Trùng trùng gian khó chờ đợi Obama
Mặc dù đã có một chiến thắng trước ứng cử viên Đảng Cộng hòa Mitt Romney trong cuộc bầu cử hôm thứ Ba, Tổng thống Obama vẫn phải đàm phán với một số đông đảng viên đảng Cộng hòa trong Hạ viện để cố gắng vượt qua những bế tắc đảng phái đã kiềm chế Washington rất nhiều trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình.
Mối quan tâm đầu tiên của Tổng thống thuộc Đảng Dân chủ chính là “vực thẳm ngân sách” của việc tăng thuế và cắt giảm chi tiêu có thể sẽ đè bẹp sự phục hồi của nền kinh tế Mỹ trong năm tới.
![]() |
Gia đình Tổng thống Obama trong đêm ăn mừng chiến thắng của ông khi ông tái đắc cử |
Những lo ngại về khả năng ông Obama và Quốc hội phải vật lộn để thông qua các vấn đề quan trọng của quốc gia đã đè nặng lên thị trường tài chính toàn cầu hôm thứ Tư đã khiến cho thị trường cổ phiếu ở Wall Street đã có một phiên "đổ nhào".
Ông Obama cũng phải đối mặt với những thách thức trong các vấn đề đối ngoại bao gồm sự bế tắc của phương Tây với Iran trong vấn đề hạt nhân, cuộc nội chiến ở Syria, cuộc chiến tranh ở Afghanistan và phải đối phó với một Trung Quốc ngày càng hung hãn.
Trong nước, chiến thắng của Tổng thống Obama có thể khuyến khích việc liên kết với Đảng Cộng hòa, những người đang trong tình trạng lộn xộn sau khi không thể “lật đổ” ông hay đòi lại quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ, một kết quả được nhiều người dự đoán.
Cử tri đã trao cho Obama cơ hội thứ hai mặc dù tỷ lên thất nghiệp cao kéo dài dai dẳng và sự phục hồi kinh tế yếu kém, nhưng họ lại bảo quản nguyên trạng một Chính phủ bị chia rẽ ở Washington. Đảng Dân chủ của ông Obama được quyền kiểm soát Thượng viện. Đảng Cộng hòa giữ đa số trong Hạ viện, việc này giúp cho họ có những quyền nhất định kiềm chế tham vọng lập pháp của Tổng thống trên tất cả mọi thứ từ thuế đến cải cách nhập cư.
Đây là thực tế chính trị mà Obama phải đối mặt. Trong bài phát biểu chào mừng chiến thắng của mình, Obama cũng đã nhận thức vấn đề “chúng ta có thể cùng nhau nắm giữ tương lai vì chúng ta không bị chia rẽ giống như chúng ta thấy”.
Cố gắng thực hiện tốt lời hứa của mình để tìm kiếm sự thỏa hiệp, Tổng thống Obama đã trao đổi điện thoại với các nhà lãnh đạo Quốc hội Mỹ, bao gồm cả hai nhà lập pháp hàng đầu của Đảng Cộng hòa, John Boehner và Mitch McConnell.
“Tổng thống nhắc lại cam kết của mình trong việc tìm kiếm những giải pháp từ cả hai đảng trong việc giảm thâm hụt thâm sách một cách cân bằng nhất, giảm thuế cho tầng lớp các gia đình trung lưu, các doanh nghiệp nhỏ và tạo ra việc làm”, một quan chức Nhà trắng cho biết.
Điều khiến cho ông Obama mắc phải sai lầm trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình là đã tạo ra một vệt bóng đổ dài lên các thông điệp trong chiến dịch năm 2008 về sự hy vọng và thay đổi, điều mà hiện ông vẫn chưa làm được. Hiện tại, ông vẫn phải giải quyết vấn đề thâm hụt ngân sách hàng năm lên đến 1 nghìn tỷ USD, kiềm chế nợ quốc gia ở mức 16 nghìn tỷ USD và xem xét lại các chương trình xã hội tốn kém.
