Trung Quốc ráo riết phát triển quân sự cho tương lai “siêu cường”

Cuối tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chỉ đạo quân đội nước này phải luyện tập chăm chỉ hơn, củng cố năng lực quốc phòng và bảo vệ “chủ quyền, an ninh và sự phát triển” của đất nước.

Ông Tập đã thị sát một buổi luyện tập trên tàu Liêu Ninh, tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc, quan sát chiến đấu cơ J-15 cất cánh và hạ cánh trên tàu Liêu Ninh và chỉ thị cho các sĩ quan quân đội phải “rèn luyện chăm chỉ hơn nữa”.

Chiến đấu cơ J-15 đậu trên tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc.

Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang ngày càng dấn sâu hơn vào các cuộc tranh chấp chủ quyền trong khu vực.

Hiện Bắc Kinh đang “hục hặc” với Manila và tuần qua, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III đã hủy chuyến thăm tới Bắc Kinh. Cả hai nước đang tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông và đầu năm nay Philippines đã đệ đơn kiện lên Tòa án Liên Hợp Quốc để nhờ trọng tài phân xử.

Trong khi đó trên biển Hoa Đông, Trung Quốc đang tranh chấp với kẻ thù cũ, Nhật Bản. Trong nhiều tháng qua, tàu hai nước liên tục đối đau ở vùng biển quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết ông muốn cải thiện mối quan hệ với Trung Quốc mặc dù ông bác bỏ các điều kiện để tiến hành đàm phán. Nhưng đến nay Trung Quốc vẫn tỏ ra lạnh nhạt, không muốn tiến tới các cuộc đàm phán với Nhật Bản.

“Một cuộc họp giữa các nhà lãnh đạo không chỉ đơn giản chỉ để đến bắt tay nhau và chụp ảnh mà để giải quyết các vấn đề”, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Li Baodong phát biểu trước khi Hội nghị thượng đỉnh G20 diễn ra, sự kiện mà cả Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Shinzo Abe đều sẽ tham dự.  

Charles Stucke, nhà tư vấn của Các nhà đầu tư Guggenheim, cho rằng mọi người đã quên mất rằng bây giờ Trung Quốc là một siêu cường.

“Là một siêu cường, Trung Quốc có vị thế để mặc cả mà các quốc gia khác không có”, ông nói.

Vị thế siêu cường của Trung Quốc đòi hỏi nước này phải có một lực lượng quân đội hùng mạnh hơn đi kèm. Hiện Trung Quốc đã có 2 yếu tố về quyền lực mềm cho chính sách ngoại giao của nước này: một là con tàu sân bay đầu tiên (biểu tượng cho sự lớn mạnh về quân sự) và hai là “một chiếc ví nhiều tiền” để thương lượng với các nước Đông Nam Á. Trung Quốc hiện đang là đối tác thương mại chính với gần như mọi quốc gia trong khu vực và nhu cầu của nước này giúp tạo ra khoảng 20% GDP của các quốc gia Đông Nam Á.

“Nếu nền kinh tế Trung Quốc gặp trục trặc và tác động tới nền kinh tế toàn cầu thì chúng ta sẽ thấy Nhật Bản gặp nhiều rắc rối trong trung hạn và dài hạn hơn Trung Quốc’, ông Stucke nhận định.

Nói cách khác, Trung Quốc đang ở thế “trên cơ”.

Đã từ lâu, sự trỗi dậy của Trung Quốc trở thành mối lo ngại của các nhà làm chính sách ngoại giao của Mỹ. Mối lo ngại chính là sức mạnh quân sự của Trung Quốc và tương quan giữa sức mạnh đó với năng lực quân sự của Mỹ.

Báo cáo của Hội đồng quan hệ ngoại giao với tiêu đề “Sức mạnh quân sự của Trung Quốc” (xuất bản năm 2003) đã kết luận rằng Trung Quốc lạc hậu hơn so với Mỹ ít nhất 2 thập kỷ xét về mặt công nghệ và năng lực quân sự. Theo báo cáo này, nếu Mỹ tiếp tục dành các nguồn lực to lớn của mình để cải thiện năng lực quân sự  thì cán cân giữa Mỹ và Trung Quốc ở cả khu vực châu Á và toàn cầu có khả năng sẽ nghiêng về phía Mỹ trong vòng 20 năm nữa.

