Trung Quốc ngưng nhập khẩu, nông sản Việt lại khó khăn đủ đường

Chiều 3/2, Bộ NN&PTNT đã tổ chức hội nghị thúc đẩy thương mại phát triển sản xuất nông sản trước tác động dịch bệnh virus corona.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại cuộc họp

Từ đầu tháng 1/2020 đến nay, diễn biến bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra diễn biến phức tạp và đang lây lan nhanh tại Trung Quốc gây ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân, tác động đến nhiều nước trên thế giới và tình hình thương mại nông lâm thủy sản của Việt Nam với các thị trường và đặc biệt là thị trường Trung Quốc.

Phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, bệnh viêm phổi cấp đang trở thành bệnh cực kỳ nguy hiểm với tính mạng con người và kinh tế toàn cầu. Năm nay nhuận hai tháng 4, trời rét và mưa phùn, phù hợp cho virus phát triển. Thực tế này đặt ra nhiều thách thức, cần có giải pháp mạnh để đối phó. Đặc biệt, ngành nông nghiệp sẽ chịu nhiều tổn thương nhất. Ví dụ như mặt hàng thành long, dưa hấu. Tất cả các nội dung thương thảo giữa hai bên, chuẩn bị ký nghị định thư để xuất khẩu chính ngạch sầu riêng, khoai lang, yến, thạch.… sang Trung Quốc chính ngạch nhưng phải tạm thời dừng lại.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, năm 2019, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 8,47 tỷ USD. 

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại cuộc họp

“Với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch viêm phổi cấp trong những ngày gần đây và động thái của Trung Quốc trong việc hạn chế giao dịch hàng hóa, dự báo dịch viêm phổi cấp sẽ có những tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản hai nước”, ông Nam nói.

Cụ thể, xuất khẩu nông sản sẽ gặp nhiều thách thức, nhất là các mặt hàng trái cây chủ lực như thanh long, dưa hấu chiếm tỷ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc trong dịp Tết và lễ sau Tết. Từ nay đến hết rằm tháng Giêng, tại Long An lượng thu hoạch khoảng 21.600 tấn. Đợt tiếp theo từ 8/2-28/2 thu hoạch 54.00 tấn. Đầu tháng 3, Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn, Bình Thuận khoảng 100.000 tấn…

Hầu hết các sản phẩm trái cây trên là xuất khẩu tươi, chưa qua chế biến. Chính vì thế, tình trạng ùn tắc, dư cung cục bộ diễn ra do hạn chế giao dịch tại các cặp chợ biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Tây, Vân Nam. Tính đến tối 2/2, có 175 xe thanh long bị ùn ứ tại cửa khẩu Lạng Sơn. 

Các sản phẩm từ chăn nuôi được xuất khẩu sang Trung Quốc, đặc biệt là sản phẩm sữa Việt Nam mới được phép xuất khẩu chính ngạch từ tháng 10/2019, việc xuất khẩu sẽ khó khăn khi thông thương nội địa và quốc tế của Trung Quốc bị đình trệ.

Đối với xuất khẩu thủy sản, nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc đã thông báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt nam tạm dừng việc giao hàng cho đến hết ngày 9/2/2020 hoặc cho đến khi có thông tin bình thường hóa các hoạt động trở lại từ chính phủ Trung Quốc.

Mặt khác, việc tạm dừng đường bay, khó khăn trong giao thông sẽ cản trở hoạt động giao dịch, trao đổi, làm việc giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý hai bên trong lĩnh vực thương mại nông sản. Điều này làm ảnh hưởng đến đoàn công tác của Trung Quốc sẽ sang Việt Nam để hoàn tất báo cáo mở cửa thị trường đối với sản phẩm tổ yến, xuất khẩu bột cá, tháo gỡ khó khăn cho một số doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam bị phía Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu (dự kiến trong tháng 3/2020).

“Sau dịp nghỉ Tết Nguyên đán Canh Tý đến 9/2 nếu dịch viêm phổi cấp không được kiểm soát hiệu quả, lây lan trên diện rộng thì không loại trừ Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục phải áp dụng các biện pháp mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn lây lan dịch, dẫn tới tình hình xuất nhập khẩu nông sản của Việt nam có nguy cơ chịu tác động, ảnh hưởng rất cao”, ông Nam cho hay.

Trước tình hình trên, Bộ NN&PTNT cho biết, sắp tới sẽ xúc tiến mở rộng thị trường tại các địa bàn trọng điểm, tiềm năng và thị trường ngách để đa dạng hóa thị trường như thị trường Dubai, Hoa Kỳ, Braxin, Nhật Bản…

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đánh giá, tình hình dịch bệnh tại Trung Quốc chậm cải thiện, khó dự đoán được việc kiểm soát dịch bệnh. Việc cách ly, hạn chế đi lại, xuất nhập khẩu…đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến ngành kinh tế như hàng không, vận tải, du lịch, bán lẻ, thị trường chứng khoán, hoạt động xuất nhập khẩu.

Việc đàm phán mở cửa chính thức cho một số nông sản như khoai lang, sầu riêng… đáng ra rất thuận lợi nhưng hiện bị ảnh hưởng do đoàn công tác không thể sang Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Khánh, mặt hàng trái cây và nông sản nói chung không dễ chuyển hướng thị trường vì chưa được các nước cho phép nhập khẩu chính ngạch và chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường về truy xuất nguồn gốc, nhãn mác.

Vì thế, ông khuyến nghị bà con điều chỉnh ngay tiến độ sản xuất bởi tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, khó lường, kéo dài; kêu gọi người dân chung tay tiêu thụ nông sản; chuyển sang xuất khẩu chính ngạch với các lô hàng đủ điều kiện.

Đối với những lô hàng không đủ điều kiện cần ưu tiên giải phóng hàng trong ngày 9/2 khi chợ biên giới mở cửa trở lại. Đồng thời khuyến nghị các tỉnh biên giới tổ chức hỗ trợ bảo quản đối với các container.