Trung Quốc vừa bị Lầu Năm Góc làm “bẽ mặt”?

Theo tác giả Zachary Keck trong những năm vừa qua, Quân đội giải phóng nhân dân (PLA) đã thể hiện một số hành xử “bất nhã”. Cụ thể là khi Trung Quốc tiếp đón quan chức cấp cao của Mỹ, đặc biệt là một quan chức quốc phòng, PLA đã khoe khoang một số vũ khí mới của mình.

Ví dụ kinh điển nhất (mặc dù không phải là duy nhất) là khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates tới thăm Trung Quốc vào tháng 1/2011 và gặp gỡ Chủ tịch Trung Quóco khi đó, ông Hồ Cẩm Đào. Chuyến thăm này nhằm mục đích giảm căng thẳng gia tăng giữa hai nước trong suốt năm 2010. Thế nhưng chỉ vài giờ trước khi ông Gates tới Trung Quốc gặp ông Hồ Cẩm Đào, Không quân của PLA tiến hành chuyến bay thử đầu tiên loại máy bay chiến đấu tàng hình mới của nước này, chiếc J-20.

Chiến đấu cơ tàng hình J-20 của Trung Quốc.

Đây là một thông điệp quá rõ ràng: Đây không chỉ là việc Trung Quốc hay PLA đang tìm cách phô trương sức mạnh quân sự ngày càng tăng của nước này với các quan chức Mỹ mà còn là hành động làm mất thể diện cá nhân ông Gates. Chỉ trước đó vài năm, ông Gates thực hiện thành công nhiệm vụ chế tạo loạt máy bay chiến đấu F-22.

Trong một bài diễn thuyết ở Chicago năm 2009, ông Gates nói: “Dự tính tới năm 2020, Hoa Kỳ sẽ có gần 2.500 máy bay chiến đấu các loại. Trong số đó, 1.100 chiếc sẽ là máy bay thế hệ 5 tiên tiến nhất F-35 và F-22. Ngược lại, Trung Quốc dự kiến không đạt được máy bay thế hệ 5 vào năm 2020. Và đến năm 2025, khoảng cách giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ chỉ rộng ra mà thôi. Mỹ sẽ có xấp xỉ 1.700 chiếc máy bay thế hệ 5 trong khi Trung Quốc sẽ chỉ có một số ít máy bay tương đương”.

Mặc dù có thể có người đặt câu hỏi liệu chiến đấu cơ J-20 của Trung Quốc có thể so sánh với máy bay F-22 của Mỹ hay không, J-20 vẫn có những đặc điểm của chiến đấu cơ thế hệ 5. Vì thế, một nhà bình luận đã từng nói rằng: “Hiện Bắc Kinh rõ ràng đang sở hữu chiến đấu cơ thế hệ 5 có thể hoạt động được, giúp nước này là quốc gia thứ 3 sau Nga và Mỹ tham gia vào câu lạc bộ máy bay chiến đấu tàng hình”. Và nếu Trung Quốc đã tiến hành các chuyến bay thử cho J-20 vào năm 2011 thì đến năm 2025, chắc chắn không quân của PLA sẽ không hề sở hữu một lượng nhỏ máy bay thế hệ này (như lời nhận đinh của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates).

Và trong một hành động khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn, ông Gates và phái đoàn của mình đã chất vấn ông Hồ Cẩm Đào về chuyến bay thử và theo các quan chức Mỹ có mặt trong cuộc họp, ông Hồ Cẩm Đào có vẻ như không hề biết gì về chuyến bay thử đó. Điều này khiến phía Mỹ lo ngại rằng giới lãnh đạo dân sự của Trung Quốc không kiểm soát được các lực lượng vũ trang nước này. Nếu điều đó là sự thật thì điều đó cũng có nghĩa là chính PLA đứng đằng sau hành động làm bẽ mặt ông Gates nói trên.

Trong khi đó với hệ thống của chính quyền Mỹ, Lầu Năm Góc và quân đội Mỹ không bao giờ được phép hành xử thiếu lịch sự bằng cách phô diễn một hệ thống vũ khí tối mật khi một bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc tới thăm.

Thế nhưng ngày 20/8, có vẻ như Mỹ đã “ăn miếng trả miếng” Trung Quốc.

Hôm 19/8, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Tướng Thường Vạn Toàn đã có mặt ở Washington để hội đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel. An ninh khu vực là một trong những chủ đề hàng đầu được bàn bạc trong cuộc họp giữa hai bộ trưởng quốc phòng và dường như phía Trung Quốc đã thể hiện “một lập trường cứng rắn về an ninh khu vực trong suốt cuộc họp với Lầu Năm Góc” cũng như trong cuộc họp báo sau đó.

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Tướng Thường Vạn Toàn (trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel (phải).

Ngay trong suốt cuộc họp đầy căng thẳng và cuộc họp báo sau đó, phát ngôn viên Lầu Năm Góc George Little thông báo rằng hôm nay (22/8) Bộ trưởng Hagel sẽ bắt đầu chuyến công du 8 ngày tới Đông Nam Á và các chặng dừng chân của ông sẽ là Malaysia, Indonesia, Brunei và đồng minh Philippines.

Trong chuyến thăm này, Trung Quốc được thông báo rằng ông Hagel sẽ tới thăm khu vực và tham dự cuộc họp các Bộ trưởng quốc phòng ASEAN tại Brunei hôm 29/8.

Nhưng chẳng có lí do gì mà Washington phải thông báo về chuyến thăm này vào đúng thời điểm Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc có mặt ở Lầu Năm Góc. Điều đó có nghĩa là, việc Mỹ thân thiết với các nước láng giềng của Trung Quốc khiến Bắc Kinh khó chịu bao nhiêu thì chiến đấu cơ thế hệ 5 của Trung Quốc cũng khiến Mỹ khó chịu bấy nhiêu.