Sự thật việc Nga 'bơm' 240 tấn tiền mặt cho Syria

Ngày 26/11, tờ ProPublica của Mỹ đưa tin cho biết, chế độ của Tổng thống Syria Assad đang rất cần tiền mặt để duy trì sự hoạt động và tiếp tục “nuôi quân” để trấn áp các cuộc nổi loạn của lực lượng đối lập trong nước. Tuy nhiên, các biện pháp cấm vận của Mỹ và châu Âu, trong đó có lệnh cấm các nước thành viên in tiền mặt giúp chế độ Syria đã và đang phá hủy một cách nghiêm trọng nền kinh tế nước này. Cũng chính bởi lệnh cấm vận này mà chính quyền Damacus của ông Assad đã mất hợp đồng in tiền truyền thống với một ngân hàng của Áo.

Dẫu vậy, đến nay tiền mặt để lưu thông và duy trì nền kinh tế vẫn chưa phải là một vấn đề quá trầm trọng đối với Syria mà nguyên nhân là bởi ông Assad vẫn đang nhận được sự trợ giúp khá đắc lực từ phía đồng minh Nga.

Tiền mặt đang dần trở nên khan hiếm tại Syria do những cuộc xung đột kéo dài và lệnh cấm vận do Mỹ và châu Âu áp đặt.

Theo các nguồn tin từ cơ quan tình báo Mỹ, từ ngày 9/7 đến ngày 15/9/2012, các máy bay của không quân Syria đã thực hiện khoảng 8 chuyến bay hai chiều, mỗi chuyến mang theo khoảng 30 tấn tiền mặt từ sân bay Vnukovo ở Moscow về sân bay quốc tế ở thủ đô Damacus.

Các quan chức Nga và Syria đều không bình luận gì về thông tin này.

Phía Mỹ còn cho biết thêm, mỗi lần kê khai hồ sơ vận chuyển tiền mặt, các máy bay vận tải Ilyushin-76 chở tiền từ Nga về Syria đều phải bay vòng qua Iraq, Iran và Azerbaijan chứ không bay qua không phận Thổ Nhĩ Kỳ như các chuyến bay dân sự khác.

Nga dường như đang giúp đỡ Syria hạn chế tác động của các biện pháp cấm vận do Mỹ và phương Tây áp đặt. Hãng tin Reuters cho biết, tháng 6/2012, Nga bắt đầu tin tiền mới cho Syria và chuyến hàng đầu tiên (khoảng 30 tấn tiền mặt) đã đến Damacus còn 210 tấn tiếp theo sẽ được vận chuyển dần trong các tháng sau đó. Ngày 3/8, hãng thông tấn chính thức của Syria, SANA trích tuyên bố của các quan chức kinh tế Syria và Nga tại một cuộc họp báo ở Moscow cho biết Nga đang in tiền giúp chính phủ nước này.

Ông Qadr Jamil, Phó thủ tướng phụ trách các vấn đề kinh tế của Syria coi thỏa thuận đạt được với Nga về vấn đề in tiền là một thắng lợi quan trọng để chống lại các biện pháp cấm vận. Bộ trưởng Tài chính Syria Mohammad al-Jleilati cũng cho biết Nga đang cung cấp loại tiền cần thay thế và in thêm tiền mới để hỗ trợ GDP của Syria đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, ông al-Jleilati khẳng định sẽ không ảnh hưởng đến lạm phát ở Syria và việc in thêm tiền mới đơn giản chỉ là để thay thế các đồng tiền cũ bị hư hỏng.

Những cuộc xung đột đẫm máu do lực lượng "Quân đội Syria tự do" (phe nổi loạn) và lệnh cấm vận của phương Tây đã khiến Syria tiêu hao gần 10 tỷ USD tiền dự trữ.

Trong đánh giá triển vọng kinh tế khu vực được công bố hồi đầu tháng 11/2012, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho biết, kể từ tháng 3/2011 đến nay đồng bảng Syria (Syrian Pound) đã bị mất giá khoảng 44%. Ông Saif Ibrahim – chuyên gia kinh tế chính trị ở Jordani đồng thời là một nhà nghiên cứu của Trung tâm Trung Đông Carnegie, cho biết việc mỗi tuần Nga cung cấp tới 60 tấn tiền mặt là một sự hỗ trợ vô cùng hiệu quả đối với nước đang khó khăn chồng chất như Syria.

“Họ không chỉ thay thế tiền cũ. Syria đang in tiền vì hiện nay tiền mặt đã gần như cạn kiệt ở quốc gia này nhưng hàng tháng họ vẫn phải trả lương cho công chức nhưng lại không muốn thể hiện bất kỳ sự yếu kém nào của nền kinh tế. Vì vậy, cách duy nhất để thực hiện ý đồ đó là nhờ Nga in thêm tiền để tung ra thị trường”, ông Saif Ibrahim nói.

Vị chuyên gia này cùng với các nhà phân tích trong khu vực cho biết thêm, trước khi xảy ra các cuộc xung đột đẫm máu, Syria có khoảng 17 tỷ USD dự trữ nhưng hiện nay chính phủ của ông Assad chỉ còn lại khoảng 6-8 tỷ USD trong khi mỗi tháng vẫn phải chi thêm khoảng 500 triệu USD để trả lương và các nguồn cung cấp khác nhằm duy trì sự hoạt động bình thường của chính phủ.

Tại Moscow, Bộ trưởng Tài chính Syria cho biết, Syria đang nhờ Nga hỗ trợ thêm bằng cách cung cấp các khoản dự trữ dưới hình thức các khoản vay.