Tảng băng trôi khổng lồ chưa từng có tách khỏi Nam Cực

Sự chia tách đầy kịch tính xảy ra sau khi hình thành một khe nứt lớn ở thềm băng vào tháng 11/2020 và tiếp tục phát triển cho đển khi tách hẳn.

Khe nứt lớn mang tên North Rift là khe sâu thứ ba hình thành trên thềm băng Brunt trong thập kỷ qua. Các nhà khoa học thuộc Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh (BAS) đã theo dõi, dự đoán về sự phân tách.

Tảng băng trôi khổng lồ chưa từng có tách khỏi Nam Cực

Dame Jane Francis, giám đốc BAS cho biết: "Các nhóm nghiên cứu của chúng tôi tại BAS đã chuẩn bị cho việc một tảng băng trôi tách khỏi  thềm băng Brunt trong nhiều năm. Trong những tuần hoặc vài tháng tới, tảng băng có thể di chuyển ra xa, hoặc có thể mắc cạn và ở gần thềm băng Brunt".

Theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia, tảng băng trôi là những mảnh băng đã vỡ ra từ các sông băng hoặc thềm băng và hiện đang trôi nổi trong vùng nước mở.

North Rift mở rộng về phía đông bắc với tốc độ khoảng 1 km mỗi ngày hồi tháng1 nhưng vào sáng ngày 26/2, vết nứt đã mở rộng vài trăm mét chỉ trong vài giờ.

Quá trình chia tách băng xảy ra là một quá trình tự nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sự việc trên.

Tuy nhiên, tảng băng trôi lần này có kích thước rất lớn, ước tính khoảng 1.270 km vuông.

Adrian Luckman, giáo sư tại Đại học Swansea ở Wales, người theo dõi tảng băng qua các hình ảnh vệ tinh trong vài tuần qua chia sẻ rằng: "Dù những tảng băng lớn tách ra từ thềm băng Nam Cực hoàn toàn là quá trình tự nhiên, tảng băng với kích thước khổng lồ như ở thềm băng Brunt hôm 26/2 vẫn hiếm và đáng chú ý".

Thềm băng Brunt có sự xuất hiện của trạm nghiên cứu BAS Halley VI, nơi các nhà khoa học quan sát thời tiết khí quyển và không gian nhưng may mắn tảng băng trôi có thể sẽ không ảnh hưởng đến trạm.

Trong năm 2016, các nhà nghiên cứu đã phải chuyển trạm khoảng 32 km vào trong đất liền để tránh hai vết nứt lớn trong thềm băng là "Chasm 1" và "Halloween Crack", cả hai đều không phát triển mở rộng thêm trong 18 tháng qua.

Trạm nghiên cứu hiện đã đóng cửa vào mùa đông và nhóm nghiên cứu gồm 12 người đã rời Nam Cực. Do không thể đoán trước sự hình thành của các tảng băng trôi và việc sơ tán trong mùa đông lạnh giá, tăm tối là vô cùng khó khăn nên nhóm nghiên cứu chỉ làm việc tại trạm vào mùa hè trong bốn năm qua.

Mỗi ngày, có hơn 10 thiết bị theo dõi GPS đo đạc và truyền thông tin về sự biến đổi của băng ở thềm băng cho các chuyên gia Anh.

Các nhà nghiên cứu cũng sử dụng hình ảnh vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, NASA và vệ tinh TerraSAR-X của Đức để theo dõi băng.

Simon Garrod, giám đốc hoạt động của BAS, cho biết: "Công việc của chúng tôi bây giờ là theo dõi chặt chẽ tình hình và đánh giá bất kỳ tác động tiềm tàng giữa tảng băng trôi hiện nay và  phần còn lại của thềm băng".

Hoàng Dung (lược dịch)