![]() |
Gia đình Tổng thống Obama trên đường trở về Nhà Trắng sau đêm chiến thắng ở Chicago |
Trọng tâm cấp bách nhất đối với Tổng thống Obama và các nhà lập pháp Mỹ là sẽ phải đối phó với “vực thẳm ngân sách”, sự kết hợp của việc tăng thuế và cắt giảm chi tiêu ngân sách sẽ làm thâm hụt 600 tỷ USD của nền kinh tế Mỹ vào đầu năm tới, ngoại trừ có được thỏa thuận với Quốc hội. Các nhà kinh tế cảnh báo đó có thể là một hành động đẩy nước Mỹ trở về với suy thoái.
Obama đã cam kết tăng thuế suất của những người Mỹ thu nhập từ 250.000 USD trở lên như là một phần của “cách tiếp cận cân bằng” nhằm giảm thâm hụt ngân sách – điều mà Đảng Cộng hòa ra sức phản đối.
Trong một bài phỏng vấn, Chủ tịch Hạ viện John Boehner đã đưa ra quan điểm hòa giải cho cả hai đảng nhưng lại bị mắc kẹt trong việc giải thích quan điểm của Đảng Cộng hòa, rằng họ sẽ xem xét thúc đẩy ngân sách, giảm thâm hụt nhưng chỉ xem nó là một “sản phẩm phụ” của cải cách thuế làm giảm tỷ suất thuế và loại bỏ các lỗ hổng và các khoản khấu trừ thuế. Boehner cho rằng các nhà lập pháp và Obama nên tìm một giải pháp ngắn hạn để tránh khỏi thâm hụt ngân sách và cùng làm việc về một kế hoạch giảm nợ dài hạn vào năm 2013. “Để nhận được sự ủng hộ của Đảng Cộng hòa đối với cải cách thuế, Tổng thống phải sẵn sàng giảm chi tiêu và cắt bớt các chương trình quyền lợi ảnh hưởng đến việc điều hành các khoản nợ của chúng ta”.
Chủ tịch Thượng viện thuộc Đảng Cộng hòa đã không có dấu hiệu nào thừa nhận nguyên tắc bảo thủ của mình. “Các cử tri đã không nhận ra thất bại hoặc những điều thái quá của Tổng thống trong nhiệm kỳ đầu tiên, họ đơn giản là cho ông ấy thêm nhiều thời gian hơn để hoàn thành công việc mà họ cần ông ấy làm cùng với Quốc hội sau khi phục hồi sự cân bằng ở đây sau hai năm dưới quyền kiểm soát của một đảng”, McConnell nói.
Phó Tổng thống Joe Biden nói với các phóng viên rằng cuộc bầu cử đã giao cho ông một trách nhiệm tạo ra sự gần gũi hơn về quan điểm của Chính quyền tổng thống về chính sách thuế với Đảng Cộng hòa. Và đảng này có thể tạo ra các luận điểm cho việc sẵn sàng thỏa hiệp.
Những lo ngại sau bầu cử về số phận nền tài chính Mỹ đã đóng góp vào sự sụt giảm tại các thị trường tài chính toàn cầu khi các nhà đầu tư hoảng hốt giữ lại tài sản nhằm tránh rủi ro. Cả ba chỉ số chứng khoán lớn của Mỹ đều giảm hơn 2%, chỉ số trung bình Công nghiệp Dow Jones mất hơn 300 điểm, chỉ số S&P 500 sụt giảm lớn nhất kể từ tháng Sau. Lo ngại nợ công của Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (EU) cũng là một yếu tố khiến thị trường suy giảm.
Sắp tới, ông Obama sẽ có thể phải cải tổ nội các khi Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đang có kế hoạch nghỉ hưu trong nhiệm kỳ tới.
Đảng Dân chủ mở rộng quyền kiểm soát của họ ở Thượng viện khi tăng thêm 2 ghế so với số ghế 100 của nhiệm kỳ Quốc hội trước. Ở Hạ viện, Đảng Cộng hòa có 435 thành viên và chiếm phần lớn. Điều này có nghĩa là Quốc hội sẽ vẫn phải đối mặt với sự phân chia đảng phái sâu sắc.