Cuộc gặp đầu tiên của quan chức Mỹ - Trung kết thúc đầy căng thẳng và bất đồng

Cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên của quan chức trong chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden với những người đồng cấp Trung Quốc diễn ra trong 2 ngày tại bang Alaska, Mỹ đã kết thúc hôm 19/3. Tuy nhiên, diễn biến cuộc gặp cho thấy hai nước vẫn đang tranh cãi về cách thức phát triển mối quan hệ song phương. Theo đó, Washington dường như ở vị thế công kích khi đe dọa áp đặt thêm các lệnh trừng phạt, còn Bắc Kinh nhấn mạnh muốn đối thoại nhưng từ chối nhân nhượng.

Sau khi cuộc đối thoại 2 ngày ở thành phố  Anchorage tại bang Alaska kết thúc, ông Dương Khiết Trì, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã nói với các phóng viên rằng cuộc họp diễn ra thẳng thắn, mang tính xây dựng và hữu ích.

“Nhưng dĩ nhiên, vẫn còn tồn tại những sự khác biệt. Hai bên cần tiếp tục theo đuổi chính sách ‘không xung đột’ để hướng tới con đường phía trước đi theo quy đạo ổn định và lành mạnh”, ông Dương nói.

Cũng theo ông Dương, Mỹ - Trung cần theo đuổi các chính sách không đối đầu và tránh xung đột.

Chia sẻ với CGTN, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị, quan chức cấp cao thứ hai của Trung Quốc tham dự cuộc họp với các quan chức Mỹ, cho biết phía Trung Quốc đã làm rõ với phía Mỹ rằng Trung Quốc rất nghiêm túc và cảnh báo Mỹ không nên “hạ thấp quyết tâm của Trung Quốc trong hoạt động bảo vệ chủ quyền quốc gia, bảo vệ người dân và duy trì các lợi ích chính đáng”.

Phái đoàn Trung Quốc tham gia cuộc họp đầu tiên với quan chức của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. (Ảnh: Reuters)

Lâu nay, Mỹ đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích các chính sách an ninh mà Trung Quốc thi hành ở đặc khu hành chính Hong Kong và đảo Đài Loan. Dù về mặt lý thuyết Mỹ công nhận “chính sách một Trung Quốc” của chính quyền Bắc Kinh, nhưng trên thực tế, Mỹ là nước ủng hộ lớn nhất cho chính quyền Đài Loan trên trường quốc tế. Còn Bắc Kinh nhiều lần khẳng định Đài Loan là vấn đề nội bộ của Trung Quốc và Mỹ không phải bận tâm.

Phái đoàn Trung Quốc còn lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ phái đoàn Mỹ ngay trong ngày đầu hai bên tiến hành họp bàn. Trung Quốc cho rằng, Mỹ đã vi phạm các nghi thức ngoại giao trong cuộc họp như nói quá thời gian quy định và dùng tuyên bố khai mạc cuộc họp để đưa ra lời chỉ trích về các chính sách của Trung Quốc. Phía Mỹ thì lại cho rằng phái đoàn Trung Quốc xuất hiện tại cuộc họp dường như chỉ tập trung vào “nghệ thuật sân khấu và hành động như muốn thể hiện quyền lực”.

Cụ thể, ngay trong tuyên bố mở đầu cuộc họp, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã cáo buộc Trung Quốc “đe dọa trật tự dựa trên các quy định vốn được dùng để duy trì sự ổn định của toàn cầu”.

Đáp lại, ông Dương Khiết Trì nhấn mạnh Trung Quốc không tin vào chuyện sử dụng vũ lực hay lật đổ chính quyền nước khác bằng mọi cách, hay tàn sát người dân các nước khác bởi tất cả những hành động này chỉ gây ra rối loạn và bất ổn cho thế giới.

Sau cuộc họp 2 ngày, một quan chức cấp cao Mỹ giấu tên nói với Reuters rằng Trung Quốc đã cho Mỹ thêm thông tin, đồng thời khẳng định vẫn có những lĩnh vực liên quan tới mối quan hệ hợp tác tiềm năng giữa Mỹ - Trung như vấn đề Triều Tiên, Afghanistan, Iran và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Trước khi diễn ra cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên giữa quan chức cấp cao Mỹ - Trung ở Alaska, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường từng hối thúc hai nước “có một cuộc đối thoại và trao đổi dựa trên sự tôn trọng và công bằng với nhau”. Cũng theo ông Lý, “ngay cả khi chưa thể sớm có sự hợp tác hai bên, thì những cuộc trao đổi như này cũng sẽ giúp thúc đẩy niềm tin và xóa bỏ những hiểu lầm”.

Song các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh, họ không xem hội nghị ở bang Alaska là sự khởi đầu cho một cơ chế mới hoặc đối thoại giữa Mỹ - Trung. 

Minh Thu (lược dịch)