Tại sao Triều Tiên phóng tên lửa?

Chẳng còn gì để mất

Với việc tiến hành vụ thử vệ tinh hồi sáng qua, Triều Tiên sẽ không bao giờ còn có cơ hội nhận được gói cứu trợ lương thực như đã thỏa thuận từ phía Mỹ, đồng thời những cáo buộc vụ thử vệ tinh thực chất là một vụ thử tên lửa đạo trá hình và bị coi như một hành động khiêu khích sẽ ngày càng trở nên ồn ào hơn trên các phương tiện truyền thông thế giới trong những ngày tới.

“Triều Tiên sẽ không thu được bất cứ lợi ích gì mà chỉ làm cho công đồng quốc tế thêm xa lánh và cô lập nếu nước này vẫn cương quyết tiến hành vụ thử” – Susan Rice, Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc đã lên tiếng cảnh báo từ hồi đầu tuần.

Tại sao Bình Nhưỡng bất chấp mọi cảnh báo của Mỹ và các đồng minh để tiến hành vụ thử? Chưa có được những trả lời chính xác cho câu hỏi trên, xong các chuyên gia nghiên cứu về vấn đề này cho rằng chính quyền Triều Tiên tiến hành vụ thử đơn giản chỉ vì “chẳng có bao nhiêu để mất thêm”. Rõ ràng, Bình Nhưỡng đã không hề “cân đo đong đếm” quá nhiều khi đưa ra quyết định.

“Triều Tiên còn có thể bị cô lập thêm bao nhiêu nữa?”, James Acton, chuyên viên của tổ chức Hòa bình thế giới đặt vấn đề, “Liên Hợp Quốc đã nhiều lần đưa ra các lệnh trừng phạt đối với Triều Tiên do có các hành động khiêu khích trong quá khứ, và “người bảo trợ” lớn nhất của Triều Tiên là Trung Quốc sẽ không ủng hộ Hội đồng Bảo an áp đặt thêm bất cứ lệnh trừng phạt nào lên quốc gia này.

Mỹ và các nước đồng minh có thể sẽ đơn phương áp đặt một số biện pháp bao vây trừng phạt kinh tế đối với Triều Tiên nhưng hành động đó vốn giống như “muối bỏ biển”. Suốt vài thập kỷ qua, Triều Tiên vốn bị Mỹ và đồng minh cô lập đến mức không thể cô lập hơn được nữa.“Sự thật là các biện pháp trừng phạt của Mỹ vốn chẳng mấy hề hấn gì thêm với Bắc Triều Tiên.”Acton kết luận.

Vụ thử vệ tinh vốn được Triều Tiên nhắm đến nhiều mục đích. Về đối ngoại, Triều Tiên muốn phô trương sức mạnh và sự thịnh vượng của mình trong bối cảnh tình hình thế giới không mấy sáng sủa. Về đối nôi, Triều Tiên xem vụ thử như là một hoạt động chào mừng ngày sinh nhật của Chủ tịch Kim Jong-il – người được xem là đã khai sinh ra nước CHDCND Triều Tiên.

Kể từ sau sự kế nhiệm của Kim Jong Un – con trai chủ tịch Kim Jong-il – những nhà quan sát cho rằng Miền Bắc sẽ khó lòng lấy lại được hình ảnh đã mất sau những thất bại của vụ thử vì nó đã trực tiếp phơi bày hàng loạt những sai sót và sự yếu kém trong trình độ quân sự.

Mũi tên trúng nhiều đích

“Đó không chỉ đơn thuần là một vụ thử vệ tinh mà nó là một phần của chiến lực khẳng định bản sắc quốc gia và công cuộc xây dựng đất nước ” Victor Cha, chuyên gia của Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế, tác giả của cuốn sách "The Impossible State: North Korea, Past and Future" nhận định.

