Tổng thống Obama có thể "dạy" Trung Quốc điều gì?
Hôm 19/1, Cục thống kê Trung Quốc công bố, tốc độ tăng trưởng năm 2014 của nước này là 7,4%, thấp nhất kể từ năm 1990.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường sẽ đến Davos, Thụy Sĩ để tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) lần thứ 45 diễn ra từ ngày 21 đến ngày 24/1/2015 . Lần cuối cùng Bắc Kinh cử phái đoàn cấp cao tới diễn đàn là vào năm 2009. Tại thời điểm đó, nền kinh tế nước Mỹ đang gặp khủng hoảng và đe dọa tới nền kinh tế toàn cầu.
![]() |
Tổng thống Obama đã phục hồi nhanh chóng nền kinh tế Mỹ. Trong ảnh, ông đang nói chuyện với các em học sinh tại một trường ở Manchester hồi năm 2007. |
Tuy vậy, chỉ trong 6 năm, mọi thứ đã thật khác biệt và vị trí này đã bị đảo ngược. Những dấu hiệu tiêu cực của nền kinh tế Trung Quốc đang làm lung lay niềm tin trên toàn cầu trong khi sức mạnh của nền kinh tế Mỹ đang được thể hiện rõ ràng hơn bao giờ hết.
Hôm 19/1, trong khi hầu hết các thị trường chứng khoán châu Á lên điểm theo sau đà phục hồi trên phố Wall, thị trường Thượng Hải lại giảm gần 8%, mức giảm lớn nhất kể từ năm 2008. Điều này càng nhấn mạnh những rủi ro hiện tại của nền Kinh tế Trung Quốc. Bắc Kinh coi WEF với chủ đề “Bối cảnh Toàn cầu Mới” là cơ hội lớn để ông Lý Khắc Cường trấn an các nhà lãnh đạo chính trị và tài chính rằng Bắc Kinh vẫn đang kiểm soát được tình hình.
Tuy vậy, thực tế là hệ thống tài chính của Trung Quốc đang xuất hiện những “vết rạn” trong khi các nhà đầu tư đang nghi ngại về việc liệu Bắc Kinh có thể giữ cho nền kinh tế không bị vượt quá tầm kiểm soát hay không.
![]() |
Ông Obama và ông Tập Cận Bình bắt tay nhau tại Sunnylands, Mỹ ngày 7/6/2013. |
Trong bối cảnh đó, hãng tin Bloomberg cho rằng, Trung Quốc nên học hỏi cách thức mà Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đưa nước Mỹ phục hồi nhanh chóng kể từ năm 2009. Chương trình phục hồi hậu khủng hoảng của Tổng thống Barack Obama hiện vẫn đang là chủ đề gây tranh cãi tại Washing ton. Nó cũng không mạnh mẽ như mong đợi. Mặc dù vậy, tại châu Á, những kết quả vững chắc của nó đang khiến cho nhiều chính phủ, hộ gia đình và các nhà đầu tư cảm thấy yên tâm hơn.
Với đồng USD đang dần mạnh lên mà tỷ lệ thất nghiệp chỉ còn 5,6% (mức thấp nhất trong hơn 6 năm qua), nền kinh tế Mỹ đang giúp giảm những ảnh hưởng tiêu cực của kinh tế Trung Quốc đối với thế giới. Bản thân Trung Quốc phần nào cũng được hưởng lợi lớn từ các thế mạnh kinh tế Mỹ. Năm 2014, xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ tăng 9,9% so với năm 2013.
Mặc dù năm 2014, nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang tăng trưởng ở mức 7,4%, nhưng những dấu hiệu đáng lo ngại đang xuất hiện ở khắp nơi: sự bùng nổ của bong bóng bất động sản và các khoản nợ xấu (chỉ trong quý III/2014 đã là 11,7 tỷ USD).
![]() |
Năm 2014, xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ tăng 9,9% so với năm 2013. |
Vậy ông Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và ông Lý Khắc Cường có thể học được gì từ ông Obama? Đó là “không vấp ngã thì không thể thành công”. Ông John Calverley, người đứng đầu trung tâm nghiên cứu kinh tế tại Ngân hàng Standard Chartered nhận định: "Kinh tế Mỹ bùng nổ từ năm 2005 đến năm 2007, sau đó sụp đổ. Nhưng cuối cùng, nó đã phục hồi khi điều chỉnh lại được bảng cân đối tài chính. Trung Quốc cần phải sửa bảng cân đối tài chính".
Mỹ đã hành động khẩn trương và minh bạch để xóa bỏ những phần dư thừa. Việc mua tài sản xấu và vốn chủ sở hữu của các tổ chức tài chính, kết hợp với cải cách các quy định như Đạo luật Cải tổ Phố Wall và Bảo vệ người tiêu dùng Dodd-Frank để kiềm chế những rủi ro ở Phố Wall, mở cửa trở lại các kênh tín dụng và tạo điều kiện cho tăng trưởng trở lại.
Chỉ khi Trung Quốc khắc phục được những dư thừa và tạo nên những cơ chế để thoát khỏi bảng cân đối với các tài sản xấu thì nền kinh tế mới có thể bắt đầu phục hồi được.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng cần phân phối lại của cải theo cách mà Nhà Trắng đã làm. Bắc Kinh cần cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu, thúc đẩy lĩnh vực dịch vụ, thay đổi hệ thống hộ khẩu nhằm tạo điều kiện tốt hơn cho quá trình đô thị hóa và tăng cường quyền lợi cho công nhân, xây dựng mạng lưới an ninh xã hội tốt hơn. Ông Obama đã đạt được mục tiêu cuối cùng bằng Đạo luật Chăm sóc Y tế. Trung Quốc có thể sử dụng một khoản trong 3,8 nghìn tỷ USD dự trữ tiền tệ để cải thiện công tác chăm sóc sức khỏe và giáo dục.
Thay vào đó, Trung Quốc lại tung ra gói kích thích 1,1 nghìn tỷ USD, không chỉ không có mấy tác dụng cho các gia đình trung lưu mà còn thêm nợ công.
Cuối cùng, Bắc Kinh không nên dồn trách nhiệm ổn định tăng trưởng lên thống đốc Ngân hàng Trung ương Zhou Xiaochuan. Cũng như ông Obama chia sẻ nhiệm vụ với Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED), Bắc Kinh nên ủy thác cho Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc giữ vững tăng trưởng mà không khiến nợ quốc gia gia tăng. Với tình trạng giảm phát đang manh nha xuất hiện, Bắc Kinh nên sử dụng tất cả những hỗ trợ tiền tệ có thể để giảm bớt áp lực với những người vay tiền khi tăng trưởng đang chậm lại và tình trạng trả chậm tăng vọt.
Bloomberg kết luận, thay vì giấu giếm, Trung Quốc nên cởi mở học hỏi các thành quả của ông Obama.
Nội dung được thực hiện qua thảm khảo nguồn tin từ Bloomberg News. Bloomberg News cùng tờ BusinessWeek là hai chuyên trang về kinh tế, phân tích tài chính và cung cấp dữ liệu cho các đối tác doanh nghiệp của Tập đoàn truyền thông Bloomberg.