thế chấp nhưng họ bảo tôi không vay được vì tôi nội địa hóa, như thế là không khả thi, phiêu lưu.."

Số lao động của Vinaxuki từ 1.160 người nay chỉ còn 280 người.

Hiện giờ tại nhà máy, chỉ một số ít công nhân đang lắp các xe cũ còn tồn đọng, "tuy nhiên kho phụ tùng của Vinaxuki đem đi bán sắt vụn cũng sắp hết rồi", ông Huyên nói.

"Theo công suất thiết kế nhà máy của Vinaxuki, nhân sự là 6.000 người, trong đó Thái Nguyên là 300 người, Thanh Hóa là 3.000, tổng số cán bộ công nhân viên của tôi nếu đủ vốn hoạt động hết công suất lên đến hơn 9.000 người, sản xuất ra 30.000 xe/năm. Còn bây giờ chúng tôi chỉ ngồi chơi.", ông Huyên nói.

Khoảng 200 chiếc vỏ xe 4 chỗ đã hoàn thiện, xếp hàng ngay ngắn bên trong nhà máy. Đây là khung của những chiếc xe đầu tiên dự kiến được xuất xưởng từ những năm 2011-2012.

Nói về nội địa hóa trong nước, ông Huyên cho biết phụ tùng cho xe 4 chỗ gần như nhập 100%, xe tải nhập khoảng 80%, chỉ có lốp với thùng xe là được làm tại việt nam. Tính ra, nội địa hóa xe tải cũng được 25-27%, còn xe 4 chỗ chỉ vỏn vẹn khoảng 5-8%.

Trong khi đó, doanh nghiệp của ông có thể nội địa hóa xe 4 chỗ được 50%, xe tải được trên 40%.

"Thủ tướng đề ra chiến lược ô tô, theo đó doanh nghiệp sản xuất nội địa hóa, làm phụ tùng thì được ưu đãi. Thế nhưng tôi lại không được hưởng cái gì cả...".

Ông Huyên cho biết, một số đối tác nước ngoài đồng ý bán chịu cho Vinaxuki phụ tùng ô tô sau 9 tháng mới phải thanh toán tiền, nhưng ông đang phải tính đến phương án bán đất, bán bớt nhà máy để trả nợ ngân hàng và lấy vốn để nộp thuế.

Khu nhà xưởng hoàn toàn vắng bóng sản phẩm hoàn thiện, ngoại trừ một vài chiếc xe mẫu.

Và giấc mơ ô tô 'made in Vietnam' còn dang dở...

Chiếc xe 4 chỗ made in Vietnam được ông đặt tên là VG 150, ông nói rằng chỉ cần 20 tỷ đồng nữa để hoàn thiện nội thất là có thể xuất xưởng.

Vỏ xe được thiết kế theo tiêu chuẩn châu âu, và rất cứng. Trong khi các hãng khác sơn 4 lớp, chiếc xe VG 150 được sơn tới 5 lớp, và áp dụng công nghệ sơn robot tự động. "Ngay cả Toyota hay Ford đều sơn bằng tay hết", ông Huyên cho hay.

Nội thất của chiếc xe chưa có gì..

... ngoài động cơ, hộp số, phanh.

Chiếc xe sử dụng động cơ Mitsubishi 1.5, tiêu thụ 6 lít/100km. "Kia Morning động cơ 1.0, cân lên thì trọng lượng chỉ bằng 60% xe của tôi", ông Huyên nói.

Lốp của chiếc VG 150 có kích cỡ 195R15, lớn hơn các dòng xe cùng phân khúc là 185R14.

"Lốp của Nhật, đèn của Nhật, la-zăng của Nhật, động cơ của Nhật rồi, chỉ có thân vỏ tôi làm thôi. Ở các nước nội địa hóa 40% họ không làm động cơ, người ta làm thân vỏ xe. Xem thương hiệu của nước nào thì người ta căn cứ vào vỏ xe, còn động cơ có thể nhập về. Thế nên anh nhập động cơ thì cái xe đấy vẫn là xe của anh."

Toyota năm đầu tiên sang Việt Nam chỉ bán được 160 xe, Honda năm đầu tiên chỉ một vài trăm xe, kể cả Ford cũng vậy. Với chiếc xe VG 150 này, ông Huyên đảm bảo rằng nếu bán ra thị trường, trong năm đầu tiên ông cũng phải bán được không kém Toyota hay Ford, sang năm thứ 2 ông có thể bán được 300 xe.

Tôi không có thương hiệu nhưng giá xe tôi lại rẻ, người ta biết tôi lắp phụ tùng có chất lượng thì người ta sẽ mua.

... đến lợn, bò, dê

Giọng ông Huyên trầm xuống khi nói về những khó khăn hiện tại của Vinaxuki, "để công nhân đỡ đói, tôi phải nuôi cả lợn, cả bò, cả cá, tăng gia sản xuất cho anh em".

Khu vực nuôi "lợn mán".

Dê được chăn thả tự do trong khuôn viên nhà máy.

"Rất nhiều tổng giám đốc nước ngoài đến đây, họ thấy lạ vì cái nhà máy này chỉ vay 1 triệu USD để làm vốn lưu động mà không được vay!

Tôi bảo là không phải Thủ tướng không cho vay mà là ngân hàng không cho vay..."

Theo Thái Nam/CafeBiz