Trung Quốc sẽ cùng Nga không kích ở Syria?

Trong hơn một tuần qua, Nga đã tăng cường các hoạt động quân sự tại Syria thậm chí lực lượng hải quân cũng đã tham gia cùng không quân để tiêu diệt các mục tiêu đe dọa tới sự tồn tại của chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad. 

Nga khẳng định mục tiêu duy nhất của các cuộc  không kích là tiêu diệt lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS và các nhóm khủng bố ở Syria. Nhưng Washington lại cho rằng mục tiêu chính của Moscow không phải là các tay súng IS mà là lực lượng do Mỹ huấn luyện và viện trợ vũ khí. Trong khi đó, bản thân các nhóm nổi dậy ở Syria lại cáo buộc Nga đang xâm chiếm nước này và tấn công dân thường vô tội. 

Vậy quan điểm của Trung Quốc tình hình hiện nay ở Syria như thế nào? Theo tạp chí The Diplomat, Syria đang rơi vào mớ hỗn độn địa chính trị trong khi Trung Quốc lại có khá nhiều lợi ích ở quốc gia này. Nhiều yếu tố đẩy Trung Quốc vào tình thế ủng hộ những động thái quân sự gần đây của Nga ở Syria nhưng một số yếu tố lại đẩy Bắc Kinh tránh xa cuộc xung đột ở quốc gia Trung Đông. 

Máy bay quân sự Nga bay phía trên Quảng trường Đỏ.

Đầu tiên, trong những vấn đề mang tính quốc tế, Trung Quốc sẽ được lợi khi ủng hộ Nga, quốc gia đồng minh thân thiết của Tổng thống Assad. Mối quan hệ thân thiết giữa Moscow - Bắc Kinh kể từ khi nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình lên nắm quyền hồi năm 2013 đã giúp hai nước tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực. 

Liên quan tới vấn đề Syria, Nga và Trung Quốc đã cùng nhau phủ quyết nhiều vấn đề được đưa ra trong Hội đồng Bảo An Liên Hợp Quốc kể từ năm 2011. Ngoài ra, dù duy trì quan điểm phản đối những hành động vi phạm quyền chủ quyền của một quốc gia, Trung Quốc cũng không lên tiếng chỉ trích quyết định Nga sáp nhập bán đảo Crimea thuộc Ukraine hồi tháng 3/2014 như các nước phương Tây. 

Ngoài yếu tố địa chính trị, Trung Quốc và Nga còn có chung quan điểm không hài lòng với hành động can thiệp quân sự của Mỹ. Đây là lý do Bắc Kinh từng lên tiếng chỉ trích chính sách của Mỹ nhằm đào tạo và hỗ trợ cho các nhóm nổi dậy chống lại Tổng thống Assad. Còn hiện tại, nhiều báo cáo cho rằng Moscow đang ném bom vào những mục tiêu của nhóm nổi dậy do Mỹ chống lưng. 

Khi Mỹ bắt đầu triển khai chiến dịch không kích tiêu diệt IS ở Syria, một trong những mối quan tâm lớn của Trung Quốc là việc Washington chưa nhận được lời đề nghị chính thức từ chính quyền của Tổng thống Assad dù Mỹ tuyên bố đây là chiến dịch chống khủng bố. Về phần mình, lâu nay, Nga vẫn ủng hộ ông Assad. Do đó, theo quan điểm của Bắc Kinh, hành động quân sự của Nga ở Syria là hợp pháp. Chia sẻ với tạp chí The Diplomat, nhà phân tích David Volodzko nhấn mạnh bản thân Trung Quốc cũng đã có lịch sử lâu đời hỗ trợ vũ khí cho chính quyền của Tổng thống Assad. 

Trong khi đó, chính quyền Trung Quốc dường như "ngó lơ" những diễn biến quân sự mới đây tại Syria do trùng với dịp nghỉ lễ quốc khánh kéo dài một tuần tại nước này. Tuy nhiên, hãng thông tấn Tân Hoa Xã cũng đã cho đăng tải một số nhận định của giới phân tích Trung Quốc về cuộc chiến ở Syria. 

Theo Tân Hoa Xã, có 5 lý do khiến Nga tăng cường can thiệp quân sự ở Syria. Thứ nhất, các lực lượng quân chính phủ Syria đang dần yếu thế. Thứ hai, các cuộc không kích của Mỹ nhằm tiêu diệt IS không phát huy hiệu quả như mong đợi. Thứ ba, IS ngày càng trở nên nguy hiểm. Thứ tư, Syria đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo trầm trọng. Và cuối cùng, Nga đang cố gắng bảo vệ lợi ích của chính mình ở Syria bằng cách tấn công tiêu diệt các lực lượng cực đoan. Do đó, theo quan điểm của Trung Quốc, Nga tiến hành can thiệp quân sự là nhằm bảo vệ Syria khỏi mối đe dọa từ IS. 

Một bài báo khác đăng trên Tân Hoa Xã lại có những phân tích sâu sắc hơn về yếu tố địa chính trị trong cuộc xung đột ở Syria. Trước câu hỏi "Tổng thống Putin đang tham gia trò chơi gì?", bài báo nhận định sự can thiệp của Nga ở Syria được xem là một ván cờ giữa Nga và Mỹ. Theo bài báo, các cuộc không kích của Nga muốn một lần nữa nhắc lại yêu cầu phương Tây cần hợp tác với Tổng thống Assad trong cuộc chiến chống lại IS. 

Còn trong một bài báo khác, Tân Hoa Xã nhắc lại tuyên bố của Nga về việc mục tiêu không kích ở Syria chỉ là các nhóm khủng bố dù Mỹ không công nhận điều này. Tân Hoa Xã cũng nhắc lại lời bình luận của giới chức Nga rằng mục tiêu cơ bản là đưa ra giải pháp chính trị cho cuộc xung đột ở Syria. Nhận định này hoàn toàn trùng hợp với quan điểm của Trung Quốc.  

Rõ ràng, Tân Hoa Xã hiểu rõ động cơ không kích của Nga và đồng thuận với Moscow dù thực tế,  Nga hy vọng đập tan âm mưu Mỹ muốn nhằm lật đổ chính quyền Tổng thống Assad. Tuy nhiên, những biện pháp quân sự mà Nga đang tiến hành gồm không kích và phóng tên lửa lại khiến Bắc Kinh không hài lòng. 

Tóm lại, Trung Quốc sẽ chỉ tiếp tục duy trì phản ứng nhẹ nhàng về vấn đề Syria tương tự như 4 năm qua. Ngay cả khi truyền thông nhà nước Trung Quốc thể hiện sự đồng thuận với hành động của Nga, giới chức Bắc Kinh vẫn sẽ kêu gọi giải pháp hòa bình và thông qua đàm phán để giải quyết xung đột ở Syria. Đây cũng là lời khiển trách khéo của Trung Quốc trước các bên tham chiến ở Syria.  

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin The Diplomat, một tạp chí có trụ sở ở Tokyo, chuyên về chính trị, văn hóa và xã hội tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.