Ukraine lo sợ khi Tổng thống Donald Trump "bênh" Nga

Nhiều khu vực ở miền Đông Ukraine đang rơi vào cảnh khủng hoảng nhân đạo trầm trọng khi mà các cuộc giao tranh giữa quân chính phủ Kiev và phe nổi dậy thân Nga vẫn không ngừng tái diễn. Xung đột cũng đang đẩy hàng ngàn người vào cảnh sống không điện nước trong khi thời tiết đang vô cùng giá rét. 

Theo tờ Guardian (Anh), các cuộc xung đột gần đây ở Đông Ukraine được xem là phép thử đối với chính quyền của ông Trump đặc biệt là khi tân Tổng thống Mỹ muốn cải thiện quan hệ với Nga. Về phần mình, Ukraine cũng không khỏi lo lắng khi Tổng thống Trump nhiều lần có những tuyên bố ca ngợi Tổng thống Vladimir Putin và bày tỏ ý định gỡ bỏ lệnh trừng phạt với Nga. 

Binh lính quân chính phủ Ukraine hoạt động ởAvdiivka.

Cuộc chiến ở Ukraine trong gần 3 năm qua đã cướp đi sinh mạng của hơn 10.000 người. Mặc dù, cả quân chính phủ Kiev và phe nổi dậy miền đông Ukraine đã đồng thuận ký kết thỏa thuận ngừng bắn tại Minsk cách đây 2 năm nhưng các cuộc xung đột vẫn liên tiếp tái diễn. Thậm chí, trong những ngày gần đây, hai bên liên tiếp cáo buộc nhau sử dụng hệ thống tên lửa Grad cùng rocket bắn phá một khu vực rộng lớn. 

Điều đáng nói, dưới thời của Tổng thống Trump, phản ứng của Mỹ với Nga đã có sự thay đổi lớn. Cụ thể, Bộ Ngoại giao Mỹ không đưa ra lời chỉ trích Nga hay phe ly khai như chính quyền tiền nhiệm đã làm. 

Theo đó, quyền phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, Mark Toner chỉ nhấn mạnh Mỹ "đặc biệt quan ngại" trước tình hình bạo lực và kêu gọi các bên thi hành "thỏa thuận ngừng bắn ngay lập tức". 

Tờ Rossiiskaya Gazeta của Nga cũng đã phân tích kỹ sự thay đổi trong phản ứng của Mỹ. "Washington không còn đổ lỗi cho chính quyền ly khai ở miền Đông Ukraine phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn, cũng không nhắc tới chuyện ủng hộ Kiev, không đề cập tới vai trò của Nga. Đây là những tuyên bố khác hoàn toàn so với chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama". 

Điều đáng nói, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ lại khác hoàn toàn với những lời bình luận được các quan chức ngoại giao Mỹ tham gia Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) đưa ra. 

"Nga và phe ly khai đã khơi mào bạo lực ở Avdiivka. Chúng tôi kêu gọi Nga ngừng hành động bạo lực, tôn trọng thỏa thuận ngừng bắn, rút lui vũ khí hạng nặng đồng thời chấm dứt xâm chiếm lãnh thổ", Guardian dẫn lời ông Kate Byrnes, một quan chức ngoại giao Mỹ thuộc OSCE chia sẻ. 

Thời gian gần đây, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cũng đã nhiều lần tổ chức họp bàn về việc áp đặt lệnh trừng phạt với Nga liên quan tới hành động sáp nhập bán đảo Crimea và cáo buộc hỗ trợ cho phe ly khai miền Đông Ukraine. Song, ông Trump cũng đã bày tỏ khả năng gỡ bỏ lệnh trừng phạt với Nga để tiến tới một thỏa thuận toàn diện với Tổng thống Putin. Hai nhà lãnh đạo Nga – Mỹ cũng đã điện đàm qua điện thoại và đồng thuận sớm tổ chức gặp mặt. 

Về phần mình, trong cuộc họp với các quan chức an ninh hôm 31/1, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko nhấn mạnh: "Các cuộc giao tranh vẫn đang diễn ra. Ai dám nói tới chuyện gỡ bỏ lệnh trừng phạt trong hoàn cảnh hiện nay?". 

Còn tại Moscow, giới chức Nga cáo buộc chính Kiev khơi mào chiến sự ở miền Đông Ukraine và cản trở tiến trình hòa giải giữa Tổng thống Putin và Trump. "Kiev đang cố gắng dùng chiến sự để không tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn Minsk và đổ lỗi cho Nga", cố vấn chính sách đối ngoại của Nga, ông Yuri Ushakov nhận định. 

Hiện tại, chiến sự hiện đang diễn ra ở thị trấn Avdiivka, khu vực nằm cách Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng vài dặm, nhưng lại nằm trong sự kiểm soát của chính phủ Ukraine. Xung đột bùng nổ đúng thời điểm nhiệt độ giảm sâu xuống còn -18 độ C. Hôm 1/2, quân đội Ukraine cho hay 3 binh lính chính phủ đã hy sinh. Trong khi, chính quyền ly khai ở miền Đông Ukraine cho biết 4 dân thường đã thiệt mạng sau một cuộc giao tranh. 

Theo đại diện tổ chức UNICEF ở Ukraine, bà Giovanna Barberis: "Không chỉ trẻ em ở Avdiivka, cuộc sống của hai bên tham chiến đều bị ảnh hưởng do không có điện và nước trong khi nhiệt độ ngày càng giảm mạnh". 

Chia sẻ trên Facebook hôm 1/2, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Stepan Poltorak cho biết một chiếc máy bay vận tải quân sự của nước này đã bị bắn khi đang ở trên khu vực khai thác khí đốt của Nga ở Biển Đen. Rất may phi hành đoàn không ai bị thương. 

Theo Guardian, việc không có quan chức nào nằm trong bộ máy chính quyền của tân Tổng thống Trump lên tiếng bình luận về tình trạng bạo lực gia tăng ở Ukraine cũng như ông Trump nhiều lần có những tuyên bố ủng hộ Nga và Tổng thống Putin, cho thấy Washington sẽ có phương thức mới tiếp cận Moscow trong thời gian tới. Thậm chí, trong tháng này, ông Trump còn đăng một trạng thái trên Twitter rằng: "Hai quốc gia (Nga và Mỹ) sẽ cùng hợp tác để giải quyết một vài vấn đề lớn và quan trọng liên quan tới thế giới". 

Trong khi trước đây, các nhà ngoại giao thuộc chính quyền cựu Tổng thống Obama lại thường xuyên có những lời chỉ trích Nga. "Trong gần 3 năm qua, Mỹ đã hợp tác chặt chẽ với các đối tác châu Âu để đưa ra giải pháp hòa bình chấm dứt xung đột thông qua thỏa thuận ngừng bắn Minsk, cũng như áp đặt lệnh trừng phạt để buộc Tổng thống Putin tuân thủ. Đây có thể là chính sách mà Mỹ sẽ vẫn áp dụng trong thời gian tới", cựu đại sứ Mỹ thuộc OSCE Dan Baer chia sẻ.