Trung Quốc chống tham nhũng không chỉ để diệt "hổ"

Theo The Diplomat, khi xóa bỏ được 4 hiểu lầm này, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về tính logic giữa những động thái gần đây của ông Tập mà đặc biệt là câu hỏi khi chương trình cải cách thực sự mới diễn ra ở Trung Quốc.

Thứ nhất, nhiều người cho rằng chiến dịch chống tham nhũng của Trung Quốc sẽ sớm kết thúc. Sau thông tin chính quyền Bắc Kinh chính thức điều tra tội "vi phạm nghiêm trọng kỷ luật Đảng" hay nói cách khác là tội tham nhũng đối với cựu Ủy viên thường vụ Bộ Chính trị, cựu Bộ Trưởng Bộ Công an Chu Vĩnh Khang, một số nhà bình luận nhận định cuộc chiến chống tham nhũng tại Trung Quốc sẽ nhanh chóng kết thúc hoặc trong tương lai gần. 

"Hổ lớn" Chu Vĩnh Khang đã chính thức bị điều tra tội tham nhũng hôm 29/7.

Điều suy đoán này là hoàn toàn sai lầm. Thực tế, chiến dịch chống tham nhũng sẽ không và không nên dừng lại ở thời điểm hiện tại. Một bài viết trên Diễn đàn Nhân dân đã chỉ ra rằng khả năng một vài "con hổ lớn" sẽ ra đòn phản công đối với lực lượng chống tham nhũng và gây bế tắc trong chính trường Trung Quốc. Còn nếu chiến dịch chống tham nhũng bị dừng lại ngay bây giờ, mọi thành quả từ trước tới nay đều sẽ tan tành trong khi những "con ruồi" và "con hổ" lại nhanh chóng tái xuất.

Tuy nhiên, ông Tập từng khẳng định, chiến dịch chống tham nhũng sẽ vẫn tiếp tục bất chấp điều đó có thể gây ảnh hưởng tới uy tín cá nhân và an toàn của ông. Những lời tuyên bố quả quyết của ông Tập đã cho thấy chiến dịch chống tham nhũng sẽ còn được thi hành trong một thời gian dài bất chấp việc còn bao nhiêu con hổ lớn vẫn đang tại vị trong bộ máy chính quyền. 

Quan niệm sai lầm thứ hai khi cho rằng chiến dịch chống tham nhũng chỉ là một cuộc đấu đá quyền lực giữa các phe phái trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc. Hiện nay, ít người công nhận quan niệm này bởi họ nhận định ông Tập là một nhà lãnh đạo mang tư tưởng khác xa với các lãnh đạo tiền nhiệm. Một bài báo mới ra gần đây có viết: "Ông Tập đã tự xác định mình là một thành viên trong nhóm con ông cháu cha và sứ mệnh của ông là hồi sinh vai trò của Đảng đang bị xói mòn bởi tệ quan liêu và tham nhũng tràn lan". 

Nói cách khác, cuộc chiến chống tham nhũng của ông Tập là nhằm củng cố quyền lực trong bối cảnh những quan chức cầm quyền đang cực lực phản đối chương trình cải cách. Để thúc đẩy những cải cách đó, điều đầu tiên ông Tập cần làm là củng cố quyền lực trong tay mình. Quan trọng hơn nữa, ông đã đưa một số thân tín vào các vị trí quan trọng, không phải vì mục đích thu lợi cá nhân mà nhằm thúc đẩy chương trình cải cách.

Quan niệm sai lầm thứ 3 về cuộc chiến chống tham nhũng tại Trung Quốc khi cho rằng nó chỉ nhắm tới nạn tham nhũng mà không hướng tới các cải cách cơ bản. 

Đây là một suy đoán sai lầm nghiêm trọng. Tại Trung Quốc, các chương trình cải cách cần phải được thực hiện một cách cẩn thận để có thể diễn ra suôn sẻ và dần dần. Ngay từ khi mới lên nắm quyền, ông Tập đã tỏ ra khôn ngoan khi nhấn mạnh Trung Quốc nên tránh "những sai lầm cơ bản và không thể xoay chuyển được" nhằm ám chỉ tới các chính sách đối với phe cực hữu và cựu tả. 

Còn theo quan điểm của Đảng Cộng sản Trung Quốc, trật tự của chương trình cải cách sẽ là: chống tham nhũng đầu tiên, sau đó tới cải cách kinh tế, cải cách xã hội, cải cách chính quyền và cuối cùng là cải cách chính trị.

Trong đó, cải cách chính trị không nhất thiết phải theo mô hình của các quốc gia phương Tây. Điều quan trọng là không sử dụng các tiêu chuẩn của phương Tây để đánh giá những cải cách chính trị của Trung Quốc. Trên thực tế, Trung Quốc vẫn sẽ hướng tới một nền dân chủ nhưng theo cách của mình chứ không theo lối phương Tây. 

Ông Tập quyết tâm chống tham nhũng bất chấp uy tín và sự an toàn bị ảnh hưởng.

Quan niệm sai lầm thứ tư cho rằng cuộc chiến chống tham nhũng sẽ ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc. Mặc dù tại thời điểm hiện nay, mối tương quan trên có phần đúng khi nền kinh tế Trung Quốc đang có dấu hiệu tuột dốc (đặc biệt là trong lĩnh vực nhà đất và kinh doanh nhà hàng). Song, chúng ta cần hiểu rằng sự tương quan này không phải là quan hệ nhân quả. Ngoài ra, cuộc chiến chống tham nhũng sẽ thực sự có lợi cho quá trình tăng trưởng kinh tế dài hạn của Trung Quốc. 

Một nhà kinh tế Trung Quốc từng chỉ ra rằng cuộc chiến chống tham nhũng mang lại 3 lợi ích đối với tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước này. Thứ nhất, nó làm tăng phúc lợi xã hội. Thứ hai, nó sẽ giúp nền kinh tế thị trường trưởng thành hơn. Thứ ba, nó sẽ giúp cho Trung quốc tránh được "bẫy thu nhập trung bình" mà nhiều quốc gia đang phát triển khác gặp phải.

Như giáo sư Zheng Yongnian tại Đại học quốc gia Singapore nhận định hiện nay, chiến dịch chống tham nhũng tại Trung Quốc mang một ý nghĩa chính trị mới. Nó không chỉ đơn thuần là cuộc chiến chống lại nạn tham nhũng mà còn khôi phục tính chính thống và cấu trúc chính trị của Trung Quốc. 

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin The Diplomat, một tạp chí có trụ sở ở Tokyo, chuyên về chính trị, văn hóa và xã hội tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.