Tổng thống Yemen tuyên bố từ chức ở Ả rập Xê út

Người biểu tình Yêmn lắng nghe tin về thỏa thuận của Tổng thống Ali Abdullah Saleh về chuyển giao quyền lực trong ngày hôm qua – Nguồn: NY Times

Sau thỏa thuận này, ông Saleh là nhà lãnh đạo Ả rập thứ tư bị buộc phải từ bỏ chức vụ trong năm nay do nổi dậy của nhân dân, những cuộc nổi dậy đã làm rung chuyển Trung Đông và Bắc Phi. Nhưng thỏa thuận đó không đảm bảo sự ổn định cho một quốc gia trải qua 10 tháng bất ổn và tranh giành quyền lực mà đã bị các nhóm liên minh với Al- Qaeda đã lợi dụng.

Trước tình trạng an ninh đang có nguy cơ trở nên nghiêm trọng, Hoa Kỳ cùng các cường quốc phương Tây và các nhà lãnh đạo vùng Vịnh đã hối hả thúc giục Saleh ra thỏa thuận. Mặc dù vậy, người biểu tình cho rằng thỏa thuận này không có mấy hiệu lực do các nhà lãnh đạo của đất nước vẫn là các thành viên của gia đình ông Saleh. Hôm qua, một số lãnh đạo phong trào biểu tình cho hay, họ sẽ không dừng bước nếu không có các thay đổi cơ bản.

Theo thỏa thuận này, cuộc bầu cử tống thống sẽ diễn ra trong ba tháng nữa, và có khả năng phó tổng thống Yemen sẽ là ứng cử viên duy nhất. Trước khi diễn ra cuộc bầu cử, một chính phủ hợp nhất quốc gia gồm các thành viên của lực lượng đối lập Yemen và đảng lãnh đạo hiện thời, sẽ được hình thành. Chính quyền này cùng với một hội đồng quân sự sẽ tái cấu trúc các lực lượng vũ trang của đất nước.

Hôm qua tại quảng trường "Thay đổi” của thành phố Sana, trung tâm của cuộc nổi dậy, người biểu tình đã giơ cao ảnh của các đồng nghiệp của mình bị lực lượng an ninh của ông Saleh sát hại trong một cuộc đàn áp khiến hàng trăm người biểu tình thiệt mạng. Nhiều người biểu tình vô cùng tức giận khi nghe tin tổng thống và gia đình ông ta sẽ nhận được quyền miễn trừ truy tố.

“Chúng tôi sẽ ở lại quảng trường, và chúng tôi sẽ tăng cường các hoạt động của mình”, Hamzah Alkamaly, một nhà hoạt động 23 tuổi nói.

Thỏa thuận được kí ở Riyadh, Ả rập Xê út, cho phép ông Saleh được giữ tước vị của mình và có một số đặc quyền cho đến khi cuộc bầu cử mới được tiến hành. Theo cựu đại sứ Yemen tại Liên Hợp Quốc, Abdullah al-Saidi, các nhà làm luật Yemen cũng dự định sẽ thông qua một điều luật cho phép ông này được có quyền miễn trừ truy tố.

Hiện chưa rõ khi nào hay ông Saleh có quay trở về Yemen hay không.

Ông Saleh, cựu sĩ quan quân đội có nền tảng giáo dục khiêm tốn, đã duy trì quyền lực trong 3 thập kỉ bằng cách chia rẽ hoặc kết nạp các đối thủ vào chính quyền mình. Ông ta cũng thiết lập một hệ thống bảo trợ cho quyền lực của riêng mình khiến Yemen, giống như Syria và Libya, có một nền chính trị trì trệ trong đó “lại quả” đã thành luật còn các thể chế thì rỗng tuếch.

Quyết định ra đi của ông Saleh một phần là sức ép của các cường quốc, những nước ngày càng tỏ ra giận dữ trước sự cứng đầu của ông ta và đã đe dọa sẽ ra các lệnh cấm vận nhắm đến ông ta và gia đình.

Cựu đại sứ Yemen tại Liên Hợp Quốc, ông Saidi, cho hay ông Saleh đã bị cộng đồng quốc tế cảnh cáo rằng Hội đồng bảo an sẽ áp đặt cấm vận trong đó có lệnh phong tỏa các tài sản của gia đình ông ta.

Ông Saleh và gia đình được cho là có các tài khoản ngân hàng với số tiền hàng trăm triệu đô la và bất động sản ở Mỹ và châu Âu. “Ông ta lo sợ sẽ bị mất tài sản của mình”, một quan chức cấp cao Yemen giấu tên cho hay.

Tại Liên Hợp Quốc, Tổng thư kí Liên Hợp Quốc Ban Ki Moon cho biết ông Saleh đã gọi điện cho ông thông báo ông ta dự định đến New York để chữa bệnh sau khi rời Riyadh.

Còn tại Washington, có vẻ như chính quyền Obama đã quay lưng lại với ông Saleh, một thời là đồng minh của Mỹ.

“Hoa Kỳ hoan nghênh quyết định của Tổng thống Ali Abdullah Saleh chuyển giao quyền lực ngay lập tức cho phó tổng thống”, tổng thống Obama phát biểu. Ông nói rằng người dân Yemen “xứng đáng được có cơ hội tự quyết định tương lai của mình”.

Lê Dung