Tranh cãi: Đăng ảnh học sinh vi phạm giao thông có phạm luật?

Đây là vấn đề nhiều người rất quan tâm, không chỉ có giới báo chí. Vậy luật quy định quyền của người dân đến đâu, quyền của báo chí tác nghiệp đến đâu?

Mới đây, trên Facebook cá nhân, một học sinh đã phàn nàn về việc khi em bị xử lý vi phạm giao thông đã bị một nhóm phóng viên quay video và phát hình ảnh kèm thông tin cá nhân của em lên báo mạng.

Chi tiết nội dung trên Facebook cá nhân viết: “Ngày 14.3.2016 vào hồi 10h45 tại ngã tư Hai Bà Trưng, Ngô Quyền. Em là học sinh vi phạm giao thông (không đội mũ bảo hiểm) mà các anh bắt. Đúng, đó là lỗi vi phạm của em và em phải chịu trách nhiệm về điều đó. Lúc bị các anh bắt, em không hề biết là mình bị chụp ảnh và quay phim, phải 1 lúc sau thấy có anh dơ sát cái camera vào mặt em thì em mới biết. Lúc đó em có nói với các anh rằng "Các anh đừng chụp em hay quay em nữa, nếu có chụp hay quay thì các anh đừng đăng tải lên báo hay tivi ". Em có nói như thế mấy lần và các anh nói " Ừ rồi yên tâm anh không cho lên báo tivi đâu ". Và chắc em ngu ngơ quá nên mới tin các anh và để các anh còn làm hơn thế”.

Tranh cãi: Đăng ảnh học sinh vi phạm giao thông có phạm luật? - ảnh 1

Nhiều học sinh vi phạm luật an toàn giao thông (Ảnh Truyền hình Quảng Ninh)

Học sinh này còn thắc mắc: “Các anh làm phóng sự về gái mại dâm đứng đường kiếm sống, các anh chụp ảnh người ta, che mặt người ta. Trong khi học sinh thì các anh không hề che? Up hẳn video lên? Và còn hơn nữa là các anh chụp ảnh tờ giấy ghi rõ ĐỊA CHỈ NHÀ Ở, TRƯỜNG, LỚP, NGÀY THÁNG NĂM SINH của các bạn học sinh vi phạm?”

Nội dung thể hiện thái độ bức xúc: “Rồi để xâm phạm quyền riêng tư của người khác mà không được sự đồng ý. Nói 1 đằng làm 1 nẻo. Chiều nay em đã gọi điện với mong muốn rằng các anh hãy gỡ bài viết xuống hoặc gỡ ảnh ghi địa chỉ và video xuống, nhưng đến bây giờ vẫn chưa thấy hồi âm gì”.

Tranh cãi: Đăng ảnh học sinh vi phạm giao thông có phạm luật? - ảnh 2

Ảnh chụp nội dung trên FB cá nhân

Thông tin này đưa lên Facebook đã thu hút 1,6 nghìn lượt like. Những chia sẻ của em học sinh này khiến nhiều người phải đặt câu hỏi về quyền tác nghiệp của phóng viên đến đâu, quyền của người dân đến đâu? Bấy lâu nay, vẫn đề này có vẻ như chưa được rõ ràng.

Nếu căn cứ vào khoản 4 Điều 6 Luật Báo chí hiện hành quy định về Nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí, Báo chí có nhiệm vụ và quyền hạn “phát hiện, biểu dương gương tốt, nhân tố mới; đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác”;

Theo nhiều người thì việc công bố thông tin của người vi phạm giao thông là nhằm mục đích cảnh báo, giáo dục, răn đe và tuyên truyền để người vi phạm giao thông có thể tuân thủ tốt hơn luật giao thông. Ở đây rõ ràng người vi phạm luật giao thông đã vi phạm pháp luật (về giao thông). Ai đó cũng có thể nói việc đăng tin về những người vi phạm là “đấu tranh chống các hành vi đó tiếp diễn”.

