Bán đảo Triều Tiên: Bao giờ cho đến hòa bình

Quả ngư lôi oan nghiệt?

Khi tin tức về vụ Cheonan (chiến hạm Hàn Quốc bị nổ tung ngày 26/3/2010) được loan đi trên thế giới thì các nhà lãnh đạo liên quan biết rằng mình sẽ có một khoảng thời gian vất vả. Trong khi Hàn Quốc sống chết đổ tội cho Triều Tiên đã phóng ngư lôi phá hủy chiến hạm làm 46 thủy thủ thiệt mạng và yêu cầu Liên hợp quốc áp đặt lệnh trừng phạt với Triều Tiên thì Triều Tiên lại một mực “kêu oan” và tuyên bố sẽ “có biện pháp trả đũa mạnh mẽ” nếu Liên hợp quốc thực hiện lời kêu gọi của phía Hàn Quốc.

Kể từ đó bán đảo Triều Tiên trở lên căng thẳng hơn lúc nào hết với những lệnh cấm và lời cảnh báo dành cho công dân được ban ra của cả 2 miền, đầu tiên là việc Nam Hàn khởi động lại guồng máy tâm lý chiến bắt đầu bằng việc triển khai các dàn loa công suất lớn dọc biên giới Bắc Hàn trong khi đó người anh em phía bên kia biên giới khẳng định “sẽ bắn tan mấy cái loa rè”. Bóng ma chiến tranh hiện ra rõ mồn một trên bầu trời xứ sở Kim Chi, tuy vậy măn mắn là vẫn chưa có quả tên lửa nào được phóng đi.

Chiến hạm Cheonan khi còn đang hoạt động: Ảnh: Reuters

Rốt cuộc cho đến nay nguyên nhân khiến chiến hạm Cheonan nổ tung và chôn vùi tính mạng 46 thủy thủ Hàn Quốc dưới lòng biển sâu vẫn chưa được các bên khẳng định, nhưng nó đã khiến chỉ quan hệ hai miền tiếp tục đóng băng trong giá lạnh.

Chủ tịch Kim “ra đi” và sự chuyển hóa quyền lực tại Bắc Triều Tiên

Ngày 17/12/2011 hãng thông tấn quốc gia Triều Tiên (KCNA) bắt ngờ đưa tin về sự “ra đi” của Chủ tịch Kim Jong-il, cho dù trước đó đã có nhiều đồn đoán về tình trạng sức khỏe của vị lãnh đạo này nhưng tin tức về cái chết của ông vẫn khiến nhiều quốc gia không khỏi bất ngờ.

Lo lắng về những biến cố lớn có thể xảy ra trong giai đoạn chuyển giao quyền lực tại Bắc Triều Tiên. Ngay lập tức tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak đã đã triệu tập một cuộc họp của Hội đồng an ninh quốc gia và hủy toàn bộ các kế hoạch trước đó. Đồng thời Bộ Tổng tham mưu liên quân Hàn Quốc (JCS) đã đặt quân đội trong tình trạng khẩn cấp.

Chính việc này cùng một số hành động trong thời gian Bắc Triều Tiên tổ chức quốc tang chủ tịch Kim đã khiến quan hệ hai miền rơi vào cuộc khủng hoảng mới, trong khi Bình Nhưỡng liên tiếp cáo buộc Seoul có những hành động “thiếu tôn kính” và không quên dọa sẽ nhấn chìm người anh em trong biển lửa thì phía bên kia lại tỏ ra không sợ và cho rằng đó chỉ là những lời “dọa dẫm”.

Tên lửa Unha-3 và tham vọng hạt nhân

Để kỷ niệm 100 năm ngày sinh cố Chủ tịch Kim Nhật Thành, Bình Nhưỡng đã quyết định phóng tên lửa Unha-3 với tham vọng sẽ đưa được vệ tinh Kwangmyongsong-3 lên quỹ đạo. Sự kiện này đã gây ra phản ứng gay gắt của nhiều quốc gia đặc khi họ cho rằng Bắc Triều Tiên lợi dụng việc này để tiến hành thử tên lửa tầm xa.

