Vì sao ông Trump vẫn có thể tái tranh cử tổng thống dù bị truy tố?

Ông Trump hồi tháng 11/2022 thông báo sẽ tranh cử chức tổng thống Mỹ lần nữa vào năm sau.

CNN trích dẫn lời Richard Hasen, giáo sư luật tại Đại học California, Los Angeles cho biết: “Không có gì ngăn cản ông Trump tranh cử khi bị truy tố hoặc thậm chí ngay cả khi bị kết án”.

Các chuyên gia pháp lý cho hay, Hiến pháp Mỹ chỉ yêu cầu 3 điều kiện ở các ứng cử viên tổng thống gồm Là công dân Mỹ từ khi sinh ra; ít nhất 35 tuổi và cư trú ở Mỹ trong ít nhất 14 năm.

Tuy nhiên, do là vấn đề chính trị nên một ứng cử viên bị truy tố có thể gặp khó khăn hơn trong việc giành phiếu ủng hộ của các cử tri. Các phiên tòa không cho phép các ứng cử viên nỗ lực hết mình, nhưng cũng không cấm họ tranh cử hay đắc cử.

Có một số lưu ý cả trong Hiến pháp và các Tu chính án thứ 14 và thứ 22, nhưng không có lưu ý nào hiện áp dụng cho ông Trump trong các trường hợp được cho là gần nhất với bản cáo trạng chính thức.

Về giới hạn nhiệm kỳ, Tu chính án thứ 22 cấm bất kỳ ai từng 2 lần giữ chức tổng thống (có nghĩa 2 lần được bầu hoặc đảm trách một phần nhiệm kỳ của người khác và sau đó đắc cử nhiệm kỳ riêng của mình) tái tranh cử. Ông Trump không rơi vào trường hợp này, do ông đã thua trong nỗ lực chạy đua vào Nhà Trắng lần 2 vào năm 2020.

Về việc bị truy tố, nếu một người bị Hạ viện luận tội và bị Thượng viện kết tội (cả vì phạm tội nhẹ hoặc tội nghiêm trọng), người đó sẽ bị cách chức và không đủ điều kiện làm lãnh đạo Chính phủ Mỹ lần nữa. Dù đã 2 lần bị Hạ viện luận tội trong lúc đương nhiệm tổng thống nhưng ông Trump đều được Thượng viện tha bổng.

Về việc truất quyền ứng cử viên, Tu chính án thứ 14 có một điều khoản liên quan vấn đề này, nhưng có nội dung cụ thể nhằm tới các cựu binh của Liên minh miền Nam (chính phủ thành lập từ 11 tiểu bang miền nam Mỹ trong những năm nội chiến 1860 - 1865).

Trong khi, ông Trump bị truy tố ở New York vì khoản tiền 130.000 USD được chi trả thông qua luật sư thân tín Michael Cohen, nhằm che giấu mối quan hệ với nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels trong giai đoạn tranh cử tổng thống năm 2016 và không liên quan gì đến nổi loạn hay nổi dậy. Các cáo buộc vi phạm trong vụ việc này rõ ràng cũng không liên quan đến các tài liệu mật.

Các cáo buộc chống lại ông Trump ở quận Fulton, bang Georgia liên quan đến âm mưu can thiệp bầu cử năm 2020 hoặc ở cấp liên bang liên quan đến vụ những người biểu tình ủng hộ ông gây bạo loạn chết người trên Đồi Capitol ngày 6/1/2021 có thể được coi là một hình thức nổi loạn. Song, đó là một câu hỏi mở, sẽ phải được giải quyết thông qua các tòa án. Cuộc bầu cử năm 2024 đang đến rất nhanh và có thể diễn ra trước đó.

Tuấn Anh