Syria: 5 năm chìm trong nội chiến, hi vọng hòa bình đã xuất hiện

Mặc dù thỏa thuận đình chiến ở Syria do Mỹ và Nga thiết lập vẫn còn nhiều vấn đề, và nhiều cuộc không kích cũng như giao tranh trên bộ đã diễn ra, nhưng số người thiệt mạng và mức độ hoang mang đã không còn như trước. Ông De Mistura hi vọng lệnh ngừng bắn này, ban đầu chỉ có hiệu lực trong hai tuần, có thể sẽ tiếp tục vô thời hạn.

Người dân Syria tụ tập biểu tình chống chính phủ Syria lần đầu tiên sau 5 năm.

Số lần vận chuyển hàng cứu trợ nhân đạo cho hàng trăm ngàn người Syria đang bị kẹt lại trong những vùng chiến đã tăng lên, mặc dù tần suất vẫn chưa được liên tục theo tiêu chuẩn nêu ra bởi luật pháp quốc tế và nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Dù vậy, một lệnh ngừng bắn tạm thời, mong manh là một bước tiến lớn sau một cuộc chiến đã giết hại hàng trăm ngàn người Syria và khiến một nửa dân số đất nước phải rời bỏ quê hương. Sự ổn định này cũng dẫn đến việc những người phản đối chính phủ Syria xuống đường biểu tình tại một số nơi, còn Nga có dấu hiệu gây sức ép đối với chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Lệnh ngừng bắn đã mang lại những lợi ích rất rõ ràng đối với tất cả các bên liên quan, song vẫn còn đó những lo ngại. Các phe đối lập lo rằng chính phủ sẽ tiếp tục giành lại những phần lãnh thổ quan trọng, đánh đuổi quân nổi dậy trong khi vẫn một mực tuyên bố họ chỉ công kích Nhà nước Hồi giáo (IS) và Mặt trận Nusra, hai tổ chức khủng bố lớn tại Syria hiện nay và không được lệnh ngừng bắn bảo vệ.

Quân đội chính phủ Syria đã tiến quân về phía Tây Bắc đất nước, đặc biệt là ở phía Bắc tỉnh Latakia, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và phía Nam thành phố Aleppo. Những chiến dịch này cho phép chính phủ Syria kiểm soát một khu vực rộng lớn. Cùng lúc này, Nga dường như đã gây sức ép đối với chính quyền Tổng thống Assad. 

Vài ngày trước khi lệnh ngừng bắn được áp dụng, ông Assad tuyên bố rằng những hoạt động quân sự trên là nhằm giành lại toàn bộ lãnh thổ Syria. Nhưng đại diện của Nga tại Liên Hợp Quốc tuyên bố rằng những phát ngôn trên “không phù hợp” với những nỗ lực xây dựng hòa bình của Nga. Trả lời phỏng vấn của báo Kommersant (Nga), vị quan chức này cho biết lãnh đạo Syria cần phải “coi trọng” sự giúp đỡ của quân đội Nga và thực hiện những bước đi đúng đắn.

Nga cũng đưa một số thành viên của các nhóm nổi dậy từ Damascus tới tỉnh Latakia. Theo một người có mặt, một vị tướng Nga đã trao đổi với họ về việc thành lập một thể chế mới, cũng như đi tìm giải pháp chính trị cho tình hình hình hiện tại “sớm nhất có thể”.

Những người tham gia nổi dậy chống chính phủ cũng được lợi từ lệnh ngừng bắn sau nhiều năm chiến tranh nổ ra. Họ đã dám đi ra ngoài đường nhiều hơn và tận hưởng cảm giác không có bom đạn. Những người nhiều năm qua quay phim về các cuộc tấn công nói đùa rằng họ cảm thấy buồn chán. Có người bộc bạch, lần đầu tiên sau 5 năm ông mới có thể bật ca khúc của một ca sĩ mà mình ưa thích.

Các lượt hàng cứu trợ cũng đã được vận chuyển cho người dân một cách liên tục hơn trước.

Phe đối lập cũng tổ chức nhiều cuộc biểu tình lớn sau nhiều năm. Tại thị trấn Maarat al-Noaman thuộc tỉnh Idlib, nơi các cuộc không kích đã phá hủy hai bệnh viện trong cùng một ngày vào tháng trước, người dân tập trung lại phản đối chính quyền vào ngày 4/3. Còn tại thị trấn Saraqeb (cũng thuộc Idlib), các phần tử Mặt trận Nusra đã xuất hiện và đánh đập những người tham gia biểu tình tại đây.

Mỹ từ lâu đã hậu thuẫn Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), một liên minh chủ yếu gồm các binh sĩ người Kurd, và coi đây là đồng minh đắc lực trong cuộc chiến chống IS trên mặt đất.

Trong những tuần gần đây, liên quân này cùng nhiều nhóm nổi dậy đã giành được nhiều vùng đất từ tay IS ở phía Đông Bắc, nhờ đó giúp chính phủ cắt đứt tuyến đường hậu cần của IS tại tỉnh Aleppo. Căng thẳng nội bộ vẫn còn khi các nhóm nổi dậy cáo buộc quân người Kurd hợp tác với chính phủ Syria và Nga. Thậm chí, một số lực lượng đối lập do Mỹ hậu thuẫn cũng đã có xung đột với nhau.

Hiện tại, liên quân do Mỹ đứng đầu và quân đội Syria cùng với Nga tiếp tục oanh kích các cứ điểm của IS, và tổ chức này đã mất một phần lãnh thổ ở phía Đông tỉnh Hasaka vào tay quân SDF. Bên cạnh đó, máy bay Nga và Syria đã liên tục công kích vào Al Bab, một thị trấn do IS chiếm đóng ở phía Đông tỉnh Aleppo.

Nga cũng tấn công thành phố Palmyra, nơi đang thuộc sự kiểm soát của IS và có những di chỉ cổ đại nổi tiếng. Một số đoạn phim cho thấy khói đen bốc lên từ những khu di tích, cũng như bom đã phát nổ gần thành trì cổ trong nội thành và các khu dân cư. Quân đội chính phủ Syria cũng đang tiến quân về phía thành phố này.

Trẻ em chơi đùa trong một công viên ở thủ đô Damascus, Syria.

Trong khi đó, người dân Syria vẫn còn hoang mang. Lần đầu tiên họ được chứng kiến những bước tiến tích cực, nhưng nếu lệnh ngừng bắn đổ vỡ, giao tranh sẽ trở nên khắc nghiệt hơn.

Ông Hamoudeh, một cựu thành viên của quân nổi dậy kẹt lại trong thị trấn Zabadani, nằm sát biên giới Lebanon, nói rằng ông không muốn tham gia các cuộc biểu tình bởi ông đã chạy trốn sang một khu vực thuộc kiểm soát của chính phủ. Bản thân ông cũng không còn muốn đấu tranh chống chính phủ nữa.

Ông Hamoudeh cho biết, tại Zabadani, bốn đồng đội của ông đã bị lính bắn tỉa bắn chết do vi phạm lệnh ngừng bắn. Ông tin rằng, tình trạng đình chiến sẽ sớm kết thúc và “mọi người đều lo sợ những gì sẽ xảy ra trong tương lai”.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ The Washington Post, nhật báo lớn nhất và là lâu đời nhất tại Washington D.C, Mỹ. Bên cạnh những tờ báo lớn khác như The New York Times, The Wall Street Journal và Los Angeles Times, The Washington Post thường đăng tải các phóng sự về Nhà Trắng, Quốc hội và những khía cạnh khác của chính phủ Mỹ.