Vì sao Mỹ khẩn trương quân sự hóa Đông Âu?

Ursula von der Lyayen và Ashton Carter chia sẻ mối quan ngại về các chính sách của Liên bang Nga

Trong bối cảnh các nước vùng Baltic và Đông Âu hết sức lo ngại trước những hành động của Nga. Trong chuyến thăm Berlin, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter tuyên bố NATO đã lên kế hoạch sẵn sàng để đối đầu lâu dài với Nga.

“Mỹ và các đồng minh thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang chuẩn bị về mặt quân sự cho khả năng mâu thuẫn giữa NATO và Nga kéo dài, thậm chí là cả sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đã rời nhiệm sở”, ông Carter nhấn mạnh.

Việc Nga can thiệp vào Ukraine đã khiến các đồng minh NATO tại Đông Âu lo ngại, buộc liên minh phải triển khai hàng loạt hoạt động quân sự, trong đó phải kể đến việc tăng cường các cuộc tập trận quân sự và thành lập lực lượng phản ứng nhanh.

Ông Carter khẳng định rằng những thay đổi về mặt quân sự của NATO - một phần là để ngăn chặn cuộc xâm lược của Nga - chính là công tác chuẩn bị của tổ chức này đối phó với các căng thẳng kéo dài.

Cũng theo ông Ashton Carter, Washington có ý định triển khai vũ khí hạng nặng tại các nước thành viên NATO ở Đông Âu. Trong khi đó, các chuyên gia cũng tin rằng Nga có thể sẽ duy trì một chính sách đối đầu.

Ngoài ra, Bộ trưởng Carter cũng lên án "những tuyên bố phóng đại" của ông Putin về vũ khí hạt nhân và nhấn mạnh: "Tổng thống Vladimir Putin không cần phải làm vậy. Tôi không thể giải thích cho các bạn biết lý do vì sao ông ấy lại hành xử như vậy, song xét từ quan điểm của mình, tôi cho rằng đây là cách hành xử không phù hợp... Điều tôi muốn nhấn mạnh là nước Nga sẽ không thay đổi quan điểm của mình cho dù là dưới thời Vladimir Putin hay bất kỳ ai".

Khi được hỏi liệu ông có cho rằng nhà lãnh đạo nổi tiếng cứng rắn của Điện Kremlin có thể sẽ thay đổi cách hành xử hay không, Bộ trưởng Carter nói rằng đây là điều ông luôn trông đợi, song "không chắc" về khả năng này.

Hệ thống phòng không Akash

Theo Báo Độc lập (Nga), một lần nữa, Mỹ lại lên kế hoạch triển khai tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân tại châu Âu và các loại vũ khí hạng nặng tại các nước Đông Âu – thành viên của khối quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO.

Song, kể từ thời Chiến tranh Lạnh, thế giới đã không còn lạ gì với việc làm này của Mỹ. Thậm chí các nhà bình luận phương Tây còn bình luận một cách hài hước, mỉa mai rằng đó chỉ là sự "chuyển tiếp từ quá khứ đến tương lai".

Tuy nhiên, vấn đề ở đây là Chiến tranh Lạnh đang tiến vào lòng châu Âu, tại những quốc gia Đông Âu hiện là đồng minh của NATO. Đây chính là lý do Bộ trưởng Quốc phòng Carter tới thăm Đức ngày 22/6 và sau đó tiếp tục thăm Estonia.

Tiếp đó, trong hai ngày 24-25/6, ông chủ Lầu Năm Góc sẽ có cuộc họp với các bộ trưởng quốc phòng của 28 quốc gia thành viên NATO ở Brussels.

Rõ ràng, Ông chủ Lầu Năm Góc đang nỗ lực tìm kiếm các đồng minh chống Nga. Ngay từ khi còn ngồi trên chuyến bay xuyên Đại Tây Dương, ông Carter đã chia sẻ với các phóng viên một dự báo cho rằng bất đồng với Nga có thể mang tính chất lâu dài, và chính sách đối ngoại của Mỹ sẽ không thay đổi, thậm chí ngay cả khi Tổng thống Nga Vladimir Putin về hưu.

