Trung Quốc muốn gì khi điều tàu chiến tới vùng biển của Mỹ?

Nguồn tin từ Lầu Năm Góc cho hay 5 chiến hạm của quân đội Trung Quốc bao gồm 3 tàu chiến mặt nước, một tàu đổ bộ và một tàu tiếp dầu, "đã vô tình đi ngang qua" vùng biển 12 hải lý của hòn đảo Aleutian, giáp biên giới phía nam biển Bering hôm 2/9. 

Hồi đầu tháng này, Bắc Kinh tuyên bố Hải quân Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận chung với quân đội Nga tại khu vực ngoài khơi Thái Bình Dương và biển Hoa Đông. Trung Quốc nhấn mạnh các cuộc tập trận này là một phần trong "hoạt động thường xuyên đã được lên lịch" và không có ý định tấn công nhằm vào bất cứ quốc gia hay khu vực nào.  

Tàu chiến Trung Quốc tham gia một cuộc diễn tập trên biển với quân đội Nga.

Mặc dù quân đội Trung Quốc thường xuyên tổ chức các cuộc diễn tập tại Vịnh Aden, eo biển Malacca, biển Hoa Đông và Biển Đông, nhưng đây là lần đầu tiên tàu chiến Trung Quốc xuất hiện gần bờ biển Alaska. Trước sự kiện hôm 2/9, lần gần nhất các tàu chiến Trung Quốc áp sát đất liền Mỹ là khi tham gia cuộc tập trận mang tên "Vành đai Thái Bình Dương" (RIMPAC) do Mỹ dẫn đầu. RIMPAC là cuộc tập trận hải quân có quy mô lớn nhất trên thế giới và được tổ chức 2 năm/lần quanh khu vực đảo Hawaii. 

Theo Duowei, phía Mỹ tin rằng động thái hôm 2/9 của Trung Quốc là nhằm tiếp cận gần hơn với các lợi ích tại khu vực Bắc Cực. Hiện tại, Mỹ đang cố gắng kiềm chế mọi nỗ lực mở rộng thềm lực địa ở Bắc Cực của Nga và trong tương lai Washington sẽ phải tìm cách đối phó với hành động dần dần mở rộng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực này. Trung Quốc đã trở thành quan sát viên thường trực của Hội đồng Bắc Cực vào năm 2013. 

Điều đáng nói là thời điểm Trung Quốc điều động tàu chiến tới gần bờ biển Alaska chỉ diễn ra trước một ngày Bắc Kinh tổ chức buổi lễ diễu binh quy mô lớn kỷ niệm 70 năm kết thúc Thế chiến thứ Hai ở Quảng trường Thiên An Môn. Điều này cho thấy Trung Quốc muốn ngầm gửi đi một số thông điệp cho Mỹ khi mà Tổng thống Barack Obama quyết định không tới dự buổi lễ kỷ niệm tại thủ đô Bắc Kinh hôm 3/9. Trong khi đó, Tổng thống Obama cũng vừa có chuyến thăm 3 ngày tới bang Alaska để tham dự hội thảo quốc tế về các vấn đề liên quan tới Bắc Cực. 

Tờ Duowei nhấn mạnh trước hết, quyết định điều động tàu chiến tới Alaska là lời cảnh báo tới ông Obama rằng nhà lãnh đạo Mỹ không thể làm ngơ trước khi "trỗi dậy" của Trung Quốc. Ngoài ra, Nhật Bản từng tổ chức tấn công chuỗi đảo Aleutian sau khi ném bom Trân Châu Cảng. Do đó, sự xuất hiện của các tàu chiến Trung Quốc ở đảo Aleutian hôm 2/9 là nhằm "gợi nhớ lại một sự kiện lịch sử trong Chiến tranh thế giới thứ Hai". 

Thứ hai, động thái điều tàu chiến diễn ra trước 3 tuần, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị thực hiện chuyến thăm tới Mỹ. Trước cuộc gặp với Tổng thống Obama, ông Tập không hề tỏ ra "nhún nhường" mà trái lại thể hiện một hình ảnh đầy tự tin và kiên định. Hành động điều tàu chiến tới bờ biển Alaska cũng là nhằm thể hiện sức mạnh quân sự của Trung Quốc trước Mỹ. 

Bắc Kinh từng có hành động tương tự khi quyết định thực hiện các chuyến bay thử nghiệm trên chiếc chiến đấu cơ tàng hình đầu tiên ngay trước chuyến thăm của cựu Ngoại trưởng Robert Gates. Ông Gates đã được Tổng thống Obama cử tới Bắc Kinh để mở đường cho chuyến thăm tới Mỹ của cựu chủ tịch Hồ Cẩm Đào hồi tháng 1/2011. 

Thứ ba, sự xuất hiện của các chiến hạm Trung Quốc tại bờ biển Alaska diễn ra đúng thời điểm Bắc Kinh liên tiếp có những hành động ngang ngược xâm chiếm chủ quyền của các quốc gia láng giềng trên Biển Đông và biển Hoa Đông. Nhiều khả năng Trung Quốc muốn "chọc tức" Mỹ, một trong những quốc gia lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ việc Bắc Kinh vi phạm quyền tự do hàng hải và hàng không quanh các hòn đảo nhân tạo và công trình quân sự mà nước này xây dựng trái phép trên Biển Đông.  

Tuy nhiên, trong trường hợp này, Bắc Kinh cần đảm bảo rằng Washington sẽ vẫn duy trì quan điểm các tàu Trung Quốc chỉ "vô tình đi ngang qua" chuỗi đảo Aleutian và hành động này vẫn "phù hợp với luật pháp quốc tế". Trước đó, hồi tháng Năm, nhà lãnh đạo Tập Cận Bình từng phát biểu trước Ngoại trưởng Mỹ John Kerry rằng: "Khu vực Thái Bình Dương đủ rộng lớn để dung hòa của Mỹ và Trung Quốc". 

Theo Duowei, phản ứng của Mỹ trước sự hiện diện của các tàu chiến Trung Quốc cho thấy Washington tôn trọng các quy tắc tự do hàng hải trong khi Bắc Kinh không ít lần đưa ra những lời cảnh báo phi lý thậm chí điều chiến hạm, máy bay quân sự ngăn cản hoạt động của các tàu nước ngoài ngay tại vùng biển mà nước này đơn phương tuyên bố chủ quyền. 

Trong khi đó, một số quan chức Mỹ cho rằng sự xuất hiện của chiến hạm Trung Quốc gần bờ biển Alaska sẽ là cái cơ thích đáng để Mỹ triển khai thêm vũ khí đồng thời tăng cường lực lượng quân sự tới các vùng hải phận quốc tế nằm sát những hòn đảo mà Trung Quốc đang ngang nhiên xâm chiếm. 

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Duowei News, tờ tin tức chính trị viết bằng tiếng Trung Quốc và được xuất bản tại Mỹ.