Thỏa thuận hạt nhân không giúp Mỹ - Iran thoát xung đột

Theo tờ Washington Post, tại một căn cứ bí mật của CIA ở Jordan, các đặc vụ Mỹ đang tiếp tục vũ trang và đào tạo cho các tay súng để cử sang Syria nhằm lật đổ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad, một đồng minh thân thiết của Iran. 

Còn tại Ả Rập Xê-út, các cố vấn quân sự Mỹ vẫn duy trì hoạt động tại trung tâm chỉ huy để sàng lọc mục tiêu trong những đợt không kích tại Yemen nhằm tiêu diệt quân nổi dậy Shiite kiêm đồng minh của Tehran. 

Quân chính phủ Syria là một trong những lực lượng nhận được sự ủng hộ của Iran.

Trong khi đó, Iran vẫn không có ý định từ bỏ sự ủng hộ đối với Hezbollah cùng các nhóm phiến quân hoạt động ở Iraq hay lực lượng quân chính phủ Syria trung thành với Tổng thống Assad. 

Việc Tổng thống Mỹ Barrack Obama và các nhà lãnh đạo thế giới đi tới thống nhất và ký kết thỏa thuận lịch sử nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran là bước đi hướng tới sự ổn định tại Trung Đông. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng liệu thỏa thuận hạt nhân sẽ giúp xoa dịu các vấn đề tranh cãi khác hay sẽ khiến những người hiếu chiến càng thêm quyết tâm và sử dụng sự tăng trưởng trong tương lai của nền kinh tế Iran để leo thang các cuộc "chiến tranh ủy nhiệm" lâu nay. (Chiến tranh ủy nhiệm hay chiến tranh qua tay người khác, là từ chỉ các cuộc chiến tranh được tiến hành gián tiếp giữa các cường quốc đối địch thông qua lực lượng thứ ba thay mặt họ). 

Giới chức Mỹ cũng đang tìm cách trấn an các quốc gia đồng minh ở Trung Đông, những người lâu nay lo sợ rằng một khi lệnh trừng phạt của cộng đồng quốc tế được gỡ bỏ, nền kinh tế Iran sẽ tăng trưởng nhanh chóng và giúp Tehran tăng cường hỗ trợ cho các nhóm phiến quân. 

Trong bài phát biểu hôm 15/7, Tổng thống Obama nhấn mạnh thỏa thuận hạt nhân lịch sử sẽ giúp mở ra các cuộc đối thoại "bớt thù địch và hợp tác hơn" về nhiều vấn đề khác với Iran. Song, ông Obama cũng bày tỏ sự nghi ngờ trước viễn cảnh này. "Chúng tôi đang cố gắng khuyến khích họ đi theo con đường mang tính xây dựng hơn. Nhưng chúng tôi không dám chắc về điều đó", Tổng thống Mỹ chia sẻ. 

Các chính trị gia đảng Cộng hòa thì lên tiếng chỉ trích khi cho rằng thỏa thuận hạt nhân sẽ chỉ khích lệ Iran cạnh tranh với Israel, Ả Rập Xê-út và các đồng minh khác của Mỹ. Ngay cả trong nội bộ chính quyền Tổng thống Obama, nhiều ý kiến trái chiều đã xuất hiện về việc thỏa thuận này sẽ ảnh hưởng như thế nào tới sự ổn định ở Trung Đông. 

Tuy nhiên, theo ông Obama, việc khôi phục nền kinh tế Iran sẽ khiến Tehran có thái độ ôn hòa hơn và cân nhắc về việc nên hay không tiếp tục ủng hộ hoạt động của các nhóm phiến quân trước nguy cơ bị cộng đồng quốc tế quay trở lại trừng phạt. 

Nhiều người còn cho rằng thỏa thuận hạt nhân sẽ hối thúc những người theo tư tưởng hiếu chiến tại Iran, vốn lâu nay lo sợ mất vị trí càng muốn chứng tỏ bản thân bằng cách tăng cường sự ủng hộ đối với các tay súng Shiite tại Iraq hoặc thậm chí, ủng hộ các cuộc tấn công liên quan tới sự hiện diện tăng cường của Mỹ tại khu vực. 

Hiện tại, Mỹ đang triển khai 3.500 binh sĩ tại Iraq trong khi Nhà Trắng cũng đang mở rộng chiến dịch tiêu diệt IS. Phát biểu trước các nghị sĩ hồi tuần trước, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Đại tướng Martin Dempsey, đã cho công bố "những hành động thù địch" mà Iran vẫn đang tiến hành như buôn lậu vũ khí, tấn công mạng và sử dụng thủy lôi. 

Các quan chức tham gia tiến trình đàm phán thỏa thuận hạt nhân của Iran.

Về phần mình, Mỹ từng tiến hành chiến dịch tấn công mạng nhằm đánh cắp dữ liệu về chương trình hạt nhân của Iran. Không rõ hành động này của Mỹ đã chấm dứt sau khi thỏa thuận hạt nhân được ký kết. Song nhiều người cho rằng nỗ lực tấn công mạng của Mỹ nhằm vào Iran là nhằm tăng khả năng giám sát mức độ tuân thủ các điều khoản đã được ghi trong thỏa thuận.  

Còn tại Syria, Tổng thống Assad đặc biệt nhấn mạnh: "Chúng tôi tin tưởng rằng Cộng hòa Hồi giáo Iran sẽ ủng hộ và hành động vì nền hòa bình và ổn định trong khu vực và trên thế giới". 

Tại Iraq, tầm ảnh hưởng của Tehran hiện lớn hơn bao giờ hết bởi các nhóm phiến quân Shiite được Iran vũ trang, cũng đang giành lại lợi thế trước lực lượng IS. 

Mặc dù, trong cuộc chiến tại Iraq trước đây, các tay súng phiến quân do Iran hỗ trợ đã tiêu diệt ít nhất 500 binh sĩ Mỹ. Song trong cuộc chiến chống lại IS, Mỹ và Iran hiện là đồng minh của nhau.  

Trong một động thái bảo vệ thỏa thuận hạt nhân, giới chức Mỹ có kế hoạch mở rộng lệnh cấm bán vũ khí của Liên Hợp Quốc đối với Iran. Mỹ còn ngăn cấm tàu thuyền chở vũ khí cho các nhóm ủy nhiệm và sẽ duy trì lệnh trừng phạt đơn phương nhằm vào các cá nhân được Iran ủng hộ. 

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ The Washington Post, nhật báo lớn nhất và là lâu đời nhất tại Washington D.C, Mỹ. Bên cạnh những tờ báo lớn khác như The New York Times, The Wall Street Journal và Los Angeles Times, The Washington Post thường đăng tải các phóng sự về Nhà Trắng, Quốc hội và những khía cạnh khác của chính phủ Mỹ.