5 loại máy bay không đối đất lợi hại nhất thế giới

Thực tế, máy bay tấn công chiến lược đã buộc phải nhường chỗ khi không quân ngày càng chú ý đến những chiến đấu cơ tốc độ cao và oanh tạc cơ to lớn. 

Nhiều máy bay không đối đất trong Thế chiến II thực tế ban đầu được thiết kế như một chiến đấu cơ và chỉ trở thành loại máy bay tấn công mặt đất khi chúng “không đạt tiêu chuẩn”. Vậy nhưng những chiếc phi cơ này đã tiến hành rất nhiều những nhiệm vụ không kích quan trọng trong nhiều năm qua, bao gồm tiêu diệt lực lượng quân bộ của đối phương và hỗ trợ đồng đội dưới mặt đất.

Dưới đây là 5 loại máy bay hiện đại chuyên dùng để tấn công mặt đất. Phần lớn trong số này đã chứng tỏ được khả năng của mình và thể hiện sự linh hoạt trong chiến thuật của một nhiệm vụ tấn công.

Máy bay A-10 Warthog

A-10 Warthog - Phi cơ chiến đấu mà Không quân Mỹ "ghét" nhất.

Chiếc A-10 Warthog được sinh ra từ một cuộc cạnh tranh giữa các quân chủng của Mỹ. Trong những năm 60, cuộc ganh đua giữa Lục quân và Không quân Mỹ về việc hỗ trợ trên không đã sản sinh nhiều chương trình, với việc lục quân ủng hộ dự án Trực thăng chiến đấu Cheyenne còn Không quân thì tài trợ chương trình A-X. Những vấn đề của Cheyenne, cùng với tiềm năng chiến đấu của A-X đã dẫn đến việc dự án trực thăng chiến đấu bị hủy bỏ. Sau đó, A-X trở thành A-10, một máy bay được trang bị súng máy hạng nặng chuyên tiêu diệt xe tăng Liên Xô.

Máy bay A-10 đã hoạt động hiệu quả trong Chiến tranh vùng Vịnh, gây ra khá nhiều tổn cho đoàn xe hộ tống của quân đội Iraq mặc dù không quân Mỹ đã dự định không sử dụng nó trên chiến trường. Chiếc A-10 cũng được sử dụng trong chiến tranh Iraq và Afghanistan, và mới đây được sử dụng trong các cuộc không kích phiến quân IS. Mặc dù Warthog giờ đây không thể tiêu diệt xe tăng nữa, nó đã chứng tỏ mình là loại máy bay chống du kích hiệu quả với tốc độ chậm và có thể bay trên không trong một thời gian dài.

Không quân Mỹ đã nhiều lần muốn loại bỏ chiếc A-10 kể từ những năm 1980. Họ tin rằng chiếc máy bay này sẽ không thể sống sót được trong vùng không chiến dữ dội và những chiếc phi cơ đa chức năng (từ F-16 đến F-35) có thể hoàn thành nhiệm vụ của A-10 một cách an toàn và hiệu quả hơn nhiều. Tuy nhiên, các phi công lâu năm của A-10, lục quân và Quốc hội vẫn không đồng tình với Không quân. Cuộc chiến chính trị mới đây nhất do Warthog đã kéo dài lâu đến mức một chỉ huy Không quân đã tuyên bố bất kỳ người nào thuộc lực lượng gửi thông tin về máy bay cho Quốc hội sẽ bị coi là “phản bội”.

Máy bay Su-25 Frogfoot

Phi cơ Su-25 của Nga.

Cũng giống như chiếc A-10, máy bay Su-25 rất chậm, được trang bị thiết giáp và có thể sử dụng một số lượng đầu đạn lớn. Được thiết kế dành cho những nhiệm vụ không đối đất trong thời điểm căng thẳng giữa NATO và Khối Warsaw, chiếc Su-25 đã được sử dụng trong rất nhiều tình huống khác nhau.