Theo ông Victor Cha, vụ thử là một phần trong kế hoạch quốc gia nhằm xây dựng hình tượng mang tính huyền thoại cho nhà lãnh đạo trẻ có bản lĩnh, như một chuỗi hình tượng mang tính kế tục: Ông nội Kim Il Sung – huyền thoại khai sinh ra quốc gia “thiên đường” Bắc Triều Tiên, cha Kim Jong-il - nhà lãnh đạo có công phát triển chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo nhằm bảo vệ đất nước từ những thế lực thù địch bên ngoài.

“Người ta cần phải xây dựng một huyền thoại mới cho anh ta" Victor Cha nói về Kim Jong Un, “một nội dung quan trọng của hình tượng đó là Kim Jong Un có thể đưa công nghệ quốc phòng phát triển đến một tầm cao hơn trong điều kiện tự lực cánh sinh. Việc chinh phục không gian là giới hạn họ mong muốn đạt được từ vụ phóng thử.”

Đây cũng được xem là một vụ thử công nghệ quân sự của Triều Tiên. Về cơ bản, công nghệ tên lửa đẩy vệ tinh và tên lửa đạn đạo là giống nhau, việc thực hiện các vụ thử cho phép Triều Tiên kiểm tra được trình độ và sức mạnh quốc phòng của mình nhằm đạt được những bước tiến xa hơn. Đây là một phần của kế hoạch phát triển tên lửa tầm đạn đạo tầm xa có thể bắn tới Mỹ.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates cũng lên tiếng khẳng định trong một cuộc phỏng vấn với tờ Newsweek rằng Triều Tiên hiện nay là mối đe dọa trực tiếp với nước Mỹ. “Họ đang phát triển hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa di động. Tôi chưa bao giờ tưởng được rằng họ sẽ tiến hành phát triển hệ thống di động này trước khi họ thử nghiệm hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa cố định”, ông Gates nói.

“Triều Tiên cần thực hiện vụ thử này nhằm phát triển công nghệ tên lửa đạn đạo, giúp họ đạt được những bước tiến lớn hơn trong công nghệ quốc phòng” Acton nhận định thêm.

“Đó không chỉ là vấn đề chính trị mà đó còn là điểm mấu chốt mang ý nghĩa sống còn: Triều Tiên đã gửi những thông điệp cứng rắn của mình đến cộng đồng quốc tế”. Triều Tiên có mối quan tâm đặc biệt sâu sắc đến vũ khí hạt nhân do những kinh nghiệm rút ra từ những thất bại của Iraq và Afghanistan, Triều Tiên có niềm tin mạnh mẽ rằng nếu họ đạt được những thành tựu mới trong công nghệ quân sự, nhất là trong lĩnh vực vũ khí hạt nhân sẽ không một quốc gia nào dám đối xử với họ như hai nước nói trên.

Theo cách nghĩ của người Triều Tiên, thà bớt ăn bớt mặc để phát triển vũ khí hạt nhân còn hơn bị Mỹ tấn công, ông Victor Cha nói.

“Đó luôn luôn là cách định hướng dư luận hiệu quả nhất đối với Triều Tiên”, Mike Chinoy, chuyên viên cao cấp tại Viện Mỹ - Trung Quốc của trường đại học Nam California (Mỹ) cho hay. Cũng theo chuyên gia này,một cuộc chạy đua giữa Triều Tiên và Hàn Quốc đang diễn ra, và rõ ràng khi thực hiện vụ thử, Triều Tiên đang cố chứng tỏ mình “trên cơ” Hàn Quốc.

“Trong trường hợp Triều Tiên có thể đạt được bất cứ thành công nào trong vụ phóng này, họ sẽ lu loa lên như đó là một sự vượt mặt trong cuộc đua với “người láng giềng”.

Chinoy cũng cho rằng việc chính phủ Triều Tiên mời một số lượng lớn các quan sát viên cũng như các đại diện của các hãng thông tấn quốc tế tham dự vào buổi quan sát vụ thử vệ tinh là một dấu hiệu chứng tỏ các nhà cầm quyền rất tự tin vào sức mạnh và khả năng làm chủ tình thế của mình.

Phan Vinh