Vì sao ngày càng nhiều người Việt “gặp gì cũng chửi”?

“Nhưng những người hay bình phẩm, chê bai đó lại thường tự tách mình ra khỏi cộng đồng mà họ ít khi nghĩ rằng mình cũng nằm trong cái quần thể mà họ đang chê, đang chửi bới, trách móc”, ông Bình nói.

Có một thực trạng hiện nay là không ít người đang hình thành thói quen cứ lên mạng, cứ đọc báo là chỉ trích, chê bai, thậm chí chửi bới... dù chưa cần biết tính đúng sai của vấn đề nào đó. Chưa kể, khi nghe hoặc thấy người nước ngoài khen hay chê gì về Việt Nam cũng viện lý do để chửi. 

PV Infonet đã có cuộc trò chuyện với chuyên gia xã hội học Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Dư luận xã hội, Viện Khoa học xã hội Việt Nam về vấn đề này.

Vì sao ngày càng nhiều người Việt “gặp gì cũng chửi”? - ảnh 1

Thưa ông, ông có thể cho biết quan điểm của mình trước thực trạng này?

Hiện nay có một trào lưu, như là một thứ mốt, một thói ăn theo của việc chửi bới loạn xạ. Đó là tự châm biếm, chế giễu hay tự chê dân tộc mình. Họ chê thiên hạ chán chê rồi chê cả mình. Chê mình ở đây là chê nhà nước ta. Thậm chí chê luôn cả truyền thống dân tộc ta.

Nhưng những người hay bình phẩm, chê bai đó lại thường tự tách mình ra khỏi cộng đồng mà họ ít khi nghĩ rằng mình cũng nằm trong cái quần thể mà họ đang chê, đang chửi bới, trách móc.

Có một số người làm ra vẻ thời thượng, “công bằng” hơn thì làm ra vẻ là cũng đặt mình trong quần thể chung ấy nhưng kỳ thực lại bằng một sự kiêu hãnh xa xỉ. Rằng mình cũng chỉ như thế mà thôi, thế nọ thế kia,... Tức là một kiểu cảnh vẻ, chứ về bản chất vẫn tách họ ra khỏi đám đông mà họ đang chê.

Cũng phải nói rằng, cái chê phần lớn hiện nay là hướng về hệ thống chính trị. Đầu tiên là chê hệ thống chính trị, thứ hai là chê truyền thống giáo dục và lề thói đạo đức của dân tộc ta.

Chúng ta đang bị ảnh hưởng bởi mấy thứ văn hóa, văn minh ngoại lai trong đó cái cốt là bị ảnh hưởng văn hóa thực dụng của Mỹ. Và xem chừng hiện nay nó lại đang có phần thắng thế.

Theo ông, thực trạng này đã đến mức báo động như là một “căn bệnh” của dư luận?

Tôi cho rằng đây là một cái mốt. Thậm chí, có những người không hoàn toàn có những suy nghĩ như thế nhưng cũng chịu ảnh hưởng và cũng chửi theo đuôi trào lưu chung để tỏ ra vẻ mình cũng là người tân tiến. Đấy thực chất cũng là một thứ giả đạo đức.

Bên cạnh thói giả đạo đức kiểu cũ, tức là đòi hỏi “kim vàng, thước ngọc”, phải trang trọng, chỉn chu mọi việc thế này thế kia,… còn có một thứ giải đạo đức mới. Đó là nhân danh những tinh thần hiện đại để phê phán, tẩy trơn truyền thống xưa nay của dân tộc, để du nhập những thứ bên ngoài vào. Vậy nhưng khi những thứ bên ngoài du nhập vào thì lại cho thấy một thực tế là cũng không biết họ lựa chọn theo cái gì. Dường như chỉ gặp nhau ở điểm chung là sự tôn thờ chủ nghĩa thực dụng. Có thể nhiều người không cổ súy, thể hiện ra lời nói nhưng trong thâm tâm có khi cũng “gật gù” với chủ nghĩa này.