Chiếc Su-25 đã chiến đấu trong nhiều cuộc xung đột kể từ khi ra đời. Nó được đưa vào sử dụng trong cuộc tiến quân vào Afghanistan của Liên Xô với nhiệm vụ chống du kích. Không quân Iraq thường xuyên sử dụng Su-25 trong cuộc chiến chống lại Iran. 

Su-25 đã bay trong nhiều cuộc chiến tranh kể từ sau khi Liên Xô tan rã, bao gồm xung đột giữa Nga và Georgia vào năm 2008 và cuộc xung đột tại Ukraine mới đây. Quân ly khai đã bắn hạ nhiều máy bay Su-25 của Ukraine bằng tên lửa đất đối không của họ. Năm ngoái, khi quân đội Iraq không đủ khả năng chống lại IS, chiếc phi cơ này một lần nữa lại xuất hiện. Iran đã hỗ trợ bằng cách điều động máy bay Su-25 của họ, và theo một số thông tin, Nga đã nhanh chóng gửi loại phi cơ này cho quân đội Iraq.

Máy bay Embraer Super Tucano

Chiếc Super Tucano là loại phi cơ lý tưởng dành cho các nước đang phát triển.

Chiếc Embraer Super Tucano có vẻ bề ngoài rất bình thường. Nó có hình dáng hơi giống chiếc P-51 Mustang của Mỹ, một chiếc máy bay đã được sử dụng từ cách đây 70 năm về trước. Super Tucano đảm trách một nhiệm vụ rất đặc biệt: tấn công mặt đất và bám trụ tại một vùng không phận không có hệ thống phòng không. Điều này khiến máy bay trở thành phi cơ chống du kích lý tưởng có thể theo dấu quân nổi dậy, xác định mục tiêu khi lộ diện và ở lại đó khi xong việc. Chiếc Super Tucano về cơ bản là chiếc máy bay không đối đất hoàn hảo.

Super Tucano hiện đang được sử dụng (và sẽ được sử dụng) bởi hàng chục lực lượng không quân ở Nam Mỹ, châu Phi và châu Á. Chiếc máy bay này giúp Brazil kiểm soát vùng Amazon rộng lớn và giúp quân chính phủ Colombia chống lại quân khủng bố FARC. Không quân Dominican sử dụng Super Tucano để chống lại các hoạt động buôn bán ma túy, còn ở Indonesia, nó được dùng để săn tìm hải tặc.

Sau nhiều năm, cuối cùng Không quân Mỹ cũng có được một phi đội Super Tucano, với mục đích sử dụng chúng để tăng tính hiệu quả của không quân đồng minh, bao gồm Không quân Afghanistan. Super Tucano rất hoàn hảo cho lực lượng này, bởi nó rất dễ bảo dưỡng và điều khiển, nó có thể giúp quân đội có ưu thế hơn so với lực lượng Taliban đóng tại nước này.

Máy bay Lockheed Martin AC-130 Spectre

AC-130, quái thú trên trời của Không quân Mỹ.

Trong những năm đầu của Chiến tranh Việt Nam, Không quân Mỹ cần một loại máy bay lớn, trang bị nhiều loại vũ khí và có thể ở lại chiến trường, khai hỏa khi đối phương xuất hiện để tấn công hay bị dụ ra khỏi nơi ẩn nấp. Ban đầu Không quân Mỹ sử dụng chiếc AC-47 Spooky, một máy bay vận chuyển C-47 được trang bị súng máy ở khoang chứa.

Chiếc Spooky đã hoạt động rất hiệu quả và Không quân Mỹ thấy rằng máy bay sẽ cần phải to hơn nữa. Được phát triển từ máy bay C-130, AC-130 là loại máy bay lớn, chậm chạp và vô dụng trước phi cơ chiến đấu hoặc lưới lửa phòng không của đối phương. Vài chiếc AC-130 đã bị bắn hạ ở Việt Nam và một chiếc đã bị tên lửa vác vai tiêu diệt trong Chiến tranh Vùng Vịnh.