Mặt khác, đăng thông tin này còn vì mục đích công là tuyên truyền pháp luật về an toàn giao thông. Việc đăng hình ảnh người vi phạm giao thông cũng không dễ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với tâm lý, đời sống của người bị đăng ảnh.

Chỉ có điều mọi người thấy không đồng ý về việc đăng quá rõ tên tuổi địa chỉ của các em vi phạm, nếu phản ánh của các em là thật.

Điều 6. Nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí

Báo chí có nhiệm vụ và quyền hạn sau đây :

1- Thông tin trung thực về mọi mặt của tình hình đất nước và thế giới ;

2- Tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thành tựu văn hoá, khoa học, kỹ thuật trong nước và thế giới theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí ; góp phần nâng cao kiến thức, đáp ứng nhu cầu văn hoá lành mạnh của nhân dân, bảo vệ truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng và phát triển dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đoàn kết toàn dân, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc ;

3- Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội ; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của nhân dân ;

4- Phát hiện, biểu dương gương tốt, nhân tố mới ; đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác ;

5- Mở rộng sự hiểu biết lẵn nhau giữa các nước và các dân tộc, tham gia vào sự nghiệp của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

(Trích điều 6 Luật Báo chí hiện hành)

Trái ngược với những ý kiến của các nhà báo, Luật sư Phạm Công Út, Văn phòng Luật sư Phạm Nghiêm (Đoàn Luật sư Tp HCM) thẳng thắn cho rằng: “Về cơ bản là tôi không đồng tình về việc đưa hình ảnh riêng tư và thông tin cá nhân của 1 người lên báo mà không mã hóa hoặc làm mờ đi nhân diện của họ”.

Luật sư Phạm Công Út biện luận, Luật Báo chí cho phép phóng viên đấu tranh với những vi phạm pháp luật. Nhưng việc đấu tranh đó phải bảo đảm được các nghĩa vụ khác do pháp luật có quy định. Các bí mật an ninh quốc gia, các quyền về nhân thân có luật khác quy định nên chúng ta phải tôn trọng.

“Nói như thế, các nhà báo sẽ không vui, nhưng nếu họ khiếu nại hoặc khởi kiện tại tòa thì họ sẽ thắng. Hơn nữa, không phải lúc nào kết luận của cơ quan chức năng về vi phạm pháp luật của công dân cũng đúng. Sắp tới, ông Huỳnh Văn Nén có thể sẽ khởi kiện những bài báo được đăng trên báo Công an Nhân dân cách đây hơn 10 năm. Đây cũng sẽ là điều báo chí phải lưu tâm”- Luật sư Phạm Công Út nói thêm

Cùng quan điểm với Luật sư Phạm Công Út, Luật sư Huỳnh Kim Ngân, Văn phòng Luật sư Chân Thiện Mĩ (Đoàn Luật sư TpHCM) cho rằng: “Việc các em học sinh vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ, bị quay phim đăng tải lên trang báo mạng mà xác định rỏ ràng rằng không có sự đồng ý của các em đó thì theo tôi việc đăng tải hình ảnh đó là vi phạm pháp luật theo quy định tại Điều 31 Bộ Luật Dân sự”.

Luật sư Huỳnh Kim Ngân nhấn mạnh: "Tất cả các luật điều chỉnh các quan hệ dân sự được ban hành không được trái với quy định của Bộ luật Dân sự về nội dung và cách hiểu".

Điều 31. Quyền của cá nhân đối với hình ảnh

1. Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình.

2. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý; trong trường hợp người đó đã chết, mất năng lực hành vi dân sự, chưa đủ mười lăm tuổi thì phải được cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người đại diện của người đó đồng ý, trừ trường hợp vì lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng hoặc pháp luật có quy định khác.

3. Nghiêm cấm việc sử dụng hình ảnh của người khác mà xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.

(Trích điều 31 Luật Dân sự hiện hành)

Hồng Chuyên