Sau Hội nghị Thượng đỉnh G-7 tại lâu đài Elmau (Đức), nơi mà các quốc gia công nghiệp hàng đầu G-7 bày tỏ sự đồng thuận với chính sách của Mỹ và Đức, thì cũng tương tự như vậy, các nước NATO đang đồng lòng với chính sách chống Nga.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen thời gian từng đưa ra nhiều tuyên bố làm hài lòng Mỹ. Khi xuất hiện tại các cuộc tập trận của NATO gần đây tại Ba Lan, bà tuyên bố ủng hộ việc NATO triển khai vũ khí hạng nặng tại các nước Đông Âu.

Theo bà Ursula von der Leyen, đây sẽ là "biện pháp phòng thủ thích hợp", và nó cũng không vi phạm các điều khoản từng được ký kết giữa Nga và NATO.

Rõ ràng, Mỹ không thể bỏ qua vai trò năng động của Đức trong việc thúc đẩy các chương trình của NATO để tiến hành cuộc chiến chống Nga. Về phần mình, Đức cũng như nhiều quốc gia phương Tây khác, đang ấp ủ việc hiện đại hóa trang thiết bị kỹ thuật quân sự bao gồm xe tăng, tên lửa đánh chặn, máy bay không người lái vũ khí bộ binh... bởi Đức cũng lo ngại một lúc nào đó có thể có chiến tranh với Nga.

Tờ báo Độc lập bình luận, phần nguy hiểm nhất trong "hành trang" của NATO, chính là kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân tới các nước thành viên Đông Âu, theo lời của Phó Thư ký Báo chí Lầu Năm Góc, đó là các loại tên lửa hành trình.

Tờ báo Độc lập khẳng định nếu ủng hộ ý tưởng của Mỹ, chắc chắn Đức sẽ phải đối mặt với sự phản đối của người dân. Tại Đức, ký ức về những cuộc biểu tình rầm rộ của hàng triệu người chống lại tên lửa mang đầu đạn hạt nhân tầm trung "Pershing" và tên lửa hành trình "Tomahawk" vẫn còn rất sống động.

Người dân Đức đã và sẽ sẵn sàng tiến hành các hoạt động chống lại vũ khí hạt nhân và bom nguyên tử của Mỹ bất cứ lúc nào. Chắc rằng chính quyền Đức sẽ không muốn đối đầu với người dân. Ngoài ra, điều đó cũng sẽ mâu thuẫn với chiến lược từng được Thủ tướng Angela Merkel nhiều lần tuyên bố rằng bà sẽ bằng mọi cách tránh gây căng thẳng và giảm thiểu xung đột với Moscow.

Lúc này còn quá sớm để phán đoán điều gì sẽ xảy ra. Song, chúng ta hoàn toàn có thể khẳng định Lầu Năm Góc và EU đã quá vội vã nếu họ triển khai vũ khí hạt nhân tại Đông Âu nhằm đối phó với nước Nga. Thay vì cùng nhau thảo luận trong các cuộc họp của G-8, hoặc Hội đồng Nga-NATO, việc họ có ý định vội vàng quân sự hóa Đông Âu sẽ chỉ làm cho mọi chuyện rắc rối và căng thẳng hơn mà thôi.

Về phản ứng của Nga, tờ báo Độc lập cho biết Moscow hiện đang đứng trước ngã ba đường và bị buộc vào tình thế phải lựa chọn một phản ứng thích hợp. Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại St. Petersburg đã chứng minh rằng các chính trị gia và các nhà kinh tế không hề có những lo ngại đặc biệt nào về cuộc khủng hoảng ở Nga.

Trao đổi với tờ báo Độc lập, chuyên gia Dmitry Danilov, trưởng phòng An ninh châu Âu, Viên nghiên cứu châu Âu thuộc Viện hàn lâm khoa học Nga cho biết tình hình hiện nay là không có lợi, trong tương lai gần việc tăng cường tổ hợp quân sự có thể trở thành một tác nhân kích thích nền kinh tế, song về lâu dài vẫn sẽ dẫn cuộc khủng hoảng đi vào ngõ cụt.

Chuyên gia Dmitry Danilov nhấn mạnh rằng nếu phương Tây tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine và triển khai vũ khí ở các nước Baltic, Nga sẽ phải xem xét khả năng chuyển từ chính sách ngăn chặn sang chính sách đối đầu. Và Nga thực sự không muốn tình hình diễn biến như vậy.