Thách thức với báo chí thời tin giả gây "bão" trên mạng xã hội

Sáng 13/6, tại Hà Nội, hướng tới kỷ niệm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6), Ban Thường vụ Đoàn Khối Các cơ quan Trung ương đã tổ chức Tọa đàm khoa học “Truyền thông trên mạng xã hội”, nhằm góp phần nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, bồi dưỡng niềm tin, kỹ năng cho các nhà báo trẻ về cách ứng xử trên mạng xã hội.

Đồng chủ trì Tọa đàm gồm: Ông Lê Quốc Minh, Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam; ông Đỗ Quý Vũ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược TT&TT – Bộ TT&TT; Ông Trần Hữu, Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Bí thư Đoàn khối các cơ quan Trung ương.

Bí thư Đoàn Khối Các cơ quan Trung ương phát biểu khai mạc Tọa đàm.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, ông Trần Hữu, Bí thư Đoàn khối các cơ quan Trung ương nhấn mạnh: Mạng xã hội ngày càng phát triển đã đưa báo chí chính thống vào cuộc đua khốc liệt trong việc cạnh tranh thông tin, đưa thông tin nhanh. Mạng xã hội với nguồn thông tin đa dạng đã trở thành nguồn cung cấp thông tin cho báo chí. Tuy nhiên, mạng xã hội cũng là nơi phát tán các thông tin không chính xác, sai sự thật, thông tin vô bổ hoặc thiếu kiểm chứng, vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm hoặc mang tính chống đối của các thế lực thù địch.

“Trước sức ép cạnh tranh về tốc độ đưa tin, một số cơ quan báo chí và nhà báo đang bị cuốn hút vào cuộc đua với mạng xã hội. Hiện tượng quay cóp, cắt dán, phát tán thông tin xấu đã xảy ra và có nhiều diễn biến đáng lo ngại. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là trình độ, năng lực của một bộ phận nhà báo không theo kịp sự phát triển của mặt bằng kiến thức xã hội; là sự dễ dãi trong việc khai thác nguồn tin từ mạng xã hội, quá trình tác nghiệp cẩu thả, hời hợt”, ông Trần Hữu phân tích.

Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Lê Quốc Minh phân tích sâu về vấn nạn tin giả.

Đặc biệt lưu ý chủ đề báo chí và cơn bão tin giả, ông Lê Quốc Minh, Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam chia sẻ: “Tin giả đang là cuộc khủng hoảng toàn cầu. Trước kia, báo chí như bức tường thành, người làm báo như người gác cửa, có quyền lựa chọn đưa thông tin lên báo, đài, độc giả phải nghe, xem thông tin đăng tải. Giờ thông tin tràn ngập, hàng tỷ thông tin mỗi ngày. Khi người dùng ngụp lặn ở biển thông tin, đã xảy ra nhiều vấn đề, không biết đâu là tin thật/giả".

Ông Minh nói: "Tỷ lệ người tin tưởng vào tin giả lên tới 70 – 80%”.

“Oái oăm là báo chí cũng dễ mắc bẫy tin giả. Nhiều nhà báo vô tình chia sẻ các tin giả hoặc tin không rõ nguồn gốc, góp phần phát tán thông tin chưa được kiểm chứng, thậm chí là thông tin sai lệch. Tệ hại hơn nữa là tình trạng giả mạo các cơ quan báo chí chính thống bằng các website có tên miền gần giống hoặc các fanpage, các tài khoản mạng xã hội”, ông Lê Quốc Minh lưu ý trong báo cáo tham luận của mình.

Tọa đàm thu hút sự tham gia của nhiều Đoàn viên, thanh niên, biên tập viên và phóng viên trẻ.

Thực tế tại Việt Nam, không ít nhà báo đã bị lừa bởi thông tin trên mạng xã hội. Chẳng hạn vụ đăng tải thông tin về dàn siêu xe gắn biển xanh của thành phố Cần Thơ, hoặc bài tập làm văn của em bé viết thư cho bố công tác ở đảo xa, hoặc cậu bé 11 tuổi tự tử vì không có áo mới đến trường… Hệ lụy là nhiều cơ quan báo chí đã bị cơ quan quản lý nhắc nhở, xử phạt.

Đi tìm giải pháp cho vấn nạn tin giả, ông Nguyễn Hải Đăng, Ban Tuyên truyền lý luận, Báo Nhân dân khuyến nghị: Các cơ quan báo chí cần phải tập trung phát triển những công nghệ mới như dữ liệu lớn (big data), học máy (machine learning)… trong việc thu thập, phân tích và kiểm tra thông tin trên mạng xã hội; Đào tạo, tăng cường đội ngũ quản trị viên, hỗ trợ kỹ thuật nhằm nâng cao sự tương tác giữa các trang thông tin với bạn đọc; Xây dựng những mạng xã hội chuyên về báo chí, hoặc lấy báo chí, thông tin làm trọng tâm phát triển…