Cuộc đời Gadhafi qua ảnh

Những câu phát ngôn "điên rồ" nhất của Gaddafi

Ai bắn Gaddafi?

Gadhafi đã chết

Bắt được con trai Gadhafi là "tin vịt"

Con trai Gadhafi bị bắt ở Sirte

Tổng tấn công vào quê hương Gadhafi

Người ưa bạo lực ở Libya: Năm 1969, thiếu tá Muammar Gadhafi đã lật đổ vua Libya trong một vụ đảo chính không đổ máu và tự tiến cử mình thành đại tá và tuyên bố đất nước đi theo chủ nghĩa xã hội. Kể từ đó, ông đã trở thành một trong những nhà lãnh đạo gây tranh cãi nhất trên thế giới, và là một người đầy mâu thuẫn.

Ông nói Libya là một đất nước đi theo dân chủ phổ thông, nhưng đó chỉ là trên lời nói. Ông đã tài trợ cho những tên khủng bố và lực lượng cách mạng bạo lực trong khi đó lại say sưa ve vãn để lấy sự ủng hộ của phương Tây.

Mặc dù ông tự gọi mình là “vua của các vị vua” ở châu Phi, là “lãnh đạo của những người Ả Rập,” và chống lại chủ nghĩa đế quốc, năm 2009 Gadhafi còn kí một thỏa thuận với nước từng cai trị Libya là Italila.

Sau khi lên nắm quyền, Gadhafi không đi theo truyền thống mà vẫn giữ hàm đại tá. Ông lập luận rằng là một quốc gia được lãnh đạo bằng ý chí tập thể của nhân dân, Libya không cần lãnh đạo là một vị tướng.

Các nhà lãnh đạo Trung Đông gặp nhau ở Cairo để họp bàn về tình hình Jordan tháng 9, 1970. Từ trái sang phải: vua Faisal của Ả rập Xê út, Gadhafi của Libya, tổng thống Abdul Rahman Iryani của cộng hòa Ả Rập Yemen và tổng thống Gamal Abdel Nasser của Ai cập.

Gadhafi thể hiện một cách nhìn nhận về chính trị "độc nhất vô nhị" khi thiết lập một hình thức dân chủ trực tiếp ở Libya. Các nhà phê bình cho rằng hình thức này không khả thi trong một đất nước thuộc thế giới thứ ba với 3 triệu dân mà còn là tấm bình phong cho sự cai trị độc đoán của ông ta.

Mặc dù luôn tuyên bố mình chỉ là một công dân bình thường như những người khác, Gaddafi và gia đình ông lại có một cuộc sống xa hoa. Chiếc ghế người cá bằng vàng được đặt cạnh cầu thang trong tòa nhà của ông. Mặt của người cá minh họa khuôn mặt của con gái Gadhafi, Ayesha. Báo chí Ả rập thậm chí còn gọi Ayesha là “Claudia Schiffer của Bắc phi”.

Mặc dù Muammar Gadhafi bị chỉ trích rộng rãi là một nhà độc tài lập dị và nguy hiểm, người khủng bố cả người dân của mình cũng như thế giới phương Tây, phụ nữ ở Libya lại được hưởng sự tiến bộ trong thời kì nắm quyền của ông ta. Phụ nữ có quyền bầu cử và được khuyến khích tham gia vào chính trị.

“Phải có một cuộc cách mạng trên toàn thế giới, chấm dứt tất cả các tình trạng hiện đang kìm hãm phụ nữ được giữ đúng thiên chức của mình trong cuộc sống và cho phép họ được có các quyền bình đẳng như nam giới,” ông nói.

Gadhafi cũng nổi tiếng vì có một đội vệ sĩ gồm các cô gái hấp dẫn được ông tuyển chọn, nhằm phản ánh nỗ lực của ông trong việc đưa phụ nữ lên ngang bằng nam giới ở Libya.

30 đến 40 cô gái trong đội vệ sĩ đồng trinh được huấn luyện tại một trường đặc biệt và do chính ông Gadhafi tuyển chọn. Họ thường đi giày cao gót và phải là trinh nữ.

Yasser Arafat, tổng thống đầu tiên của Palestine chào đón Gadhafi năm 1996. Đã có lúc Gadhafi ủng hộ chủ nghĩa khối Đại đoàn kết Ả rập một cách nồng nhiệt và tự nhận mình là một người xuất sắc và nổi bật trong số các nhà lãnh đạo Ả rập và Hồi giáo. Tuy vậy, quan hệ của ông với các quốc gia Ả rập lại rất nguội lạnh. Ông đã từng phát biểu“Tôi không thể coi Palestine hay Israel là một quốc gia được” và “Người Palestine cũng như Israel đều là lũ ngốc” . Vào tháng 1 năm 2009, ông ủng hộ giải pháp Israel và Palestine hợp thành một quốc gia.

Một cảnh sát đang đến gần buồng lái của chiếc máy bay Pan Am 103 loại 747, chiếc máy bay này đã nổ trên bầu trời Lockerbie năm 1988, làm toàn bộ 270 người trên máy bay thiệt mạng. Sau vụ nổ bom, chỉ một người bị bắt giam, đó là Abdel Basset al-Megrahi, một cựu tình báo Libya. Các nhà quan sát tình hình Libya buộc tội vụ đánh bom vào một hộp đêm ở Berlin hồi năm 1986 là sự trả đũa của Gadhafi về một loạt các cuộc xung đột của nước này với hải quân Mỹ ở vịnh Sidra.

