Điều gì khiến nền kinh tế thứ 2 thế giới chịu cảnh ăn hàng, mua ô tô, mua nhà đều giảm?

Người dân chắt bóp chi tiêu, tỷ lệ người trẻ thất nghiệp gia tăng khiến doanh thu của lĩnh vực nhà hàng, ô tô hay bất động sản đều giảm ở Trung Quốc.

Nền kinh tế Trung Quốc đã có một số dấu hiệu cải thiện trong tháng Năm, nhưng doanh thu bán lẻ vẫn sụt giảm 3 tháng liên tiếp. Điều này cho thấy dịch bệnh Covid-19 tiếp tục tác động lớn tới hoạt động chi tiêu của người tiêu dùng.

Số liệu được Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố hôm 15/6 cho thấy, doanh số bán lẻ ở nước này đã giảm 6,7% trong tháng Năm so với một năm trước. Dù con số này đã cải thiện hơn so với mức sụt giảm 11,1% trong tháng Tư, nhưng vẫn đánh dấu tháng thứ 3 liên tiếp doanh thu bán lẻ ở Trung Quốc tụt dốc.

Doanh thu dịch vụ ăn uống ở Trung Quốc giảm trong tháng Năm do người dân thắt chặt chi tiêu và tỷ lệ người trẻ thất nghiệp gia tăng. (Ảnh: Tân Hoa Xã)

Chưa dừng lại, thêm một tin xấu cho nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới là tỷ lệ thất nghiệp ở người trẻ đã tăng lên mức kỷ lục mới, do các ngành dịch vụ có xu hướng thuê lao động trẻ tuổi lại đang bị tác động mạnh nhất vì ngừng kinh doanh do lệnh phong tỏa nhằm ngăn chặn dịch bệnh Covid-19, và hoạt động tiêu dùng của người dân bị hạn chế.

Nền kinh tế Trung Quốc đang gặp phải nhiều thách thức sau đợt bùng phát dịch bệnh Covid-19 tồi tệ nhất trong 2 năm, cùng việc kiên trì theo đuổi chính sách “zero Covid-19”. Nhiều thành phố đã bị phong tỏa toàn bộ hoặc một phần kể từ tháng Ba làm ảnh hưởng xấu đến hoạt động của nền kinh tế mà đặc biệt là doanh số bán lẻ vốn chiếm khoảng 38% GDP của Trung Quốc. Các nhà phân tích lo ngại, nền kinh tế Trung Quốc có thể bị suy giảm trong quý 2 năm nay.

Dữ liệu được NBS công bố cho thấy trong tháng Năm, người tiêu dùng đã cắt giảm chi tiết đối với hầu hết các ngành hàng ngoại trừ thực phẩm, đồ uống và xăng dầu.

Trong tháng Năm, doanh thu dịch vụ ăn uống giảm 21% do các biện pháp hạn chế phòng bệnh Covid-19 buộc nhà hàng phải đóng cửa, còn người tiêu dùng phải ở nhà. Doanh số bán ô tô cũng sụt giảm 4,1% do người dân lo ngại họ sẽ có thể lại phải chịu cảnh bị phong tỏa vài tháng ngồi yên trong nhà và mất đi nguồn thu nhập.

“Bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bất ngờ như môi trường quốc tế phức tạp và các đợt bùng phát Covid-19 trong nước, áp lực đối với nền kinh tế đã gia tăng trong quý 2”, ông Fu Linghui, người phát ngôn của NBS cho biết

Ông Fu nói thêm, các đợt bùng phát Covid-19 đã tiếp tục tạo ra ảnh hưởng xấu cho thị trường việc làm ở Trung Quốc.

Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi từ 16 - 24 tăng lên mức 18,4% vào tháng Năm, mức cao kỷ lục mới sau tỷ lệ 18,2% vào tháng Tư.

Lĩnh vực dịch vụ vốn là trụ cột của thị trường lao động và thường thuê số lượng đông đảo người lao động trẻ tuổi, cũng đang chịu tác động mạnh. Theo đó, sản lượng của lĩnh vực này đã giảm 5,1% trong tháng Năm và đánh dấu tháng thứ 3 sụt giảm liên tiếp.

Thị trường bất động sản chiếm 29% GDP của Trung Quốc cùng chung số phận. Theo đó, doanh thu bất động sản đã giảm 31,5% từ tháng Một – Năm, so với tỷ lệ 21% trong 4 tháng đầu năm nay. Đầu tư vào bất động sản cũng giảm 4%.

Các sinh viên Đại học ở Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với mùa tốt nghiệp khó khăn nhất từ trước đến nay với con số kỷ lục 10,76 triệu sinh viên sẽ tốt nghiệp trong 2 tháng tới. Hồi tuần trước, chính phủ Trung Quốc đã hối thúc sinh viên tốt nghiệp Đại học nên tìm kiếm việc làm ở vùng nông thôn.

Tuy nhiên, một số điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc trong tháng Năm phải kể đến lĩnh vực sản xuất công nghiệp đã có sự cải thiện nhẹ. Sản lượng sản xuất tăng 0,7% trong tháng Năm, đảo chiều mức giảm 2,9% trong tháng Tư.

Đầu tư vào tài sản cố định cũng tăng 6,2% trong 5 tháng đầu năm nay và tốt hơn kỳ vọng của thị trường. Đà tăng trưởng phần lớn được thúc đẩy nhờ chi tiêu tăng mạnh hơn vào sản xuất và cơ sở hạ tầng.

Trên thực tế, trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang từ từ mở cửa trở lại, mối lo về dịch bệnh Covid-19 vẫn còn. Điển hình, nhiều thành phố lớn ở Trung Quốc đã dần dần xóa bỏ các quy định hạn chế vào đầu tháng này để cuộc sống thường nhật trở lại, một số nơi như Thượng Hải và Bắc Kinh vẫn có vài khu vực trong thành phố bị tái phong tỏa do phát hiện các ổ dịch mới.

Ông Zhiwei Zhang, Chủ tịch kiêm nhà kinh tế trưởng của tổ chức Pinpoint Asset Management, nhận định nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với "thách thức nghiêm trọng nhất trong 30 năm qua".

"Với nguy cơ bùng phát dịch Covid-19 và lệnh phong tỏa có thể tái thi hành, người tiêu dùng và các doanh nhân trở nên khá thận trọng. Sự thay đổi hành vi của họ đã tác động tiêu cực đến các hoạt động kinh tế. Điều này có nghĩa là nền kinh tế Trung Quốc có thể sẽ hoạt động dưới mức tiềm năng, nếu như chính phủ không có những hành động quyết định để thúc đẩy tăng trưởng", ông Zhiwei kết luận.