Vậy theo ông đâu là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới “căn bệnh” này?

Nguyên nhân sâu xa của “căn bệnh” này suy cho cùng là do sự mất niềm tin trong xã hội. Trong cộng đồng, ở gia đình rồi nhà trường,…nói chung là trong toàn xã hội lòng tin đang bị suy giảm, chao đảo dữ dội. Khi đã mất lòng tin rồi thì tất yếu sẽ dẫn đến phủ định sạch trơn tất cả những gì gắn với chủ thể đó.

Và thực ra sự mất lòng tin đang trở thành một căn bệnh của xã hội mới, không riêng gì ở nước ta mà đầy rẫy trong thế giới hiện đại.

Ông có cho rằng báo chí, truyền thông cũng có phần (vô tình hoặc cố ý khuyến khích “chửi” để câu view) tiếp tay, cố súy khiến “căn bệnh” này trầm trọng hơn?

Truyền thông hiện nay cũng nhấn nhá, cũng “đánh hơi” rất thính nhạy, tìm cách thổi bùng lên tất cả những cái gì riêng biệt, quái chiêu. Ví dụ thỉnh thoảng lại hé lộ cái này, cái kia,…tất cả những cái đó đều là tầm thường.

Và mọi người thấy tần suất đưa tin về những thứ lăng nhăng nhiều quá, thấy những giá trị ảo trong cuộc đời thực là quá nhiều. Điều này lại làm tăng sự thiếu lòng tin giữa con người với nhau.

Là chuyên gia đầy kinh nghiệm về xã hội học, ông có thể cho biết “căn bệnh” này sẽ tác động ngược lại với những người dám đứng ra giải thích nói riêng và với sự phát triển của nước nhà nói chung ra sao?   

Bây giờ tồn tại một tâm lý đám đông. Vì vậy những người đi tiên phong, hay muốn “thức tỉnh” cộng đồng thì dù tỉnh táo vẫn luôn luôn phải trả giá. Tuy nhiên, quần chúng cộng đồng cũng đừng nghĩ rằng bất cứ ai muốn cắt nghĩa, muốn bắt bẻ, hay “xông” ra để bình luận một vấn đề xã hội đều nhằm động cơ cá nhân với mục đích làm ngời sáng họ. Có tất nhiều người chỉ có suy nghĩ lành mạnh, muốn chia sẻ, thắp lửa cho cộng đồng chứ không nhằm mục tiêu vụ lợi. Vì thế mọi người cần tỉnh táo để nhận thức được điều đó thay vì tiếp tục trào lưu nghe gì cũng phủ định trước đã.

Chưa kể, điều này có thể làm những người tiên phong đứng ra giải thích về một vấn đề mà xã hội quan tâm dần thấy nhụt chí. Bởi họ cũng chẳng mong muốn gì việc phải đối đầu với một đám đông, chưa nói tới có những đám đông thiếu kiểm soát. Và chỉ những người thiếu kiểm soát đối đầu với nhau mới xứng đáng thôi.

Tất nhiên không phải chuyên gia nào và trong tình huống nào cũng đưa ra được những điều sáng suốt, nhưng nếu không có người dám đứng ra gõ những tiếng trống thì làm sao thức tỉnh được cộng đồng. Bởi tâm lý đám đông thường bắt chước nhau, người ta có khi không cần phân tích mà cứ làm theo nhau. Mọi người cần nhận thấy rằng những người dám đứng ra thức tỉnh cộng đồng đều là những trí thức chứ không thể nào là tầng lớp khác được. Có như thế thì xã hội mới phát triển được.

Vậy hướng giải pháp chữa trị “căn bệnh” này là như thế nào, thưa ông?

Chúng ta cần thổi bùng trở lại được tinh thần chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân, tạo được sự đồng thuận lớn của xã hội. Nếu không xây dựng được sự đồng thuận lớn đó thì ngày càng mất lòng tin.  Và chừng nào lòng tin còn suy giảm như vậy thì còn đàm tiếu, chê bai, chế giễu về tất cả mọi thứ.

