Trung Quốc muốn ‘né’ vấn đề Biển Đông
Trên thực tế, tuyên bố này vẫn nằm trong mạch quan điểm của riêng Trung Quốc khi không muốn giải quyết vấn đề Biển Đông bằng con đường đối thoại đa phương mà thay vào đó là các cuộc đàm phán song phương giữa Trung Quốc và nước có liên quan. Tuy nhiên, quan điểm “song phương” của Trung Quốc bị hầu hết các nước Đông Nam Á phản đối.
![]() |
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Fu Ying |
Từ nhiều năm nay, Trung Quốc đã liên tục đưa ra những tuyên bố đơn phương trong đó khẳng định phần lớn khu vực Biển Đông là lãnh thổ thuộc chủ quyền của họ bất chấp phạm vi mà họ “đòi chủ quyền” lấn sâu vào vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Philippines, Brunei, Malaysia… và đẩy khu vực này vào mối nguy cơ nổ ra đụng độ quân sự cao nhất tại châu Á.
Dù những thực trạng này là không thể phủ nhận, trước khi sang tham dự Hội nghị thượng đỉnh Đông Á chuẩn bị khai mạc tại Campuchia, bà Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Fu Ying vẫn tuyên bố các tranh chấp chủ quyền trong khu vực Biển Đông là “nằm trong tầm kiểm soát”.
Hội nghị thượng đỉnh Đông Á sẽ có sự góp mặt của tất cả các nguyên thủ quốc gia ASEAN cùng với Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo và Tổng thống Mỹ Barack Obama.
"Ngay khi vấn đề (Biển Đông) này nổi lên, mọi người đều cho rằng nó đang ở trong tình trạng rất nguy hiểm, rất bất ổn. Thực chất, trong những năm qua Trung Quốc và các quốc gia nằm trong khu vực Biển Đông đều đã thành công trong việc kiểm soát vấn đề này, tránh để xảy ra những vụ việc nghiêm trọng", bà Fu nói với các phóng viên trong buổi họp báo trước thềm Hội nghị.
Bà Fu cũng nhấn mạnh, những kinh nghiệm từ cuộc chiến tranh lạnh trong quá khứ đã giúp các quốc gia châu Á tránh làm cho các cuộc xung đột lan rộng. “Khu vực này có thể được kiểm soát và giải quyết khủng hoảng dựa trên các cuộc đàm phán, đối thoại. Chỉ có những điều kiện này mới giúp cho kinh tế phát triển”, bà Fu nói.
Không chỉ cương quyết phủ nhận đàm phán đa phương và cố tình đưa vấn đề Biển Đông về bàn đàm phán song phương, Trung Quốc còn kịch liệt phản đối ý định tham gia vào vấn đề này của Hoa Kỳ.
Sự căng thẳng trong quan hệ Trung – Mỹ đã ngày càng gia tăng khi quân đội Mỹ tiếp tục dịch chuyển trọng tâm hoạt động của mình về châu Á – Thái Bình Dương, bồi đắp mối quan hệ với đồng minh Philippines và chủ động làm “ấm lên” mối quan hệ với Việt Nam.
Bà Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc còn tuyên bố “hiện tượng Biển Đông đã bị thổi phồng quá mức” bất cứ khi nào có các cuộc gặp của lãnh đạo 10 nước ASEAN hay các hội nghị quốc tế.
Những bất đồng giữa chính các lãnh đạo quốc gia ASEAN tại hội nghị thượng đỉnh hồi tháng 7 vừa qua đã khiến lần đầu tiên trong vòng 45 năm, hội nghị này kết thúc mà không đưa ra được một tuyên bố chung.
“Giải pháp cho các cuộc tranh chấp cần phải đến từ các cuộc đàm phán với những quốc gia có liên quan trực tiếp. Trung Quốc và ASEAN tin rằng họ có thể duy trì được hòa bình và ổn định ở Biển Đông. Chúng tôi cũng đồng thời hy vọng rằng những quốc gia ở ngoài khu vực, nói một cách khác đó là những quốc gia không phải Trung Quốc và ASEAN tin tưởng chúng tôi. Nếu các vị muốn giúp đỡ, hãy làm theo một phương án tích cực chứ không nên can thiệp hay kích động”, bà Fu Ying kết luận.
Nhưng có lẽ ý đồ muốn loại bỏ hay hạn chế vấn đề Biển Đông ra khỏi bàn hội nghị của Trung Quốc khó có thể thành hiện thực.
“Các vấn đề an ninh hàng hải sẽ một lần nữa trở thành nội dung hàng đầu và trung tâm của Hội nghị”, Ian Storey, một nhà phân tích an ninh khu vực thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, nhận định. “Những hành động mới của Trung Quốc về tuyên bố chủ quyền lãnh thổ đã khiến nhiều nước trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương lo ngại. Họ sẽ tìm đến Mỹ để có sự đảm bảo chiến lược về an ninh”, ông Storey nói.
Theo nhà nghiên cứu Pavin Chachavalpongpun thuộc Trung tâm nghiên cứu Đông Nam Á của Đại học Kyoto (Nhật Bản), do Washington mong muốn thể hiện mình là một cường quốc Thái Bình Dương và đối đầu với một Trung Quốc đang lên nên dự báo ông Obama sẽ “khá lớn tiếng” về vấn đề tranh chấp trên biển.