Đề xuất bỏ nhiều loại thuế với ô tô, linh kiện ô tô nhập khẩu

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên 2015 diễn ra ngày 1/12, ông Wail A Fargahaly, đại diện Nhóm Công tác Ô tô - Xe máy cho biết, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam bao gồm cả xe lắp ráp, xe sản xuất nội địa (CKD) và xe nhập khẩu (CBU) đã phục hồi và vượt mốc kỷ lục doanh số năm 2009 (160.000 xe) trong tháng 9/2015.

Với đà tăng trưởng trong 9 tháng năm 2015, doanh số toàn ngành ô tô dự đoán đạt trên 210.000 xe trong năm.

Tuy nhiên, với hơn 20 công ty và 40 thương hiệu ở Việt Nam nhưng công suất lắp ráp chưa đạt mong đợi, chỉ gần 500.000 chiếc/năm. Tỉ lệ xe ô tô sản xuất nội địa chiếm khoảng 74% trong cơ cấu doanh số toàn ngành hiện nay song công suất sử dụng thực tế chỉ đạt khoảng 30% tổng công suất thiết kế.

"Việc không tận dụng được công suất ngành có thể làm các nhà đầu tư lo ngại và thậm chí đặt dấu hỏi đối với khả năng đầu tư mới trong tương lai", vị đại diện nói.

Do vậy, ông Wail A Fargahaly cho rằng để đẩy nhanh sự tăng trưởng của toàn ngành, nâng cao năng lực cạnh tranh, từ đó giúp duy trì ngành công nghiệp ô tô bền vững tại Việt Nam, ngành công nghiệp ô tô cần sự vào cuộc quyết liệt từ Chính phủ.

Theo nhóm Công tác, thực tế, chênh lệch chi phí và năng lực cạnh tranh về chi phí của các xe sản xuất trong nước còn yếu kém. Do những bất lợi của quy mô sản xuất và kinh tế nhỏ, giá thành sản xuất ô tô tại Việt Nam được ước tính sẽ cao hơn 20% so với những chiếc xe được nhập khẩu từ Thái Lan.

Với điểm yếu này, nhóm Công tác Công nghiệp Ô tô - Xe máy kiến nghị Chính phủ loại bỏ thuế nhập khẩu cho những linh kiện và phụ tùng ô tô mà Việt Nam vẫn chưa sản xuất được. Mặt khác áp dụng chính sách kiểm soát nghiêm ngặt và minh bạch trong việc nhập khẩu xe nguyên chiếc; Thẩm định giá kê khai của các xe ô tô nhập khẩu; Kiểm soát chặt chẽ đối với nhập khẩu “xe đã qua sử dụng” và có chính sách ưu đãi phù hợp liên quan đến sản xuất xe sản xuất trong nước được chấp nhận  bởi WTO.

Thứ hai, Việt Nam đang chuẩn bị hội nhập toàn diện với ASEAN vào năm 2018 và các hiệp định FTA khác như TPP sắp được kí kết và có hiệu lực trong vài năm tới, tương lai của ngành công nghiệp sản xuất ô tô Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào các chính sách thuế và lệ phí của Chính phủ. Trong đó, thuế tiêu thụ đặc biệt đóng một vai trò rất quan trọng.

Theo ông Wail A Fargahaly, Chính phủ cần có chính sách ưu đãi cần thiết cho sản xuất trong nước để bù đắp cho chi phí sản xuất cao trong giai đoạn “chuyển tiếp” khi thị trường ôtô của Việt Nam vẫn chưa đủ lớn.

Nhóm công tác kiến nghị mức ưu đãi sản xuất tuân thủ theo quy định của WTO, ví dụ mức ưu đãi tương đương 10% giá tính thuế TTĐB cho 10 năm kể từ 2018.

Bên cạnh đó, Nhóm cũng đề xuất xóa bỏ thuế TTĐB cho dòng xe chở người 16-24 chỗ và giữ nguyên mức thuế TTĐB hiện tại cho xe tải Pickup vì đây là những dòng xe thương mại, hỗ trợ rất nhiều cho việc đi lại và vận chuyển hàng hóa của người dân Việt Nam, đặc biệt là những vùng ngoại ô và liên tỉnh, liên huyện.

Ngoài ra, nhóm công tác còn đề xuất loại bỏ thuế nhập khẩu cho những linh kiện và phụ tùng ô tô mà Việt Nam chưa sản xuất được và tiếp tục rà soát những loại thuế nhập khẩu của tất cả các linh kiện và phụ tùng ô tô khác. Rà soát những loại thuế khác và tất cả những lệ phí liên quan đến ô tô phù hợp với chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô đã được phê duyệt.

Tại diễn đàn, ông Tomaso Andreatta, Phó Chủ tịch Hiệp Hội doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam cũng cho rằng “các trở ngại về thuế là mối quan tâm của ngành công nghiệp ô tô”.

Theo ông, trong khi Bộ Công Thương đang nỗ lực để phát triển ngành công nghiệp ô tô trong nước, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Tài chính lại có những quan ngại về tình trạng tắc nghẽn giao thông nên đã áp dụng mức thuế và lệ phí cao đối với ô tô.

Mặc dù vẫn có những dấu hiệu tăng trưởng đối với số lượng, thị trường ô tô lại giảm 50% do tác động của việc tăng thuế đăng ký trước bạ. Vào năm 2014, thị trường ô tô mới Việt Nam đạt tổng số 157.810 chiếc bao gồm cả ô tô con lắp ráp trong nước, nhập khẩu nguyên chiếc và xe tải nhập khẩu.

Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cũng kiến nghị, sau khi hàng rào thuế quan trong khu vực ASEAN cho ngành công nghiệp ô tô sẽ được gỡ bỏ vào năm 2018, Nhật Bản mong rằng các chính sách ưu đãi đối với sản xuất trong nước, mà chủ yếu là hỗ trợ về tài chính sẽ được quy định rõ để doanh nghiệp ô tô có thể tiếp tục sản xuất tại Việt Nam.

Trước kiến nghị của Nhóm công tác, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, Bộ Tài chính tương đối đồng thuận với đề xuất ưu đãi cho nhà đầu tư trong việc nhập khẩu linh kiện. Đối với linh kiện, phụ tùng ô tô nhập khẩu mà trong nước chưa sản xuất sẽ áp dụng mức thuế suất thấp, với những loại trong nước đã sản xuất được sẽ áp dụng mức thuế suất cao nhằm khuyến khích sản xuất.

Tuy nhiên, về kiến nghị ưu đãi sản xuất trong nước tương tương 10% giá trị thu thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tài chính thấy rằng Chính sách thuế nói chung và thuế tiêu thụ đặc biệt nói riêng khi nghiên cứu ban hành không có sự phân biệt đối xử giữa hàng sản xuất trong nước và hàng xuất khẩu. Do vậy kiến nghị ưu tiên xe sản xuất trong nước, lắp ráp trong nước như vậy sẽ không phù hợp và vi phạm cam kết WTO.

Với những xe ưu tiên, hiện đang được Bộ bổ sung để trình Quốc hội trong Luật sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, dự kiến Quốc hội sẽ xem xét tại kỳ họp tháng 3-2016.