Báo cáo này kết luận rằng nếu các xu thế hiện nay tiếp diễn và nếu Nhật Bản không thể tiến lên để trở thành một cường quốc quân sự trong khu vực thì Trung Quốc chắc chắn sẽ trở thành thế lực thống lĩnh ở châu Á.  

Năng lực quân sự của Trung Quốc hiện nay có thể giúp nước này phòng vệ hiệu quả trước bất kỳ hành động xâm lược và chiếm đóng nào đối với lãnh thổ nước này. Tuy nhiên, do Trung Quốc có lợi thế hơn Mỹ là nằm ngay ở châu Á và đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với các nền kinh tế trong khu vực nên có thể Mỹ sẽ bị tụt lại phía sau so với Trung Quốc ở châu Á.  

Đó là một lí do tại sao Washington duy trì hiện diện hải quân và không quân ở khu vực, nhằm mục đích làm đối trọng với năng lực quân sự của Trung Quốc, phục vụ cho các lợi ích của Mỹ và đồng minh.

Các mục tiêu và xu hướng của quân đội Trung Quốc

Tàu ngầm Trung Quốc.

Trung Quốc hiện đang đầu tư cho các chương trình quân sự và vũ khí được thiết kế để thể hiện sức mạnh quân sự của mình ở những lĩnh vực mới như chiến tranh mạng, vũ trụ và chiến tranh điện tử.

Theo báo cáo thường niên của Bộ Ngoại giao Mỹ gửi tới Quốc hội, các xu hướng phát triển vũ khí hiện nay của Trung Quốc sẽ giúp quân đội nước này hoạt động ở châu Á vượt ra khỏi Đài Loan, mục tiêu trước mắt của Trung Quốc. Các khu vực khác chắc chắn sẽ gồm Biển Đông, phía tây Thái Bình Dương và thậm chí cả Ấn Độ Dương.

Các hệ thống vũ khí then chốt đã được điều động hoặc đang được chế tạo bao gồm tên lửa đạn đạo, tên lửa chống tàu và tên lửa hành trình tấn công, tàu ngầm, tàu chiến hiện đại và con tàu sân bay đầu tiên của nước này, Liêu Ninh.

Nhu cầu đảm bảo an toàn cho các hoạt động giao thương, đặc biệt là nguồn cung dầu mỏ ở Trung Đông, đã buộc hải quân Trung Quốc phải tiến hành các hoạt động chống cướp biển ở vịnh Aden gần Somalia và Yemen.  

Thêm vào đó, mong muốn bảo vệ nguồn đầu tư dầu mỏ ở Trung Á và duy trì an ninh ở khu vực biên giới nơi hoạt động của các lực lượng li khai cũng khiến Trung Quốc có động lực để đầu tư hoặc can thiệp quân sự vào khu vực này nếu xảy ra tình trạng bất ổn.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, Trung Quốc hiện đang nghiên cứu một loạt công nghệ để đối phó với các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ và các nước khác, trong đó có đầu đạn cho tên lửa đạn đạo có độ chính xác cao, các loại vũ khí ngụy trang, gây tắc nghẽn, cản xạ nhiệt và chống vệ tinh. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng tin về vô số các cuộc tập trận giả định chiến tranh.

Đầu tư và các công nghệ tên lửa mới và huấn luyện sẽ giúp củng cố năng lực quốc phòng và năng lực tấn công chiến lược của Trung Quốc. Số tên lửa xuyên lục địa tăng lên cùng với việc sử dụng tàu ngầm để tuần tra phòng ngừa sẽ buộc quân đội Trung Quốc  phải trang bị các hệ thống ra lệnh và điều khiển tinh vi hơn.

Điều đó xét đến cùng sẽ dẫn tới điều mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mong muốn: một lực lượng quân đội công nghệ cao, qui mô lớn và toàn diện.