Bất chấp phản ứng lẫn lời đe dọa của nhiều nước, vào ngày 13/4/ 2012 tên lửa đẩy Ngân hà 3 đã được phóng đi, tuy nhiên, chỉ 20 giây sau khi rời bệ phóng tên lửa này đã nổ tung. Tuy vậy mọi chuyện vẫn chưa có hồi kết khi ngay sau đó nhiều nguồn tin đã cho biết sắp tới Bình Những sẽ tiến hành thử hạt nhân lần 3 nhằm cứu vãn hình ảnh sau vụ phóng tên lửa thất bại.

Một cuộc chiến tranh?

Mặc dù trong thời gian qua cả hai bên đều có những hành động làm căng thẳng hơn tình hình tại đây, nhưng giới quan sát dự đoán, một cuộc chiến tổng thể giữa Hàn – Triều trong giai đoạn này là điều khó có thể xảy ra.

Dù cả hai miền đều đưa ra những tuyên bố mạnh miệng muốn “tiêu diệt” đối phương nhưng thật sự đây không phải là chuyện “thích thì làm”, đơn giản bởi cuộc chiến tại đây sẽ là thảm họa với thế giới khi gần như liên quan đến tất cả các “ông lớn” hiện nay. Nếu nó được châm ngòi, điều đó cũng đồng nghĩa với việc các bên sẽ bước vào một cuộc xung đột lợi ích nảy lửa mà cái giá họ phải trả chính là xương máu con người cùng những thiệt hại kinh tế khổng lồ.

Nước Triều Tiên thống nhất vẫn còn là một ước vọng xa vời

Thêm vào đó, việc giữ “nguyên hiện trạng” như hiện nay có lẽ sẽ tốt và phù hợp với lợi ích của các bên hơn cả, việc phá vỡ thế cân bằng hiện tại trong thời điểm này rõ ràng là không thích hợp. Dù không công khai nhưng mọi người đều có thể nhận thấy hai ông lớn đang chống lưng cho Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên là ai, trong hàng chục năm qua bán đảo này đã trở thành bàn cờ cho những cuộc tỷ thí nhằm áp đặt và duy trì mức độ ảnh hưởng tại khu vực Đông Á của hai gã khổng lồ này, và trong cuộc đấu này không ai là người muốn mất đi các “tiền đồn” của mình.

Thật sự những bất ổn gia tăng trong thời gian qua tại bán đảo này phần nhiều là do sự chuyển đổi vai trò lãnh đạo giữa cố Chủ tịch Kim Jong-il cho người con út Kim Jong-un kế cận. Việc cần phải tạo một vị thế vững chắc để Kim Jong-un có đủ uy tín và quyền lực trở thành người lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã khiến nước này có những động thái mạnh mẽ hơn thường lệ.

Ngoài việc xây dựng hình ảnh đối với nhân dân, đây cũng là cách Bình Nhưỡng thông báo với thế giới về người lãnh đạo tương lai của mình và tiếp tục chính sách “quân sự trước tiên” (Songun). Chính vì thế, những tuyên bố hoặc hành động “quá khích” của Triều Tiên trong thời gian vừa qua là hoàn toàn có thể hiểu được, và có lẽ sẽ khó có thể phát sinh một cuộc chiến từ những mâu thuẫn phần nhiều mang tính hình thức như vậy.

Tuy không có khả năng dẫn đến một cuộc chiến tổng lực nhưng những hành động “quá khích” của cả hai phía đang làm mất đi rõ rệt những cơ hội để cải thiện quan hệ giữa hai miền, và nếu cứ tiếp tục “hòn đá ném đi – hòn chì quăng lại” như hiện nay thì hy vọng về một bán đảo Triều Tiên thống nhất của người dân nơi đây sẽ mãi chỉ là mơ ước.

Nguyên Đức