Ngân hàng vẫn khó xử lý và thu hồi nợ bị kê biên, các tài sản đảm bảo

Theo NHNN, việc xử lý, thu hồi nợ và tài sản bảo đảm bảo (TSĐB) của một số TCTD còn khó khăn trong trường hợp TSBĐ cho các khoản nợ bị kê biên, liên quan đến các vụ án, hồ sơ pháp lý chưa hoàn chỉnh.

Tại diễn đàn toàn cảnh ngân hàng 2020: “Tái cơ cấu, xử lý nợ xấu: Kết quả và khuyến nghị chính sách” diễn ra sáng 30/9 ở Hà Nội, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, sau một thời gian triển khai trên thực tế, các giải pháp đồng bộ tại Nghị quyết số 42 và Quyết định số 1058, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của các TCTD được kiểm soát dưới mức 2%; quy mô tài chính, năng lực quản trị, tính minh bạch trong hoạt động của các TCTD được nâng cao; tình trạng sở hữu chéo, đầu tư chéo, cổ đông/nhóm cổ động lớn, thao túng, chi phối ngân hàng về cơ bản được kiểm soát, xử lý;...

Tuy nhiên vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc trong quá trình cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu của TCTD. Đó là, việc nâng cao năng lực tài chính thông qua tăng vốn điều lệ nhằm đáp ứng yêu cầu tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo Basel II của một số TCTD, nhất là các ngân hàng thương mại Nhà nước còn khó khăn, tiến độ xử lý cơ cấu lại đối với một số TCTD phi ngân hàng có chủ sở hữu hay cổ đông lớn là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước còn chậm, phụ thuộc vào nội dung phương án cơ cấu lại tổng thể của tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh.

Ngoài ra, theo Phó Thống đốc, việc xử lý, thu hồi nợ và tài sản bảo đảm bảo (TSBĐ) của một số TCTD còn khó khăn trong trường hợp TSBĐ cho các khoản nợ bị kê biên, liên quan đến các vụ án, hồ sơ pháp lý chưa hoàn chỉnh. Một số TCTD vẫn gặp khó khăn trong việc thực hiện quyền thu giữ TSBĐ của khoản nợ xấu theo quy định tại Nghị quyết số 42, thực hiện quyền áp dụng thứ tự ưu tiên thanh toán nghĩa vụ về thuế khi xử lý TSBĐ và nộp án phí theo bản án, quyết định của tòa án các cấp…

“Bên cạnh đó, sự bùng phát của dịch bệnh trong các tháng đầu năm đã ảnh hưởng, tác động không nhỏ đến an toàn hoạt động ngân hàng cũng như kết quả cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu toàn ngành ngân hàng trong giai đoạn 2016-2020.” – Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh nói, đồng thời cho rằng nếu dịch bệnh quay trở lại, tình hình nợ xấu ngân hàng sẽ trở nên phức tạp hơn.

Theo ông Trần Đăng Phi, Phó Chánh Thanh tra, Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng, NHNN, quá trình triển khai Nghị quyết số 42 còn cho thấy có một số khó khăn, vướng mắc trên thực tế cần sự phối hợp của các bộ, ban, ngành có liên quan xử lý (đặc biệt là việc thực hiện quyền thu giữ TSBĐ, thực hiện thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý TSBĐ, áp dụng thủ tục rút gọn trong giải quyết tranh chấp tại tòa án, đây là điểm mấu chốt để quá trình triển khai Nghị quyết số 42 có hiệu quả hơn) để các chính sách, giải pháp của Nghị quyết 42 được áp dụng có hiệu quả hơn trong thời gian tới.

“Việc xử lý TSBĐ còn khó khăn trong trường hợp TSBĐ cho các khoản nợ bị kê biên, liên quan đến các vụ án, hồ sơ pháp lý chưa hoàn chỉnh. Bên cạnh đó, có khó khăn trong thực hiện quyền thu giữ TSBĐ của khoản nợ xấu theo Nghị quyết 42; thực hiện thứ tự ưu tiên khi thanh toán nghĩa vụ về thuế, án phí…” – ông Trần Đăng Phi nói.

Ông Đỗ Giang Nam, Phó Tổng Giám đốc VAMC, đã báo cáo những kết quả đạt được trong việc mua bán và xử lý nợ xấu. Lũy kế mua nợ bằng trái phiếu đạc biệt (TPĐB) tính đến tháng 8/2020 đạt 329.007 tỉ đồng. Trong đó: Mua nợ bằng TPĐB sau khi Nghị quyết số 42 có hiệu lực đạt 67.612 tỉ đồng; Mua nợ theo giá trị thị trường (GTTT) từ 2017 đến 2020 đạt 8.341 tỉ đồng.
Từ khi Nghị quyết số 42 có hiệu lực (15/08/2017) đến 31/8/2020, VMAC thu hồi nợ ước đạt 94.370 tỉ đồng, gấp 1,5 lần tổng thu hồi nợ giai đoạn trước đó, từ 2013 đến 14/8/2017. Thu giữ thành công một số TSBĐ có giá trị lớn, góp phần đẩy nhanh tiến độ thu hồi nợ.
Kết quả thu hồi từ biện pháp bán nợ tăng gấp hơn 4 lần so với giai đoạn trước đó, từ 2013 đến ngày 14/8/2017; Kết quả thu hồi nợ từ biện pháp xử lý TSBĐ tăng gấp 1,5 lần so với giai đoạn trước đó, từ 2013 đến ngày 14/8/2017; Ý thức trả nợ của khách hàng tăng cao rõ rệt, việc thu hồi nợ thông qua các biện pháp khác như tố tụng cũng tác động tích cực đến kết quả thu hồi xử lý nợ.
Tuy nhiên, theo ông Đỗ Giang Nam, thực tế quy định khác nhau giữa Nghị quyết số 42 và văn bản pháp luật khác về xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm thì việc thực hiện gặp nhiều khó khăn. Nghị quyết số 42 chỉ mang tính chất thời điểm, có hiệu lực 5 năm. Do đó, cần có văn bản pháp luật thay thế khi Nghị quyết 42 hết hiệu lực.

Ngân Giang