Nhưng về cơ bản, AC-130 có thể xé toang hàng ngũ đối phương trên bộ. Nó có thể bay trên vị trí quân địch trong thời gian rất dài, cung cấp hỏa lực hạng nặng và có nhiều loại đầu đạn mạnh. AC-130 cũng cung cấp tầm nhìn quan sát trên chiến trường và khả năng tiêu diệt bất kỳ vật thể di chuyển nào. Nó đã được sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam, Chiến tranh Vùng Vịnh, cuộc xâm lược vào Panama, xung đột bán đảo Balkan, chiến tranh Iraq và các hoạt động ở Afghanistan.

Máy bay Textron Scorpion

Máy bay Textron Scorpion, phi cơ của tương lai.

Chiếc Textron Scorpion chưa từng thả bom, chưa từng bắn tên lửa hay thậm chí tham chiến thực sự. Nhưng trong tương lai nó có thể sẽ tham gia chiến trận và nhiều khả năng sẽ thay đổi hình ảnh của không quân thế kỷ 21. Chiếc Scorpion là loại phi cơ hạ âm được trang bị một loại vũ khí hạng nặng đặc biệt. Nó không có hỏa lực như chiếc A-10 hay Su-25, nhưng mang trên mình một hệ thống điện tử hiện đại và đủ nhẹ để tiến hành các chiến dịch do thám và tấn công quân bộ.

Chiếc Scorpion có tiềm năng để trở thành một loại khí tài chuyên biệt quan trọng của không quân nhiều nước. Đã từ rất lâu rồi, không quân các nước tỏ ra dè dặt trong việc mua về các loại máy bay “cá biệt”, có nhiều những chức năng quan trọng nhưng lại không có cùng “đẳng cấp” với một phi cơ chiến đấu thực sự. Trong thời điểm giá thành của phi cơ chiến đấu ngày một tăng, và nhiều nước đang cần một loại máy bay không đối đất nhằm đảm bảo an ninh trong nước và tuần tra biên giới, chiếc Scorpion (cũng như chiếc Super Tucano) sẽ là lựa chọn thích hợp.

Về mặt nào đó, chiếc Scorpion là loại máy bay có giá thành cao hơn chiếc Super Tucano. Một lực lượng không quân của một nước có thể chọn cả hai loại máy bay này, giúp họ có thêm nhiều lựa chọn trong việc tấn công trên bộ, và bản thân chiếc Scorpion có thể cung cấp hỏa lực không đối không khá tốt.

Kết luận

Một trong những lý do phần lớn các loại máy bay kể trên đã ngừng sản xuất hàng thập kỷ trước là bởi, máy bay không đối đất chưa bao giờ là lựa chọn ưa thích của không quân các nước. Việc hỗ trợ quân bộ và đánh chặn đối phương, đặc biệt là ở tầm thấp, ngày càng trở nên nguy hiểm hơn. Rất nhiều lần máy bay không đối đất hoạt động trong các sư đoàn đa quân chủng và đã trở thành nạn nhân trong các cuộc giao tranh giữa quân đội trên bộ và trên trời.

Nhằm thay thế các loại máy bay này, không quân đã tập trung vào việc cải tiến khả năng tấn công chính xấc của các oanh tạc cơ hoặc phi cơ chiến đấu. Do đó, phần lớn các nhiệm vụ hỗ trợ trên không được tiến hành bởi Không quân Mỹ tại Afghanistan đều từ chiếc máy bay oanh tạc B-1B, vốn được thiết kế nhằm tấn công hạt nhân chống lại Liên Xô.

Nhưng trong các trận chiến tại Syria, Iraq và Ukraine, loại máy bay không đối đất vẫn còn chỗ đứng. Nếu như các nhà cung cấp vũ khí lớn ở Mỹ và châu Âu không thể thỏa mãn nhu cầu này, các công ty mới như Textron và Embraer sẽ làm được.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo Tạp chí National Interest. National Interest được thành lập vào năm 1985. Tạp chí thường tập trung vào vấn đề chính sách đối ngoại và những lợi ích quốc gia của Mỹ.