Ý đồ phát triển năng lượng hạt nhân của Trung Quốc là gì?

Năng lượng nguyên tử đang là một trong những lĩnh vực Trung Quốc đặc biệt chú trọng. Điều này được thể hiện qua sự xuất hiện hàng loạt nhà máy điện hạt nhân tại đại lục. Song không dừng lại ở sự phát triển trong nước, nhiều nhà máy điện hạt nhân do Trung Quốc xây dựng cũng đã có mặt ở nước ngoài. Điều này đang tạo ưu thế cạnh tranh cho Trung Quốc ở thị trường quốc tế. 

Chia sẻ với Sputnik, giới chuyên gia nhận định rằng, Trung Quốc có tham vọng vươn lên vị trí đứng đầu trong thị trường năng lượng hạt nhân toàn cầu. Trong đó, những bước đột phá phát triển ngành công nghệ nguyên tử phục vụ mục đích hòa bình của Trung Quốc hoàn toàn gắn liền với sáng kiến "Một vành đai, một con đường" (OBOR) do nhà lãnh đạo Tập Cận Bình khởi xướng.

Trung Quốc xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Quảng Đông.

"Xây dựng các nhà máy điện hạt nhân cũng như các tuyến đường sắt cao tốc là hai trong số những lĩnh vực quan trọng mở rộng hợp tác với các nước vốn nằm trong khuôn khổ dự án OBOR của Trung Quốc", ông Wang Zhimin, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Toàn cầu hóa và Hiện đại hóa của Trung Quốc cho hay.

"Hoa Long I (Hualong One) là lò phản ứng điện hạt nhân thế hệ thứ III hiện đang dẫn đầu thế giới. Nó cũng là thành tựu lớn nhất của Trung Quốc trong tham vọng vươn ra thị trường năng lượng hạt nhân toàn cầu", ông Wang nói thêm.

Đáng nói, dù các nhà máy điện hạt nhân được Trung Quốc xây dựng ở nước ngoài có chi phí thấp, nhưng mức độ an toàn lại được đánh giá khá cao. 

Cũng theo ông Wang, tất cả những nước duy trì quan hệ hợp tác với Bắc Kinh đều quan tâm tới khoản hỗ trợ xây dựng nhà máy điện hạt nhân do Trung Quốc cung cấp. Các khách hàng của Trung Quốc là Pakistan, Iran, một số quốc gia khác ở Trung Đông, Trung Á cũng như hàng loạt nước phát triển.

Thậm chí, Trung Quốc còn muốn mượn lĩnh vực điện hạt nhân để phát triển mối quan hệ hợp tác với các nền kinh tế định hình toàn cầu như châu Âu và Mỹ. Cụ thể là chương trình hợp tác giữa Anh và Trung Quốc trong chương trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point C.

"Trong tương lai, khả năng Trung Quốc sẽ mở rộng quan hệ đối tác với cả Mỹ và Canada. Phát triển hợp tác với các nền kinh tế lớn trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử phục vụ mục đích hòa bình là xu thế lớn mà Trung Quốc muốn vươn tới trong quá trình tiếp cận thị trường xuất khẩu năng lượng hạt nhân trên thế giới", ông Wang chia sẻ.

Ông Anton Khlopkov, Giám đốc Trung tâm An ninh và Năng lượng Nga cũng đồng quan điểm với ông Wang khi cho rằng, "Trung Quốc đang thực sự gây được sự chú ý lớn khi trở thành tay chơi mới trong thị trường năng lượng hạt nhân thế giới. Không chỉ xây dựng các nhà máy điện hạt nhân giá thành cực rẻ mà Trung Quốc còn đầu tư vào nhiều dự án liên quan khác".

Ông Sergei Pikin, người đứng đầu Qũy Phát triển năng lượng nhấn mạnh, Trung Quốc đang trở thành một đối thủ cạnh tranh lớn không chỉ với Nga mà còn với nhiều nước lớn từng thống trị thị trường hạt nhân.

"Rõ ràng, Trung Quốc đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm về xây dựng các nhà máy điện hạt nhân khi hợp tác với Nga. Ngoài ra, Trung Quốc còn chủ động cóp nhặt những thành tựu lớn trong ngành công nghiệp này", ông Pikin nói. 

Dù sau thảm họa rò rỉ hạt nhân tại nhà máy Fukushima ở Nhật Bản vào năm 2011, thị trường năng lượng hạt nhân đã liên tiếp sụt giảm. Song với một khu vực thiếu năng lượng như châu Á, xu hướng dựa vào năng lượng hạt nhân để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất đang ngày càng cao.

Bên cạnh đó, vấn đề an ninh liên quan tới việc phát triển các công nghệ hạt nhân cũng đang được xem là vấn đề lớn ở Trung Đông và Trung Á, những khu vực bị ảnh hưởng từ mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố.

Giáo sư Lin Boqiang tại Đại học Hạ Môn, Trung Quốc từng chia sẻ trên tờ Thời báo Hoàn Cầu rằng, trong giai đoạn từ năm 2012 – 2017, Trung Quốc đã giành được hơn 90% dự án năng lượng hạt nhân mới trên thế giới.

Theo Thời báo Hoàn Cầu, ngành công nghiệp năng lượng hạt nhân Trung Quốc đang từng bước tiến vào thị trường Anh và Argentina. Trong đó, riêng tại đại lục, số nhà máy điện hạt nhân hoạt động đã lên tới con số 36 và đứng hàng thứ tư trên thế giới.