Dạy nghề lưu động, tại sao không?

Bà Nguyễn Thị Xuân Hương, Phó phòng Quản lý dạy nghề, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bắc Ninh cho biết: “Các lớp học được tổ chức theo hình thức đào tạo lưu động tại tỉnh chiếm khoảng 80%. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho LĐNT có thể đi học đầy đủ trong thời gian đào tạo. Mặt khác, khi những kiến thức mà giáo viên truyền đạt được áp dụng ngay trong thực tiễn sẽ giúp học viên tiếp thu dễ dàng hơn rất nhiều”.

Bà Hương cũng cho biết, ngay từ năm 2010, tỉnh đã tổ chức dạy thí điểm các mô hình dạy nghề cho LĐNT... Điển hình như lớp học kỹ thuật trồng nấm tại huyện Gia Bình. Sau khi kết thúc khoá học, 75% học viên đã áp dụng kiến thức được học vào SX nấm tại gia đình, tận dụng được nguồn nguyên liệu có sẵn tại địa phương, và thời gian nhàn rỗi để tăng thêm thu nhập từ 1,5 - 2 triệu đồng/người/tháng. Đến nay, mô hình trồng nấm đã được nhân rộng ra các xã trong huyện và lan sang 4 huyện khác trong tỉnh (Lương Tài, Thuận Thành, Yên Phong, Quế Võ) với tổng số 1.170 học viên.

Số LĐNT được học nghề trong năm 2012 là 8.340 người (trong đó đào tạo nghề phi nông nghiệp 3.060 người, chiếm 36,7%, Làng nghề 1.290 người, chiếm 15,5%, nghề nông nghệp 3.990 người, chiếm 47,8%). Số người có việc làm đạt tỷ lệ 70,5%. Trong 3 năm thực hiện đề án (2010 - 2012), số LĐNT được học nghề là 25.498 người, đạt 79,7% chỉ tiêu đề ra (trong đó đào tạo nghề phi nông nghiệp là 11.006 người, chiếm 43,2%; làng nghề 3.520 người, chiếm 13,8%; nghề nông nghiệp 10.972 người, chiếm 43%). Tổng kinh phí đầu tư xây dựng, mua sắm thiết bị học tập là 45,746 tỷ đồng.

Sau khi kết thúc khóa học đào tạo, 18.120 người đã có việc làm, chiếm tỷ lệ 70,6%. Trong đó, khu vực nông nghiệp 76%; công nghiệp - dịch vụ 68,3% và làng nghề là 75%. Số hộ nghèo có người tham gia học nghề được thoát nghèo là 285 hộ; số LĐNT sau khi học nghề, đã chuyển sang làm các nghề thuộc lĩnh vực phi nông nghiệp là 5.570 người.

Kết quả đào tạo trên góp phần nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo của tỉnh lên 50,2% và tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề lên 36,3% năm 2012. Các mô hình đào tạo chủ yếu là kỹ thuật trồng nấm, mây tre đan xuất khẩu, may công nghiệp, kỹ thuật chăn nuôi thú y, kỹ thuật trồng cây cảnh…

Thuận Thành là một trong những huyện tiên phong trong công tác đào tạo nghề cho LĐNT của tỉnh Bắc Ninh. Qua 3 năm, toàn huyện đã tổ chức đào tạo nghề cho 2.373 LĐNT. Nhiều lao động làng nghề đã tham gia SX sản phẩm truyền thống như điêu khắc gỗ, đúc dát đồng... góp phần khôi phục các làng nghề. Thu nhập bình quân của lao động thuộc nhóm nghề nông nghiệp đạt 2,5 triệu đồng/tháng; nhóm nghề công nghiệp đạt 3,5 triệu đồng/tháng và nhóm nghề truyền thống đạt từ 4,5 - 5 triệu đồng/tháng.

Sau khi học nghề, nhiều lao động đã mạnh dạn áp dụng kiến thức KHKT, mở quy mô chăn nuôi trang trại và tham gia tích cực các đợt phòng dịch cho gia súc gia cầm ở địa phương, thâm canh tăng vụ, nâng cao năng suất cây trồng. Điển hình là anh Nguyễn Thế Hải ở Đại Đồng Thành, học nghề chăn nuôi thú y, mở trang trại chăn nuôi kết hợp kinh doanh thức ăn chăn nuôi; chị Cao Thị Duyên ở Đình Tổ, học nghề may công nghiệp, mở 2 xưởng may tại Phú Mỹ; anh Dương Văn Hùng ở Nguyệt Đức, học nghề đúc dát đồng, mở lò SX thường xuyên tại nhà; anh nguyễn Văn Triệu ở An Bình, học nghề kỹ thuật trồng nấm, tổ chức SX nấm tại hộ gia đình cung cấp cho thị trường… Tuy nhiên, do kiến thức kinh nghiệm mới ở trình độ sơ cấp nghề và còn phụ thuộc vào thị trường tiêu thụ nên các mô hình còn ở mức độ khiêm tốn và quy mô không lớn.

Nói đến khó khăn trong công tác đào tạo nghề cho LĐNT theo Quyết định 1956 của Thủ tướng Chính phủ, bà Hương cho biết: Sự eo hẹp về vốn, mặt bằng SX và tiêu thụ sản phẩm sau khi học nghề là một trong những cản trở lớn khiến không ít học viên chưa áp dụng được kiến thức nghề nghiệp vào lao động SX. Bên cạnh đó sự chấp hành quy định về thời gian học tập đối với LĐNT gặp rất nhiều khó khăn vì ngoài học nghề, họ vẫn phải đảm bảo lo kinh tế cho gia đình.

Từ những nhận định trên, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bắc Ninh đề xuất: Hỗ trợ tiền ăn cho tất cả các đối tượng tham gia học nghề các mức khác nhau theo 3 nhóm đối tượng; hỗ trợ về vốn cho LĐNT sau khi học nghề để phát huy nghề đã học; tăng số lần hỗ trợ học nghề từ 1 - 3 lần cho LĐNT đối với các nghề thuộc nhóm nông nghiệp. Vì ở nông thôn, phát triển kinh tế gia đình chủ yếu theo mô hình VAC để tận dụng hết quỹ thời gian nông nhàn…