“Cứ thế này, ba năm nữa sẽ chẳng còn chỗ để xe”

Đó là khẳng định của Phó chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Nguyễn Hoàng Hiệp bên lề Hội nghị trực tuyến về công tác an toàn giao thông quý I/2012 với lãnh đạo 63 tỉnh, thành cả nước.

Ông Hiệp cho biết mục tiêu thu phí bảo trì đường bộ trong thời gian sắp tới (Thủ tướng Chính phủ đã thông qua) sẽ góp phần hạn chế phương tiện cá nhân. Hiện cả nước có 37 triệu phương tiện, trong đó chủ yếu là xe máy với khoảng 35 triệu chiếc.

Vì thế các đô thị phải có lộ trình giảm xe máy, riêng Hà Nội và Thành phố HCM phải có lộ trình để cấm hẳn phương tiện này. Đây là chiến lược lâu dài, phấn đấu trong vòng 10 – 15 năm nữa sẽ hoàn thành mục tiêu. Nhưng cùng với cấm xe máy thì loại hình vận tải công cộng phải đảm bảo để người dân có phương tiện đi lại.

Theo ông Hiệp, nếu không thu phí thì chỉ ba năm nữa một số thành phố lớn sẽ chẳng có chỗ để xe chứ đừng nói đến chỗ đi lại

Ông Hiệp cho rằng, mỗi loại phí đều có mục tiêu khác nhau. Ví dụ đối với đường bộ hiện nay kinh phí đầu tư rất lớn. Để duy trì bảo dưỡng đường bộ, góp phần đảm bảo vận hành an toàn thì kinh phí bảo trì bằng 2/3 kinh phí đầu tư xây mới. Số tiền từ ngân sách nhà nước đầu tư cho bảo trì đường bộ chỉ 17 triệu đồng/km. Nếu đưa vào thực hiện, số tiền này chưa đủ trả lương cho công nhân chứ chưa nói đến mua bán vật liệu.

Như vậy để có đường tốt, rõ ràng người tham gia giao thông phải đóng phí bảo trì!

Riêng đối với người sử dụng phương tiện ở vùng sâu, vùng xa, ông Hiệp cho biết sẽ cân nhắc thu phí ở những chỗ cần hạn chế phương tiện cá nhân.

Nhưng việc thu phí sẽ được triển khai theo lộ trình và thực hiện một cách đồng bộ. Trước mắt phí vào trung tâm nội đô, phí bảo trì đường bộ (vừa được bộ GTVT đổi tên thành phí hạn chế phương tiện cá nhân) ở những chỗ cần thiết sẽ phải làm ngay và làm đồng bộ.

Ví dụ nếu thu những loại phí này ở Hà Nội và TP HCM sẽ phải có chiến lược phát triển vận tải hành khách công cộng để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. Riêng ở Hà Nội trong tương lai sẽ đầu tư thêm 1000 xe buýt mới. Ngay trong năm 2012 sẽ đầu tư ngay xe buýt nhỏ để việc lưu thông đạt hiệu quả hơn.

“Nếu không làm ngay thì với tốc độ phát triển này, chỉ ba năm nữa số lượng xe ở Hà Nội và TP HCM sẽ tăng gần gấp đôi bây giờ. Lúc đó sẽ không còn chỗ để xe chứ nói gì đến chỗ đi lại. Vì thế phải đánh phí để hạn chế phương tiện cá nhân. Lẽ ra phải tiến hành thu phí cách đây 10 năm rồi. Nếu làm từ đó thì tình trạng ùn tắc giao thông đã không như hiện nay” – ông Hiệp nói.

Về nguyên tắc thu phí đường bộ, nhiều ý kiến cho rằng sẽ không đảm bảo công bằng nếu thực hiện thu bình quân theo đầu phương tiện. Ông Hiệp cho biết thời điểm này chưa đủ điều kiện để thu phí theo kiểu đi nhiều thu nhiều, đi ít thu ít. Nếu mỗi xe gắn một con chíp, mỗi chủ xe có một tài khoản riêng thì việc thu phí rất đơn giản và công bằng như chúng ta mong muốn. Nhưng làm theo phương án này sẽ rất tốn kém, thậm chí tốn hơn cả tiền phí thu được.

Ông Hiệp khẳng định sẽ triển khai việc thu phí trong thời gian tới, nhưng thu như thế nào, mức thu bao nhiêu, đối tượng nào được miễn… sẽ phải nghiên cứu kỹ càng để có thể đưa ra được phương án tối ưu nhất.

Nguyễn Dũng