Vì sao Chủ tịch Cuba Raul Castrol phải “nhún mình” trước Mỹ?

Chủ tịch Cuba Raul Castro, Cựu Tổng thống Mỹ Barack Omaba

Chủ tịch Chủ tịch Cuba Raul Castro mới đây đã thực hiện động thái hoàn toàn không thuộc về phong cách quen thuộc của nhà lãnh đạo này khi đề nghị có cuộc gặp riêng với Đại sứ Mỹ tại Cuba Jeffri de Laurentis để thảo luận về tình hình nguy cấp với sức khỏe các nhà ngoại giao Mỹ tại Cuba.

Vừa qua, đại diện Mỹ và Cuba đã có cuộc họp kín tại Washington để thảo luận các vấn đề liên quan đến các sự vụ xảy ra với giới ngoại giao Mỹ đang làm việc tại thủ đô La Habana của Cuba.

Sau cuộc họp này, Chủ tịch Cuba Raul Castro đã thực hiện động thái hoàn toàn không thuộc về phong cách quen thuộc của nhà lãnh đạo này khi đề nghị có cuộc gặp riêng với Đại sứ Mỹ tại Cuba Jeffri de Laurentis để thảo luận về tình hình nguy cấp với sức khỏe các nhà ngoại giao Mỹ tại Cuba.

Có hay không đòn “tấn công âm thanh” vào giới ngoại giao Mỹ ở Cuba?

Thời gian gần đây, do tác động bí ẩn từ bên ngoài mà một số lượng không nhỏ nhân viên ngoại giao Mỹ đang làm việc tại Cuba gặp các vấn đề về sức khỏe như đau đầu, buồn nôn, đôi khi mất thính giác và các vấn đề khác. Theo truyền thông Mỹ, hiện tượng này là do đòn “tấn công âm thanh” nào đó với Đại sứ quán Mỹ tại Cuba.

Bộ Ngoại giao Cuba đã nhiều lần bác bỏ sự liên quan của chính quyền Cuba đến các sự vụ này. Tuy nhiên, các nhà ngoại giao Mỹ lại khá bất ngờ với động thái của Chủ tịch Cuba Raul Castrol vì vị lãnh đạo này đã quyết định trực tiếp giải thích với Đại sứ Mỹ tại Cuba, cũng như thừa nhận rằng ông “khá lo ngại” trước những gì đang diễn ra.

Trước đó, La Habana đã cho phép Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) kiểm tra các tòa nhà làm việc của giới ngoại giao. Đây là sự kiện chưa từng có trong lịch sử quan hệ hai nước. Các nhân viên FBI đã kiểm tra các phòng làm việc trong Đại sứ quán Mỹ ở Cuba, cũng như các phòng trong khách sạn Capri, nơi các đại diện ngoại giao Mỹ hay dừng chân. Cuộc kiểm tra tương tự cũng được cảnh sát Canada thực hiện: các nhân viên ngoại giao Canada cũng thường xuyên than phiền về tình trạng mất thính lực và bất ổn về thần kinh. Tuy nhiên, các cuộc kiểm tra này không đem lại kết quả gì.

Lần đầu tiên các nhà ngoại giao Mỹ tại Cuba than phiền về vấn đề này là từ tháng 8/2016. Tuy nhiên khi đó Bộ Ngoại giao Mỹ đã không có bất cứ phản ứng  nào. Trong vòng vài tháng trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, hai nước đã tích cực tiến hành các cuộc đàm phán để ký kết một số thỏa thuận quan trọng trong lĩnh vực nhập cư và đấu tranh chống ma túy.

Tuy nhiên, sau khi Tổng thống Donald Trump đắc cử, chính sách của Mỹ với Cuba đã được siết chặt lại. Ngày 17/2/2017, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Cuba phải đưa ra lời giải thích cho các sự vụ xảy ra tại Đại sứ quán Mỹ ở Cuba. Khi truyền thông Mỹ gọi các sự vụ này là “sự xâm lược âm học”, ông Donald Trump đã ký sắc lệnh trục xuất 2 nhà ngoại giao Cuba tại Mỹ vì bị Bộ Ngoại giao Mỹ nghi ngờ có quan hệ với các cơ quan mật vụ.

“Các đòn tấn công âm học” sau đó đã tạm ngừng nhưng lại tiếp tục xảy ra sau đó một thời gian. Sự vụ mới xảy ra vào ngày 21/8 khiến 21 nguời (trước đó thông báo là 16 người) chịu tổn thất. Đa số họ đã được chuyển đến để theo dõi tại trung tâm y tế tại Miami nhưng chính quyền Mỹ lại không công bố kết quả phân tích với lý do giữ bí mật. Theo nhà phẫu thuật Michael Hoa thuộc trường đại học George Town tại Washington, “dường như đã có làn sóng siêu âm mà tai  người không thể nghe thấy”.

Trong những ngày gần đây, sự vụ càng trở nên rắc rối, gợi nhớ đến một bộ phim kinh dị. Theo AP, một trong số các nhà ngoại giao Mỹ khi dừng chân tại khách sạn Capri đã bị đánh thức bởi một âm thanh ghê sợ. Khi nhà ngoại giao này dậy và đi ra khỏi giường một vài mét thì âm thanh này ngừng lại. Nhưng khi nhà  ngoại giao nằm xuống giường lại nghe thấy âm thanh đáng sợ này. Các chuyên gia Mỹ nhận định rằng đây có thể là sóng siêu âm được điều khiển từ xa.

Theo Carlos Alberto Montaner, một nhân vật đối lập Cuba đang sinh sống tại thành phố Miami của Mỹ, “các vụ tấn công tương tự có thể do các nhân viên mật vụ Cuba thực hiện vì các nhân viên này không hài lòng việc Mỹ và Cuba xích lại gần nhau thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama”.

Chủ tịch Cuba Raul Castro

Vì sao Chủ tịch Raul Castrol phải “nhún mình”?

Căng thẳng Mỹ-Cuba trong vấn đề này càng gia tăng khi 5 thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa viết thư yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đóng cửa Đại sứ quán Mỹ tại Cuba và triệu hồi tất cả nhân viên ngoại giao tại Cuba về nước. Rõ ràng, đây là sự kiện không mong muốn đối với cá nhân nhà lãnh đạo Cuba Raul Castrol. Theo kế hoạch, ông Raul Castrol sẽ rời khỏi chức vụ lãnh đạo cao nhất Cuba nhưng sẽ vẫn là Bí thư thứ nhất Ban chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Cuba.

Ngoài ra, Cuba cũng đang chuẩn bị cho việc bầu cử Quốc hội mới. Do đó, ông Raul Castrol rất muốn chuyển giao chính quyền cho người kế nhiệm một cách êm đẹp nhất. Đây chính là điều khiến ông Raul Castrol phải “nhún mình” để trực tiếp đề nghị gặp Đại sứ Mỹ tại Cuba nhằm khẳng định chính quyền Cuba không liên quan đến các sự vụ xảy ra với các nhân viên ngoại giao Mỹ tại Cuba.