Trung Quốc muốn tham gia Hiệp ước Buôn bán vũ khí, ngăn Mỹ đưa tên lửa tới châu Á

Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) cho hay, phát biểu tại cuộc họp của Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York vào ngày 27/9, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nhấn mạnh việc Trung Quốc tham gia Hiệp ước Buôn bán vũ khí (ATT) là bằng chứng cho thấy Bắc Kinh cam kết bảo vệ chủ nghĩa đa phương.

Trung Quốc nằm trong danh sách 5 nước xuất khẩu vũ khí nhiều nhất thế giới. (Ảnh: SCMP)

Trong khi đó, hồi tháng Tư, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông có kế hoạch rút Mỹ ra khỏi hiệp ước ATT.

Vào thời điểm này, Nhà Trắng cho hay ATT “sẽ chỉ có khả năng kiềm chế các nước có trách nhiệm, trong khi cho phép những nước vô trách nhiệm tiếp tục buôn bán vũ khí” mà Nga và Trung Quốc là những nước xuất khẩu vũ khí lớn lại không phải là thành viên của ATT.

Còn trong tuyên bố hôm 27/9, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tránh đề cập trực tiếp tới Mỹ và Tổng thống Trump mà chỉ nhấn mạnh, động thái đơn phương rút khỏi ATT sẽ “tác động xấu tới nhiều lĩnh vực”.

Tuyên bố hôm 28/9 của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết chính quyền Bắc Kinh đang xúc tiến thủ tục pháp lý trong nước để tham gia hiệp ước ATT.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Vương đã lên tiếng chỉ trích việc Mỹ có kế hoạch triển khai các tên lửa phóng từ mặt đất tới khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Hồi tháng Tám, sau khi chính thức rút khỏi Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF), Mỹtuyên bố đang lên kế hoạch đưa các tên lửa phóng từ mặt đất tới châu Á để đối phó với mối đe dọa tiềm tàng từ Nga và Trung Quốc.

“Chúng tôi hối thúc Mỹ với tư cách là quốc gia sở hữu nhiều vũ khí hạt nhân nhất hoàn thành trách nhiệm ưu tiên và đặc biệt là giải trừ vũ khí hạt nhân. Trung Quốc sẽ tiếp tục tham gia vào quá trình kiểm soát vũ khí trên toàn thế giới”, ông Vương nói.

Theo báo cáo hồi tháng Năm của Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI), Mỹ hiện là nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới. Trong khi đó, Mỹ, Nga, Pháp, Đức, Trung Quốc là 5 quốc gia cung cấp tới 75% số vũ khí bán trên toàn cầu trong giai đoạn từ năm 2014 – 2018, theo SIPRI.

Mặc dù Trung Quốc nằm trong số 5 nhà cung cấp vũ khí lớn nhất thế giới, nhưng chủ yếu là bán cho các nước châu Á và châu Đại Dương. Trong đó, một số nước nhập khẩu vũ khí lớn như Ấn Độ, Australia và Hàn Quốc lại từ chối mua vũ khí Trung Quốc vì lý do chính trị.

Quyết định tham gia ATT của Trung Quốc cho thấy quốc gia này muốn đại diện làm người bảo vệ cho chủ nghĩa đa phương. Quan điểm của Trung Quốc hiện hoàn toàn trái ngược với những chính sách mà chính quyền của Tổng thống Mỹ Trump đang thi hành đó là xóa bỏ các thỏa thuận thương mại đa phương và thay thế bằng các thỏa thuận song phương.

Cụ thể, kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2016, Tổng thống Trump đã rút tên Mỹ ra khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, Thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran (JCPOA) và Hiệp đinh Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP)

Giới quan sát quân sự nhận định, Bắc Kinh dường như muốn tăng sức ép với Washington để tiếp tục làm thành viên của ATT nhằm duy trì cán cân chiến lược và quân sự trong khu vực.

Còn đại tá quân đội Trung Quốc nghỉ hưu Yue Gang cho rằng, chiến lược tham gia ATT có thể giúp Trung Quốc cải thiện danh tiếng trên toàn thế giới.