Năm 2001, Gadhafi phát biểu rằng phiên tòa xét xử Abdel Basset al-Megrahi là một trò đùa và là sự thất bại của công lí. Sau đó, vào năm 2003, chính quyền Libya chính thức thừa nhận đứng đằng sau vụ đánh bom và năm 2008 đã trao số tiền đền bù 1,5 tỉ đô la Mỹ cho các gia đình nạn nhân vụ máy bay Pan Am 103, hộp đêm ở Berlin và các cuộc khủng bố khác.

Là người ủng hộ một khối đại châu Phi, Gadhafi trở thành một chính khách có uy tín ở châu Phi. Trong ảnh: Gadhafi đang ở Senegal năm 1985.

Gadhafi chào đón Nelson Mandela tại Tripoli năm 1990. Mandela đã từng biết ơn đất nước Libya của Gadhafi đã kêu gọi thả tự do cho ông trong nhà tù thời kì Apacthai trước các nước dân chủ phương Tây rất lâu. Chính Mandela đã thuyết phục Gadhafi đưa nghi phạm thực hiện vụ nổ bom ra tòa quốc tế để xét xử tội giết người.

Kẻ thù của chủ nghĩa đế quốc: Một trong những dinh thự của Gadhafi ở Tripoli bị hư hại trong mật trận không kích của Mỹ năm 1986 và vẫn giữ lại đến năm 2004. Tổng thống Ronald Reagan ra lệnh ném bom sau khi các bằng chứng cho thấy Libya liên quan đến vụ đánh bom hộp đêm ở Berlin với mục đích chủ yếu nhằm vào quân nhân Mỹ. Sau vụ đánh bom ở Berlin, Libya bị cô lập về kinh tế và ngoại giao trong một thập kỷ.

“Kẻ thù của kẻ thù của tôi là bạn của tôi”: Năm 1979, nhà văn Italia Oriana Fallaci đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với Gadhafi. Trong cuộc phỏng vấn này cô đã đặt câu hỏi tại sao ông lại kiên quyết ủng hộ các nhà độc tài như Idi Amin. Gadhafi đã trả lời rằng ông ấy là bạn của Amin và “Amin đã và đang chống lại Israel.”

Gadhafi thể hiện triết lí chính trị của mình trong “Cuốn sách xanh”, trong cuốn sách này ông đề xuất một xã hội không dựa trên chủ nghĩa tư bản cũng không dựa trên chủ nghĩa xã hội, và xã hội này thể hiện ý chí của người dân. Ông viết “Bạo lực hay sự thay đổi dùng vũ lực đếu không phải dân chủ, dù cho chúng được dùng để chống lại một tình trạng thiếu dân chủ trước đó. Vậy biện pháp đúng đắn là gì? Biện pháp là bản thân người dân chính là công cụ của chính quyền.

Đấu tranh vì một liên hiệp Châu Phi: Gadhafi đang lắng nghe trong một cuộc họp hội nghị thượng đỉnh liên hiệp châu Phi năm 2003, Gadhafi kêu gọi thành lập một Liên hiệp các quốc gia châu Phi. Trong cuốn sách xanh của mình, ông nói: “Ban đầu người da vàng thống trị thế giới khi thế giới bắt đầu từ châu Á, rồi người da trắng dùng chủ nghĩa thực dân chiếm lĩnh các châu lục và bây giờ vòng quay không thể tránh khỏi của lịch sử đang dẫn đến sự trỗi dậy của người da đen.”

Gadhafi gặp gỡ tổng thống Italia Giorgio Napolitano ở Rome năm 2009. Vào những năm gần đây, Gadhafi gần như đã rũ bỏ hình ảnh một "ngáo ộp" quốc tế của những năm 1980. Ông dùng cách thể hiện Libya là một quốc gia trung hòa, người từng chống chủ nghĩa đế quốc giờ đã thành một người sẵn sàng thân thiện với Italia, nước một thời là đế quốc thực dân của Libya.

Kẻ đánh bom ở Lockerbie được chào đón như người hùng khi trở về Tripoli: kẻ đánh bom Abdel Basset al-Megrahi và con trai Gadhafi là Seif al-Islam (ở giữa) về Tripoli vào tháng 8, 2009.

Năm 2011, chính quyền của Gadhafi bị lật đổ trong cuộc nổi dậy Ả rập, nối tiếp nước láng giềng Ai Cập và chính quyền của nhà độc tài Hosni Mubarak.

Vua của các vị vua: “Tôi là một nhà lãnh đạo quốc tế, là thủ lĩnh của các nhà cầm quyền Ả rập, là vua của các vị vua ở châu Phi và lãnh tụ Hồi giáo và vị thế quốc tế của tôi không thể thấp hơn thế”, Gadhafi tự nói về bản thân mình hồi năm 2009.

Ban đầu, Gadhafi tỏ ra không hề bối rối trước cuộc nổi dậy. “Họ đang ở độ tuổi 17. Họ đã bị bỏ thuốc hàng đêm và những người đó đã bỏ thuốc ảo giác vào đồ uống, vào sữa, vào cà phê, vào cả những cốc cafe của họ,” ông nói về những người biểu tình, cho rằng họ đã bị Al Qaeda lừa bịp.

Chống trả đến cùng: Được NATO hỗ trợ ném bom, người nổi dậy Libya từng bước vượt qua khó khăn ban đầu và chiếm quyền kiểm soát thực sự trên toàn đất nước vào mùa thu năm 2011. Không hề nao núng, Gadhafi bỏ trốn và thề rằng “Sẽ chiến đấu dai dẳng và sẽ khiến Libya chìm trong biển lửa.”

Lê Dung