Scotland muốn tránh "bóng tử thần" kinh tế hậu Brexit

Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon,

Ngày 18/3 vừa qua, đảng cầm quyền “Đảng Dân tộc Scotland” (SNP) đã tổ chức đại hội toàn quốc để thông qua các vấn đề quan trọng, trong đó có vấn đề về tổ chức trưng cầu dân ý đưa Scotland tách khỏi Vương Quốc Anh. Vấn đề về tổ chức trưng cầu dân ý này sẽ được quyết định tại phiên họp của Quốc hội Scotland dự kiến được tổ chức trong tuần này.

Theo Chủ tịch đảng SNP và là Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon, cuộc trưng cầu dân ý lần hai về độc lập cho Scotland khỏi thành phần Vương Quốc Anh, nếu được quốc hội nước này đồng ý cho tổ chức, sẽ được diễn ra sau khi Anh làm rõ các điều kiện tiến hành đàm phán với EU về Brexit.

“Sau khi các điều kiện về Brexit đã trở nên rõ ràng, thì người Scotland sẽ có sự lựa chọn của riêng mình, chúng tôi sẽ tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về độc lập cho Scotland”- bà Nicola Sturgeon nhấn mạnh.

Theo Thủ hiến Scotland, nước này “cần phải tự tránh khỏi các hậu họa của thảm kịch của một Brexit cứng rắn”. “Tôi tin tưởng rằng Scotland sẽ có đủ các điều kiện cần thiết để gia nhập vào gia đình các quốc gia có nền độc lập riêng”- bà Nicola Sturgeon phát biểu trên nền các tràng vỗ tay không ngớt trong đại hội SNP.

Thủ hiến Scotland cũng nhấn mạnh rằng trong vòng một vài tháng qua, Scotland đã cố gắng thỏa thuận với Thủ tướng Anh Theresa May các vấn đề về Brexit.

“Mặc dù những người ủng hộ giữ nguyên quy chế về thành viên EU của Anh trong cuộc trưng cầu dân ý về Brexit chiếm số đông nhưng Chính phủ Scotland vẫn đồng ý không tách khỏi Vương quốc Anh. Tuy nhiên, điều này chỉ có giá trị với điều kiện kể cả khi thực hiện Brexit, Vương quốc Anh vẫn là thành viên của Thị trường chung châu Âu”- bà Nicola Sturgeon tuyên bố, đồng thời cho biết nếu Chính phủ Anh quyết định thực hiện Brexit một cách quyết liệt (rời cả khỏi Thị trường chung châu Âu) thì Scotland sẽ có các quyết định riêng của mình.

Trông chờ quyết định của Holirud (Quốc hội Scotland)

Thủ hiến Nicola Sturgeon cho biết, khả năng Scotland có tiến hành trưng cầu dân ý lần thứ hai về tách khỏi Vương quốc Anh hay không hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của Quốc hội Scotland.

“Tương lai của nước Anh hiện đang rất khác. Tương lai của Scotland cần phải phụ thuộc vào quyết định và sự lựa chọn của người dân Scotland. Trong tuần tới sự chú ý sẽ đổ dồn về Quốc hội Scotland, nơi sẽ thảo luận các vấn đề về việc người Scotland cần phải có quyền xác định tương lai của mình. Chúng tôi sẽ chờ đợi quyết định của quốc hội để có đầy đủ cơ sở pháp lý cho phép người dân Scotland được thực hiện quyền lợi của mình”- Thủ hiến Scotland tuyên bố.

Theo người đứng đầu Chính phủ Scotland, nếu Quốc hội Scotland thông qua quyết định về tiến hành trưng cầu dân ý, Thủ tướng Anh Theresa May sẽ phải chấp nhận về một cuộc trưng cầu dân ý trung thực, hợp pháp để người dân Scotland có quyền lựa chọn của mình.

London đang thực sự lo lắng

Chi tiết quy trình tiến hành trưng cầu dân ý Scotland

Theo kế hoạch, Quốc hội Scotland sẽ tiến hành thảo luận về việc tiến hành trưng cầu dân ý lần hai trong phiên họp ngày 21/3 và đến ngày 22/3, cơ quan này sẽ đưa vấn đề này ra bỏ phiếu. Trước đó, bà Nicola Sturgeon đã tuyên bố rằng cuộc trưng cầu dân ý lần hai về tách Scotland khỏi Vương quốc Anh sẽ được thực hiện trong khoảng thời gian giữa mùa thu năm 2018 và mùa xuân năm 2019.

Theo Điều 30 của Văn kiện năm 1998 về Scotland, Chính phủ Vương quốc Anh có quyền cho phép khu vực này tiến hành trưng cầu dân ý về độc lập. Để thực hiện được điều này thì cần phải có sự đồng ý của cả ba thể chế luật pháp gồm: Quốc hội Scotland, Hạ viện và Thượng viện Vương quốc Anh.

Về mặt lý thuyết, Chính  phủ Anh được hình thành với nền tảng là các thành viên đảng Bảo thủ có thể không cho phép Scotland tiến hành cuộc trưng cầu dân ý này bằng cách không đưa ra thảo luận ở quốc hội. Tuy nhiên trên thực tế, các thành viên đảng Bảo thủ Anh chưa chắc đã chọn cách hành động này vì họ hiểu rằng hành động này có thể kích thích các thành viên theo trường phái dân tộc chủ nghĩa ở Scotland nổi loạn. Khi ấy, hậu quả chính trị sẽ lớn hơn nhiều.

Về vấn đề này, nghị sỹ Quốc hội Anh và là thành viên SNP Rodger Mallin nhấn mạnh rằng SNP có số lượng thành viên nhất định trong Quốc hội Anh nên đảng Bảo thủ Anh sẽ “gặp nhiều khó khăn nếu không chịu ngồi xuống bàn đàm phán với SNP”.

London đang thực sự lo lắng

Khả năng độc lập khỏi Anh của Scotland, theo nhiều nhà phân tích, có thể diễn ra trong tương lai trung hạn chứ không phải dài hạn và điều này khiến London không thể không lo lắng. Ông Mallin nhấn mạnh rằng Scotland dự định sẽ từ bỏ tất cả căn cứ hạt nhân trên lãnh thổ mình nếu giành được độc lập.

“Chúng tôi cho rằng các căn cứ hạt nhân sẽ không có chỗ tại Scotland. Chúng tôi ủng hộ việc rút hệ thống tên lửa Trident khỏi Scotland. Vũ khí hạt nhân của Anh tập trung chủ yếu ở Scotlnad, trong khi đó chúng tôi luôn phản đối điều này”- nghị sỹ Millan tuyên bố.

Tuyên bố trên của ông Millan đi ngược lại với các lời hứa của bà Theresa May về việc căn cứ hải quân Clyde ở bờ Tây Scotland đến năm 2020 sẽ trở thành “ngôi nhà” của tất cả các tàu ngầm Vương quốc Anh.

Trước đó, SNP đã liên tục lên tiếng phản đối việc hiện thực hóa chương trình dài hạn trong nâng cấp tiềm lực lực lượng tàu ngầm hạt nhân Anh với các tên lửa Trident có khả năng mang đầu đạn hạt nhân. SNP cũng cho rằng không cần thiết phải duy trì lá chắn hạt nhân ở Anh.