Mặt khác, báo chí và truyền thông cũng cần phải đặt định hướng như thế, phải lựa chọn và thổi bùng lên những điều liên quan đến tinh thần chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân tộc. Chứ không phải thấy cái gì cũng đưa lên được.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Thanh Hùng

Phát hành đặc biệt bộ tem kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

Chiều 31/1, tại Hà Nội, Bộ TT&TT và Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Lễ phát hành đặc biệt bộ tem “Kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2020)”. Trước đó, Bưu chính Việt Nam đã phát hành 10 bộ tem về Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trao giải Báo chí với phát triển bền vững 2019 và phát động cuộc thi năm 2020

Ngày 10/1/2020, Viện Nghiên cứu Truyền thông phát triển (RED), các đơn vị đồng hành tổ chức lễ trao “Giải Báo chí với phát triển bền vững 2019” và phát động “Giải Báo chí với phát triển bền vững 2020”.

Hà Nội quy hoạch báo chí, giảm 10 tòa soạn báo, tạp chí

Sau sắp xếp, Hà Nội còn 8 cơ quan báo chí, trong đó có 5 báo in, 1 đài truyền hình Hà Nội và 2 tạp chí.

Sách Quốc gia 2019: Bộ sách đồ sộ của cố GS Phan Huy Lê được vinh danh

Bộ sách "Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển" do cố Giáo sư Phan Huy Lê tổng chủ biên cùng "Động vật chí và Thực vật chí VN" đạt giải A Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 2.

Giải thưởng sách Quốc gia: Mục tiêu cao nhất là lan tỏa tới độc giả

"Giải thưởng Sách Quốc gia hướng tới mục tiêu cao nhất là tạo sự lan tỏa ngày càng sâu rộng trong đời sống văn hóa, xã hội", Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo chia sẻ.

Hà Tĩnh: Dịch vụ bưu chính công ích phát huy tốt vai trò và lợi thế

Việc giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích trên địa bàn Hà Tĩnh đã đi vào ổn định và đang phát huy được vai trò lợi thế, tạo điều kiện thuận lợi và tiết kiệm chi phí, thời gian cho nhân dân khi thực hiện các thủ hành chính.

Hỏi ông Putin câu hỏi "chưa được duyệt", nữ phóng viên bị nghỉ việc bí ẩn?

Truyền thông Nga đang có suy đoán khác nhau về việc 1 nữ phóng viên đã bị buộc xin thôi việc sau khi đặt câu hỏi bất ngờ cho ông Putin trong cuộc họp báo thường niên ngày 19/12.

Cục Tần số: Sắp đấu giá băng tần 2.6Ghz để nâng cao chất lượng mạng 4G

ICTnews - Theo ông Lê Văn Tuấn, Phó Cục Trưởng Cục Tần số Vô tuyến điện, Bộ TT&TT đang khẩn trương chuẩn bị đấu giá băng tần 2.6 Ghz để các nhà mạng tiếp tục mở rộng, nâng cao chất lượng mạng 4G, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người sử dụng.

Cục trưởng Cục Viễn thông: "Thị trường viễn thông đã bão hòa, khó phát triển thuê bao di động"

ICTnews - Ông Hoàng Minh Cường, Cục trưởng Cục Viễn thông cho biết, thị trường viễn thông đã bão hòa, khó phát triển thuê bao mới. Vì vậy, Cục sẽ cần nghiên cứu phương án tạo động lực cạnh tranh lành mạnh trên thị trường.

Các ngôi sao công nghệ thế giới sẽ đến Việt Nam vào tháng 9/2020

Hội nghị và triển lãm Thế giới số 2020 (ITU Digital World 2020) là sự kiện quan trọng của Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) do Việt Nam đăng cai sẽ diễn ra từ 06-09/09/2020 tại Hà Nội.

Đang cập nhật dữ liệu !