Vì sao Mỹ khó đạt được lợi ích tại châu Phi?

Tổng thống Mỹ Donald Trump, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Nhận định trên do tờ The Hill đưa ra. Theo đó, dù Tổng thống Mỹ Donald Trump trong Chiến lược An ninh Quốc gia mới được thông qua đã thừa nhận rằng “Mỹ đang phải đối mặt với thế giới rất nguy hiểm” ở châu Phi nhưng ông Donald Trump lại không đưa ra được các biện pháp rõ ràng để thúc đẩy chiến lược của Mỹ tại khu vực này.

Sự cạnh tranh địa chính trị và kinh tế từ phía Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Pháp và Anh đang đe dọa thực sự các lợi ích quốc gia và ảnh hưởng của Mỹ tại châu Phi. Chiến lược An ninh Quốc gia được Tổng thống Donald Trump thông qua xem xét đến việc bảo vệ nước Mỹ, duy trì hòa bình nhờ sức mạnh quân sự và thúc đẩy ảnh hưởng của Mỹ trên thế giới thông qua các nguyên tắc cứng rắn.

Tuy nhiên, chiến lược này lại không xem xét đến các biện pháp quyết liệt để chống lại cạnh tranh toàn cầu ở châu Phi. Do vai trò của châu Phi đang ngày càng gia tăng trong một thế giới liên kết chặt chẽ với nhau, Tổng thống Mỹ cần phải thể hiện các hành động quyết liệt hơn trong giải quyết các vấn đề liên quan đến bảo vệ các lợi ích riêng trong lĩnh vực kinh tế, an ninh và ảnh hưởng của mình tại Châu Phi.

Hiện các mối đe dọa đối với các lợi ích kinh tế của Mỹ tại châu Phi là khá lớn. Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) và các đối tác khác như Ấn Độ, đang rất tích cực mở rộng các mối quan hệ kinh tế - thương mại với các nước châu Phi.

Đến năm 2025, châu Phi sẽ có thể sẽ tạo ra được thị trường có giá trị lên đến 5,6 nghìn tỷ USD. Mặc dù tiềm lực của châu Phi đang ngày càng gia tăng nhưng Mỹ lại đang giảm vị thế của mình tại khu vực này.

Ví dụ như trong một vài năm gần đây, xuất khẩu hàng hóa Mỹ sang châu Phi đã giảm từ 38,09 tỷ USD năm 2014 xuống còn 22,28 tỷ năm 2016. Trong khi đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang các nước châu Phi đã gia tăng đáng kể, từ 13,22 tỷ USD năm 2005 lên 103,19 tỷ USD năm 2015.

Do đó, The Hill cho rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump cần mở rộng đáng kể các chương trình như đạo luật về phát triển kinh tế và các khả năng thương mại của châu Phi (AGOA) và các diễn đàn doanh nghiệp ở châu Phi. Đạo luật AGOA đem đến các lợi ích đáng kể cho các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế Mỹ.

Ví dụ như trong năm 2016, Mỹ đã miễn thuế nhập khẩu đối với lượng hàng hóa châu Phi nhập vào Mỹ có giá trị gần 9,3 tỷ USD. Sáng kiến Power Africa nhằm gia tăng sản xuất năng lượng điện ở châu Phi sẽ cho phép tạo cho Mỹ khoảng gần 40 nghìn việc làm và đến năm 2030 sẽ thu hút hàng tỷ USD lợi nhuận từ việc xuất khẩu vào các nước châu Phi. Diễn đàn doanh nghiệp châu Phi được tổ chức năm 2016 cũng đã thu hút được 9,1 tỷ USD từ những hợp đồng thương mại và đầu tư giữa Mỹ với các nước châu Phi.

Việc ủng hộ Khu vực tự do mậu dịch châu Phi cũng sẽ đem đến lợi nhuận kinh tế cho Mỹ. Đến năm 2025, dân số châu Phi sẽ đạt khoảng 1,52 tỷ người và ước sẽ đạt 2,4 tỷ người vào năm 2050 và thị trường sẽ đạt giá trị 5,6 nghìn tỷ. Đây sẽ là cơ hội hiếm có để gia tăng lượng xuất khẩu của Mỹ vào châu Phi.

Vì sao Mỹ khó đạt được lợi ích tại châu Phi?

Xét từ khía cạnh an ninh, tại lục địa đen hiện đang có sự tồn tại của các tổ chức khủng bố mà các tên khủng bố của các tổ chức này đang giết hại các quân nhân và người dân Mỹ. Căn cứ chính của các tổ chức khủng bố này được đặt ở các quốc gia châu Phi có mức độ an ninh quốc gia thấp. Thủ lĩnh của các nhóm khủng bố này đang kêu gọi chế tạo vũ khí hóa học và sinh học để thực hiện các cuộc tấn công vào Mỹ.

Chính vì vậy, theo The Hill, Chiến lược An ninh Quốc gia của Mỹ cần phải xem xét khả năng củng cố tiềm lực quân sự của Mỹ tại châu Phi. Sự can thiệp quân sự của Mỹ cũng cần phải được thực hiện trong các trường hợp khẩn cấp. Mỹ cũng cần duy trì cơ chế dưới tên gọi “Cấu trúc hòa bình và an ninh châu Phi (APSA) và Hội đồng Hòa bình và An ninh Liên minh châu Phi.

Washington có thể đảm bảo tài chính cho Quỹ Hòa bình và hỗ trợ tất cả các chương trình đào tạo trong lĩnh vực đảm bảo an ninh. Khi đó, các quốc gia hùng mạnh ở châu Phi sẽ ít có khả năng bị tấn công khủng bố và khi đó, các lợi ích của Mỹ ở châu Phi sẽ được bảo vệ tốt hơn.

The Hill cũng cho rằng Mỹ cần phải tập trung củng cố ảnh hưởng của mình ở châu Phi khi các giá trị dân chủ và tự do của Mỹ đang bị đe dọa vì Trung Quốc đang thực sự trở thành định hướng chính đối với người dân và lãnh đạo các nước châu Phi.

Các viện Khổng tử đang được sử dụng để thúc đẩy dạy ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc. Mô hình điều hành và phát triển kinh tế của Trung Quốc đang ngày càng được ưa chuộng ở các nước châu Phi. Do đó, nếu không có các điều chỉnh kịp thời, các lợi ích của Mỹ ở châu Phi khó có thể được đảm bảo trước sự cạnh tranh của Trung Quốc và các quốc gia khác.