Thứ trưởng Bộ TT&TT: Mạo danh nhà báo để vòi tiền phải bị xử lý nghiêm

Chiều nay, 4/11/2014, Thứ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn đã có cuộc trao đổi nhanh với một số cơ quan báo chí về việc chấn chỉnh hoạt động của các cơ quan báo chí, nhằm xử lý nạn mạo danh nhà báo để nhũng nhiễu các cơ quan, doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn

Thời gian qua có hiện tượng nhiều đối tượng giả danh nhà báo đến các địa phương để dọa nạt các cơ quan, doanh nghiệp. Hiện tượng này sẽ có thể gây ra hậu quả gì?

Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Đến nay, Bộ TT&TT đã cấp thẻ nhà báo cho gần 18.000 nhà báo trên cả nước. Việc cấp thẻ nhà báo để tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí đi vào hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích của mình. Thực tế thời gian qua, nhiều nhà báo hoạt động tốt, đã góp phần đưa tiếng nói của nhân dân đến với Đảng, Nhà nước, đưa quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước đến với người dân, giúp người dân hiểu rõ các vấn đề của đất nước cũng như quốc tế.

Tuy nhiên, gần đây, ở nhiều địa phương xuất hiện tình trạng những người không có thẻ nhà báo ngang nhiên hoạt động như là nhà báo. 

Thậm chí một số người giả danh nhà báo, lợi dụng danh nghĩa của nhà báo đi vòi quảng cáo, dọa nạt các doanh nghiệp, cơ quan để đòi tiền. Gần đây nhất có trường hợp ở Quảng Bình lợi dụng danh nghĩa nhà báo câu kết với thày bói để vòi tiền của nạn nhân là người đã bị hiếp dâm. 

Hiện nay, các cơ quan chức năng đang vào cuộc để làm việc. Một hiện tượng khác là phóng viên thường trú cấp giấy giới thiệu của cơ quan báo chí cho người khác để hoạt động với tư cách là phóng viên của cơ quan báo chí, việc này vi phạm quy định về hành chính và vi phạm pháp luật.

Một trường hợp vi phạm khác nữa là theo quy định thì chỉ có thẻ nhà báo mới là thẻ tác nghiệp, nhưng lại có một số cơ quan cấp loại giấy tờ như thẻ nhà báo, ví dụ như trường hợp một văn  phòng đại diện ở Nha Trang, Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận giống y như thẻ nhà báo (có hình quốc huy) cho một đối tượng mà cơ quan chủ quản báo chí khẳng định không phải người của cơ quan mình.

Những trường hợp vi phạm nêu trên gây hậu quả lớn, đặc biệt là làm mất uy tín của nghề báo. Hình ảnh của người làm báo trong công chúng hiện nay bị xuống thấp vì những đối tượng như vậy.

Bộ TT&TT sẽ làm gì để xử lý, hạn chế những trường hợp sai phạm như Thứ trưởng vừa nêu?

Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Trước hết phải nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của các cơ quan báo chí, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan báo chí. Việc cơ quan báo chí cấp giấy giới thiệu khống cho các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú để họ dùng giấy giới thiệu đó cử người khác thay mặt cơ quan báo chí đi làm việc đã vi phạm quy chế, quy định về quản lý hành chính, thậm chí dẫn đến hiện tượng vi phạm pháp luật.

Văn phòng đại diện không có quyền cấp các giấy chứng nhận theo dạng mạo danh hoặc có hình thức giống như thẻ nhà báo đối với những người không hoạt động trong các cơ quan báo chí. 

Điều này được quy định rất rõ tại Nghị định số 159/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản (Khoản 6 Điều 2 Điểm a quy định rất rõ việc xử phạt hành vi mạo danh hoặc làm giấy chứng nhận giống thẻ nhà báo).

Điều 19a Luật Báo chí cũng đã quy định rõ các tiêu chí để thành lập các văn phòng đại diện, cơ quan thường trú, trong đó, người được chứng nhận là phóng viên thường trú ở một địa phương nào đó thì phải có thẻ nhà báo, cơ quan báo chí phải có trụ sở tại địa phương đó, có đầy đủ cơ sở vật chất kỹ thuật để cơ quan, văn phòng đại diện đó hoạt động, và phải được sự đồng ý của UBND tỉnh, thành phố nơi cơ quan báo chí xin đặt văn phòng đại diện, cơ quan thường trú. 

Nhưng trên thực tế hiện nay, nhiều cơ quan báo chí không thông qua địa phương mà vẫn cử phóng viên thường trú ở địa phương. Việc làm đó vi phạm cả Luật Báo chí và Nghị định 159, Thông tư 13/2008/TT-BTTTT của Bộ TT&TT hướng dẫn việc thành lập và hoạt động của cơ quan đại diện, phóng viên thường trú ở trong nước của các cơ quan báo chí.

Trước tình hình đó, Bộ TT&TT yêu cầu các cơ quan báo chí phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, quản lý tốt hơn phóng viên, biên tập viên của các văn phòng đại diện, cơ quan thường trú, quản lý tốt hơn các cộng tác viên của mình, đừng để các cộng tác viên lợi dụng danh nghĩa nhà báo để đi tác nghiệp như nhà báo.

Các địa phương cũng cần tăng cường quản lý tốt hơn đối với các cơ quan báo chí. Sở TT&TT là cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương, giúp UBND tỉnh, thành phố và Bộ TT&TT quản lý các hoạt động báo chí trên địa bàn của mình. Sở TT&TT cũng không làm hết trách nhiệm của mình thì sẽ dẫn đến hiện tượng vi phạm như nêu trên.

Để hạn chế vi phạm, sắp tới, Bộ TT&TT sẽ siết chặt các quy định. Chẳng hạn, sẽ sửa đổi Thông tư 07 về cấp đổi lại thẻ nhà báo; Chỉ đạo các Sở TT&TT tăng cường kiểm tra, đôn đốc hoạt động của các cơ quan báo chí, kiểm tra các văn phòng đại diện, cơ quan thường trú ở địa phương, kiểm tra thể thức hoạt động của các phóng viên thường trú.

Có thể Bộ TT&TT sẽ lập các đoàn công tác phối hợp với các cơ quan liên ngành kiểm tra những nơi đã có xảy ra sai phạm đáng tiếc mà vừa rồi nhiều cơ quan báo chí đã nêu. Làm như vậy thì mới mong lập lại trật tự trong lĩnh vực này, lấy lại uy tín cho các nhà báo chân chính.

Những phóng viên có thẻ nhà báo thì sẽ được hỗ trợ tác nghiệp, vậy những phóng viên chưa có thẻ nhà báo thì sẽ tác nghiệp thế nào ở các địa phương, thưa Thứ trưởng?

Các phóng viên có thẻ nhà báo được tiếp xúc, tác nghiệp để khai thác thông tin viết tin, bài. Còn đối với những phóng viên chưa có thẻ nhà báo nhưng cơ quan báo chí vẫn cần phải có hoạt động tác nghiệp thì phải có giấy giới thiệu của cơ quan báo chí do chính tổng biên tập hoặc phó tổng biên tập ký.

Giấy giới thiệu phải ghi rõ nơi làm việc, nội dung làm việc, tiếp xúc với những cơ quan, đơn vị nào. Các địa phương nếu gặp những đối tượng không có thẻ nhà báo hoặc giấy giới thiệu của các cơ quan báo chí do chính tổng biên tập hoặc phó tổng biên tập ký thì sẽ không tham gia hợp tác.

Cảm ơn Thứ trưởng!