Cơ sở hạt nhân Yongbyon có "ghê gớm" như Triều Tiên tuyên bố?

Với tầm quan trọng như vậy, không có gì là ngạc nhiên khi Bình Nhưỡng tuyên bố tái khởi động lại lò phản ứng hạt nhân Yongbyon. Ngày 8/9 vừa qua, các hình ảnh vệ tinh do Đại học Johns Hopkins công bố về các hoạt động gần đây của tổ hợp hạt nhân Yongbyon khiến nhiều người đặt câu hỏi về hiện trạng của một số cơ sở tại đây.

Hình ảnh vệ tinh chụp lại lò phản ứng làm giàu uranium. Nguồn: Science Photo Library

Dường như sự tò mò đó đã kích động Triều Tiên và đến hôm qua, 15/9, nước này chính thức tuyên bố các cơ sở Yongbyon đã khôi phục lại hoàn toàn mọi hoạt động. Tuyên bố này đã được lựa chọn kỹ càng về thời gian và mục đích tuyên bố.

Những nghi ngờ và hiện trạng

Vào đầu tháng 4/2013, giữa lúc khủng hoảng leo thang trên bán đảo Triều Tiên về việc Mỹ-Hàn tập trận chung, Bình Nhưỡng tuyên bố đã tái khởi động lại các cơ sở hạt nhân trong tổ hợp Yongbyon mà không cần trì hoãn thêm nữa. Mọi phân tích đều chỉ ra rằng Triều Tiên hoàn toàn nghiêm túc trong phát nôn của mình nhưng một điều không chắc chắn đó là liệu nước này có khởi động lại Yongbyon một cách thành công hay không.

Theo các chuyên gia, từ những hình ảnh vệ tinh có thể thấy được dấu hiệu của một lò phản ứng đang hoạt động, với cột khói bốc lên và nước nóng chảy ra, nhưng mọi dấu hiệu đều không quá rõ ràng. Họ cho rằng việc bảo dưỡng lò phản ứng hạt nhân có thể giải thích cho các hoạt động gián đoạn ở Yongbyon.

Tuy nhiên, các đánh giá này dựa trên những nguồn thông tin rất hạn chế. Mặc dù các hình ảnh vệ tinh có thể làm dấy lên những nghi ngờ về tình trạng hoạt động của lò phản ứng Yongbyon nhưng không ai có thể đưa ra một bằng chứng cụ thể và xác thực về tính chân thật của Triều Tiên.

Uranium cấp độ vũ khí

Giới quan sát quốc tế cũng bày tỏ những nghi ngờ xung quanh tiến độ làm giàu uranium ở Yongbyon. Tính đến tháng 7/2015, một cơ sở làm giàu uranium và một lò phản ứng nước nhẹ vẫn trong quá trình xây dựng và theo Bình Nhưỡng là đang bước vào giai đoạn hoàn thiện.

Nhân viên làm việc trong cơ sở hạt nhân Yongbyon năm 2008. Nguồn: AP

Triều Tiên cho xây dựng các cơ sở này từ năm 2009 với ý tưởng ban đầu là sản xuất uranium độ giàu thấp để cung cấp nhiên liệu cho lò hơi hạt nhân, tạo ra nguồn năng lượng điện mới cho đất nước. Tuy nhiên, nếu như cơ sở làm giàu này hoạt động theo tiêu chí của tuyên bố tháng 4/2013 thì rất có thể Triều Tiên đã biến lò phản ứng này thành nơi cung cấp uranium để sản xuất vũ khí hạt nhân.

Một trong hai cơ sở trên có thể đã được hoàn thiện và càng củng cố thêm cho luận điệu đe dọa đanh thép của Triều Tiên.

Khẳng định sức mạnh

Dù mức độ thành thật chưa được kiểm chứng, nhưng tuyên bố mới nhất của Triều Tiên cũng không có dấu hiệu cho thấy nước này sẽ tiết lộ chi tiết gì mới trong hoạt động của Yongbyon. Bình Nhưỡng liên tục khoe khoang về các bước tiến đạt được trong chương trình tên lửa và hạt nhân của nước này mà không cần đưa ra bằng chứng hay chi tiết gì cụ thể. Triều Tiên cũng hiếm khi thừa nhận những khó khăn trong các dự án quốc phòng.

Người dân Hàn Quốc lo lắng trước tuyên bố mới nhất của Triều Tiên.

Thay vào đó, Triều Tiên luôn sẵn sàng nhắc nhở giới quan sát về ý định phát triển các chương trình tên lửa và hạt nhân của nước này bất chấp sự phản đối của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là người hàng xóm thân cận Trung Quốc. Bình Nhưỡng cũng khiến cả thế giới nhiều phen “thót tim” trước khả năng xung đột quân sự trên bán đảo Triều Tiên.

Tuyên bố của Viện Năng lượng Nguyên tử Triều Tiên hôm qua được đưa ra chỉ vài giờ sau khi một tuyên bố tương tự của giám đốc Ủy ban Quốc phòng và Hàng không vũ trụ quốc gia khẳng định Bình Nhưỡng đã đạt được các thành tựu đáng nể và sẵn sàng phóng hàng loạt vệ tinh bất cứ lúc nào.

Nhiều tháng qua, truyền thống Hàn Quốc, Nhật Bản và phương Tây đã trích dẫn các nguồn tin giấu tên cho rằng Triều Tiên đã sẵn sàng phóng vệ tinh vào tháng 10 tới, nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Đảng Lao động của nước này.

Tổ hợp hạt nhân Yongbyon

Là cơ sở sản xuất hạt nhân chính của Triều Tiên, được cho là đã sản xuất ra các vật liệu cho những vụ thử hạt nhân trước đó. Các lò phản ứng đóng cửa từ tháng 7/2007 theo hiệp định giải trừ vũ khí để đổi lấy sự hỗ trợ về lương thực.

Các thanh sát viên quốc tế đã buộc phải rời Triều Tiên vào tháng 4/2009 sau khi nước này hủy bỏ các cuộc đối thoại về việc giải trừ quân bị.

Một cơ sở làm giàu uranium được tiết lộ vào năm 2010. Năm 2013, Triều Tiên cho biết sẽ tái khởi động lò phản ứng hạt nhân. Các chuyên gia tin rằng lò phản ứng này có thể tạo ra một quả bom hạt nhân plutonium mỗi năm.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo hãng tin BBC của Anh. BBC được thành lập năm 1922. BBC có các chương trình thông tin trên TV, trên đài phát thanh và trên Internet.