"Thách thức Mỹ, Trung Quốc chỉ có thiệt"

Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) dẫn lời Giáo sư chuyên ngành kinh tế chính trị quốc tế tại Đại học Peking, ông Zha Daojiong nhận định, Bắc Kinh sẽ là bên phải chịu cảnh thua thiệt nếu không may xảy ra một cuộc xung đột giữa hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ và Trung Quốc. 

Theo ông Zha, ngay trong chiến dịch tranh cử, thông điệp "Siết chặt với Trung Quốc" trở thành tâm điểm được cả hai ứng cử viên đảng Dân chủ và Cộng hòa đề cập. Cụ thể, như ứng cử viên đảng Dân chủ Hillary Clinton được cho từng tuyên bố muốn "bao vây Trung Quốc bằng hàng rào tên lửa". Còn ứng cử viên đảng Cộng hòa và giờ là Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trực tiếp nhắm tới một vấn đề nhạy cảm đối với cả chính phủ và người dân Trung Quốc đó là Đài Loan. 

Về phần mình, Trung Quốc nhiều lần khẳng định Đài Loan được xem là trọng tâm trong chính sách ngoại giao giữa Washington và Bắc Kinh. Chính quyền Bắc Kinh cũng yêu cầu Mỹ giữ nguyên quan điểm với chính sách "một Trung Quốc" vốn coi Đài Loan chỉ là một tỉnh ly khai của Trung Quốc. Ngoài ra, vấn đề Đài Loan sẽ không thể được đưa lên bàn đàm phán để mặc cả. Trong khi đó, ông Trump không ngại ngùng công khai ý định dùng Đài Loan làm ván bài để thương thảo với Trung Quốc. 

Nhiều chuyên gia cũng nhận định rằng chính quyền của ông Trump sẽ có đưa ra những thay đổi quan điểm đối với chính sách "một Trung Quốc" trong thời gian tới. Và dưới quyền lãnh đạo của ông Trump, nước Mỹ dường như sẽ theo đuổi những chính sách nhằm kiềm chế và canh chừng Trung Quốc một cách sát sao hơn. Điều này cũng sẽ khiến sức chịu đựng và khả năng kiên nhẫn của Bắc Kinh được đem ra thử thách. Do đó, viễn cảnh xảy ra xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan tới vấn đề Đài Loan trở nên gần hơn bao giờ hết. 

Còn theo ông Zha, nếu xảy ra xung đột, so với Mỹ, phần thua thiệt sẽ do Trung Quốc gánh nhiều hơn. Bởi đại đa số người dân Trung Quốc đang được hưởng một cuộc sống tốt đẹp hơn so với thời cha mẹ họ. Đây là kết quả của 40 năm phát triển trong hòa bình tại Trung Quốc. Do đó, một cuộc chiến chỉ vì vấn đề Đài Loan hay trên các vùng biển đang xảy ra tranh chấp chủ quyền ở châu Á, có thể xóa sạch mọi hy vọng về một bức tranh tươi sáng cho thế hệ tương lai ở Trung Quốc.  

Trong khi đó, một số cuộc hội thảo ở cả Trung Quốc và Mỹ gần đây đều nhắc tới việc năng lực của Bắc Kinh đang đủ sức cạnh tranh với Washington trong nhiều lĩnh vực và dường như xu thế này đang gia tăng. Đây cũng chính là lý do để hai bên rút ra bài học kinh nghiệm đồng thời tránh dùng vũ lực để giải quyết xung đột. Nhưng vấn đề lại nằm ở chỗ lịch sử đã chứng minh, cả hai bên hiếm khi đồng thuận về những hậu quả nếu không may xảy ra tranh chấp.

Nói cách khác, mỗi bên đều tin rằng họ có lý do riêng chính đáng để bảo vệ mình trước một bên hung hăng trong mối quan hệ song phương. Song rõ ràng thực tế, Trung Quốc không có cơ hội để ra tăng tầm ảnh hưởng và thay đổi nước Mỹ. 

Theo ông Zha, trong những năm qua, Trung Quốc đang xây dựng mối quan hệ tự phụ với Mỹ. Chính mối quan hệ này sẽ không chỉ làm giới hạn năng lực ngoại giao của Bắc Kinh dưới thời chính quyền của ông Trump mà còn cả nhiều năm nữa trong tương lai. Đây cũng sẽ là nguồn cơn của việc cạnh tranh lợi ích trong chính nội bộ Trung Quốc và không khỏi khắc khoải mối lo về sự hùng mạnh của nước Mỹ.