Tổng thống Obama phát tín hiệu sẵn sàng bắt tay với Iran

Theo hãng tin AP, dự kiến, hôm nay ngoài bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Tổng thống Obama cũng sẽ kêu gọi các thành viên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua một nghị quyết về các biện pháp trừng phạt Syria nếu quốc gia Ả rập này không hợp tác về giải giáp vũ khí hóa học.

Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ có bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc trong ngày hôm nay.

Bài phát biểu của ông Obama sẽ được theo dõi sát sao vì bài phát biểu này có thể cho thấy các tín hiệu của Mỹ trong bối cảnh Tổng thống Obama có khả năng sẽ gặp gỡ Tổng thống Iran Hasan Rouhani, nhà lãnh đạo có tư tưởng ôn hòa và vừa qua đã thể hiện một loạt động thái thân thiện với chính quyền Mỹ. Nếu cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Iran diễn ra, đó sẽ là sự kiện có ý nghĩa to lớn do trong hơn 30 năm qua, các nguyên thủ của hai nước chưa bao giờ họp mặt đối mặt.

Các quan chức Mỹ cho hay Nhà Trắng chưa có kế hoạch tổ chức một cuộc họp như vậy tuy nhiên họ không loại trừ khả năng đó. Rất có khả năng hai ông Obama và Rouhani sẽ gặp nhau trong bữa trưa dành cho các lãnh đạo Liên Hợp Quốc.

Dự kiến Tổng thống Iran Rouhani sẽ có bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào buổi chiều hôm nay 24/9 (theo giờ Mỹ).

Trong bài phát biểu của mình ông Obama sẽ tập trung vào mục tiêu làm “tan băng” mối quan hệ với Iran. Nói về bài phát biểu của Tổng thống Obama, phó cố vấn an ninh quốc gia Ben Rhodes cho hay ông Obama sẽ cho thấy “nước Mỹ sẵn lòng thực thi các biện pháp ngoại giao có triển vọng về một giải pháp hòa bình cho vấn đề này để giúp Iran hòa nhập trở lại với cộng đồng quốc tế nếu họ thực thi các nghĩa vụ quốc tế của mình và cho thấy chương trình hạt nhân của họ có mục tiêu hòa bình”.

Đã từ lâu Mỹ và các đồng minh nghi ngờ Iran đang tìm cách chế tạo vũ khí hạt nhân mặc dù Tehran khăng khăng cho rằng các chương trình hạt nhân của nước này chỉ phục vụ cho mục đích sản xuất năng lượng và y tế.

Các quan chức Mỹ cho rằng việc Tổng thống Iran thay đổi “giọng điệu” là do dư luận nước này giận dữ trước hậu quả của các lệnh cấm vận kinh tế trừng phạt Iran mà Mỹ vận động. Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu Iran có sẵn lòng thực hiện các bước đi cần thiết theo yêu cầu của Mỹ dỡ bỏ các lệnh cấm vận kinh tế trừng phạt nước này hay không. Mỹ muốn Iran dừng chương trình làm giàu uranium và đóng cửa nhà máy hạt nhân dưới mặt đất Fordo.

Các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay Ngoại trưởng John Kerry sẽ tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi trên trong cuộc họp ngày 26/9 giữa tân Ngoại trưởng Iran Javad Zarif với ngoại trưởng các 5 cường quốc thế giới.

Ngoài vấn đề Iran, Tổng thống Obama cũng sẽ vận động các thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ủng hộ một nghị quyết về các biện pháp trừng phạt chính quyền của Tổng thống Syria Bashar Assad nếu không tuân thủ kế hoạch do Mỹ- Nga đạt được về vấn đề vũ khí hóa học của nước này.

Theo thỏa thuận này, các thanh sát viên quốc tế sẽ có mặt tại Syria vào tháng 11 và toàn bộ kho vũ khí hóa học của Syria phải được giải giáp vào giữa năm 2014. Mỹ muốn Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua nghị quyết giúp thỏa thuận trên giữa Nga và Mỹ có tính ràng buộc về pháp lý để các yêu cầu của bản thỏa thuận phải được tuân thủ.

Tuy nhiên trở ngại hiện nay là Mỹ và Nga bất đồng về việc đưa nghị quyết này vào Chương 7 của Hiến chương Liên Hợp Quốc. Chương 7 có nội dung về các mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh quốc tế, có các điều khoản về việc sử dụng các công cụ quân sự hoặc bán quân sự như lệnh cấm vận. Nga chắc chắn sẽ phủ quyết bất kì nghị quyết nào của Liên Hợp Quốc cho phép can thiệp quân sự vào Syria.

Ông Rhodes cho hay ông Obama cũng sẽ đề cập tới tiến bộ đạt được trong vòng đàm phán hòa bình mới giữa Israel và Palestine. Và ông cũng sẽ đề cập tới tình hình ở các quốc gia Ả rập trong đó có Ai Cập, nơi Mohamed Morsi, vị tổng thống đầu tiên được bầu theo chế độ dân chủ, đã bị quân đội lật đổ trong một cuộc đảo chính diễn ra mùa hè năm nay.