Vì sao 7 nhà xuất bản kêu cứu?

Sách là "tri thức vàng" nhưng những người làm ra nó lại đang rất khó khăn

Theo ông Nguyễn Kiểm, ngành xuất bản không nằm ngoài khó khăn của tình hình kinh tế xã hội cả nước. Ở đây khó khăn còn nhân lên vì hoạt động xuất bản mang đặc thù lớn, vừa là lĩnh vực công tác tư tưởng văn hóa của Đảng, Nhà nước vừa phải tự hạch toán kinh doanh, tự đảm bảo nâng cao đời sống người lao động.

Ông Kiểm lý giải: “Khó khăn này có nguyên nhân từ việc hoạt động xuất bản chưa thoát khỏi tư duy bao cấp. Luật xác định đây là loại hình kinh doanh có điều kiện hoặc đơn vị sự nghiệp có thu, đơn vị sự nghiệp công lập. Hầu hết mô hình xuất bản là sự nghiệp công lập”.

Nhưng thực tế, ông Kiểm  đưa ra con số khá chua xót, trong10 đơn vị hoạt động theo mô hình doanh nghiệp gần đây có 7 đơn vị kêu cứu. Có những nhà xuất bản không đủ tiền để nộp tiền thuê đất, tiền thuế đất. Ví dụ Nhà xuất bản Thế giới, một năm phải đóng hơn 3 tỉ đồng tiền các loại cho trụ sở. Họ được coi là những doanh nghiệp thuần túy. Họ phải đóng tiền thuê nhà, thuế đất, trụ sở... như những doanh ngiệp khác. Họ không có khả năng “kham” nổi, đang kêu cứu rất nhiều”.

Ông Nguyễn Kiểm, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam (ảnh: Xuân Lộc)

Ông Kiểm đề xuất: “Cần phải cụ thể hóa, đề xuất có chính sách ưu đãi tiền thuê đất với doang nhiệp xuất bản. Nếu không thể lượng hóa được thì nên coi đây là đơn vị hành chính sự nghiệp”.

Theo ông Kiểm, nếu đưa tất cả nhà xuất bản vào hoạt động mô hình doanh nghiệp thì rất khó khăn. Thực ra, họ không phải doanh nghiệp thuần túy. Ví dụ như Nhà xuất bản văn hóa dân tộc, họ bán sách cho những người nghèo nhất. Chúng ta còn tặng sách cho đồng bào nghèo, họ lấy đâu ra tiền mua sách. Nếu chúng ta đòi trả tiền thuê đất, thuế đất vô hình trung đã đẩy họ vào hoàn cảnh khó khăn. Hoặc Nhà xuất bản thế giới thường in sách cho người nước ngoài mục đích ngoại giao, ví dụ như sách nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cho người nước ngoài và kiều bào. Những sách này mà bán kinh doanh ngoài thị trường thì rất khó.

“Một phần anh em ỷ lại trông chờ vào Nhà nước là có nhưng cũng phải hoàn thiện cơ chế hoạt động để nhà xuất bản hoạt động tốt. Chúng ta không thể bao cấp tràn lan với tất cả nhà xuất bản nhưng cũng phải có quy hoạch cho rõ ràng. Nhà xuất bản nào thực hiện nhiệm vụ, nhà xuất bản nào thiên về kinh doanh. Kinh doanh thì phải cạnh tranh bình thường. Không thể bao cấp toàn bộ nhưng phải tạo điều kiện để nhà xuất bản thực hiện nhiệm vụ, để họ yên tâm thực hiện”- ông Kiểm nhấn mạnh

Từ những trình bày trên, để tạo điều kiện cho ngành xuất bản phát triển tốt, ông Kiểm đề nghị Chính phủ sớm ký ban hành quy định quỹ xuất bản, quảng bá xuất bản phẩm Cục Xuất bản in và phát hành cùng với hội xuất bản. “Điều này chúng tôi đã đề nghị 3 năm nay và dù đã được Phó Thủ tướng chỉ đạo nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả”- ông Kiểm cho biết.

Trước đó, có thông tin trên báo chí, lãnh đạo 7 nhà xuất bản (Văn hóa Thông tin, Thể thao, Văn học, Âm nhạc, Thế giới, Văn hóa Dân tộc và Hà Nội) đã cùng ký đơn kiến nghị gửi lên Bộ Thông tin  và Truyền thông kêu cứu vì không chịu nổi gánh nặng chi phí trụ sở hoạt động. Riêng, Nhà xuất bản Thế Giới sẽ phải đóng 3,5 tỷ đồng tiền thuê nhà đất trong năm 2013.

Thực tế, tại các hội thảo về nghị định hướng dẫn luật xuất bản và các hội thảo, các nhà xuất bản cũng phản ánh rất nhiều về tình trạng sản xuất kinh doanh không đủ tiền trả tiền thuê đất, thuế đất...