Reuters: Có Nga "chống lưng", Triều Tiên sẽ phá tan vòng vây của Mỹ - Trung?

Reuters cho hay trong dịp năm mới 2017, người đầu tiên mà nhà lãnh đạo Kim Jong-un gửi lời chúc mừng chính là Tổng thống Nga Vladimir Putin chứ không phải nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình hay các đồng minh hiếm hoi khác của Bình Nhưỡng.

Theo giới chuyên gia, động thái của Triều Tiên là nhằm hy vọng Nga sẽ "giang tay" hỗ trợ trong trường hợp Trung Quốc, quốc gia chiếm tới 90% hoạt động thương mại của Triều Tiên, đưa ra các biện pháp trừng phạt nhằm ngăn chặn Bình Nhưỡng tiếp tục theo đuổi tham vọng hạt nhân và tên lửa.

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un thị sát cuộc diễn tập nhân kỷ niệm lần thứ 85 ngày thành lập quân đội Triều Tiên hôm 25/4.

Hồi tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng ca ngợi nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình về việc hỗ trợ Washington kiềm chế Bình Nhưỡng. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson lại yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ) tăng cường áp đặt lệnh trừng phạt mới với Triều Tiên.

Mặc dù không có dấu hiệu nào cho thấy hoạt động thương mại giữa Nga và Triều Tiên đang gia tăng nhưng thực tế, hoạt động trên các tuyến đường vận tải và kinh tế giữa hai quốc gia này, lại đang ngày một nhộn nhịp.

Cụ thể trong tuần tới, một tuyến phà mới sẽ đi vào hoạt động với sức chở khoảng 200 hành khách cùng 1.000 tấn hàng hóa trên hành trình từ Triều Tiên tới thành phố Vladivostok của Nga. Chuyến phà này hoạt động với tần suất 6 lần/tháng.

Reuters cho hay theo thống kê, hoạt động của các tàu chở dầu từ Vladivostok tới khu vực bờ biển phía đông của Triều Tiên cũng đang diễn ra liên tục. Điển hình, hồi tuần trước, 5 tàu chở dầu treo cờ Triều Tiên đã xuất hiện ở các khu cảng của Vladivostok.

Trước đó, hồi đầu năm nay, giới chức Nga đã có chuyến thăm tới Bình Nhưỡng để thảo luận về quan hệ hợp tác giữa hai nước trong hoạt động giao thông đường sắt. Trong đó, một tuyến đường sắt do Nga xây dựng nối thị trấn biên giới phía đông Khasan của Nga với khu cảng Rajin của Triều Tiên, vẫn đang được sử dụng để vận chuyển than đá, kim loại và dầu mỏ.

"Triều Tiên không quan tâm tới áp lực hay lệnh trừng phạt của Trung Quốc bởi Bình Nhưỡng đã có Nga hỗ trợ. Trong 50 năm qua, Triều Tiên đã có mối quan hệ kinh tế với cả Bắc Kinh và Moscow. Bình Nhưỡng cũng để hai quốc gia này tự cạnh tranh quyền viện trợ cũng như tạo ảnh hưởng với Triều Tiên", ông Leonid Petrov, một chuyên gia nghiên cứu về Triều Tiên tại Đại học quốc gia Australia ở Canberra nhận định.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, Moscow dường như không có ý định tăng cường hoạt động thương mại với Bình Nhưỡng bởi nguồn dự trữ ngoại tệ của Nga hiện rất thấp và Nga cũng không hoàn toàn tin tưởng Triều Tiên. 

Nước Nga mà đặc biệt là thành phố Vladivostok hiện là một trong những khu vực có cộng đồng người Triều Tiên ở nước ngoài đông nhất trên thế giới. Người Triều Tiên ở nước ngoài cũng đang gửi về quê hương hàng chục ngàn USD/tháng.

Do đó, phát biểu tại LHQ hồi tuần trước, Ngoại trưởng Tillerson đã kêu gọi các nước cắt đứt quan hệ ngoại giao và tài chính với Bình Nhưỡng cũng như ngừng cho phép công nhân Triều Tiên nhập cảnh vào làm việc. Tuy nhiên, Hội đồng Bảo an chưa thông qua đề xuất của ông Tillerson.

Cuộc điện đàm hôm 2/5 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putinkhông đạt được bất cứ thỏa thuận nào.

Mặc dù Nga không có ý định phủ quyết các lệnh trừng phạt mà Mỹ áp đặt với Triều Tiên nhưng mối quan hệ ngoại giao không yên ả giữa Nga – Mỹ cũng sẽ ngăn cản Moscow tham gia sáng kiến trừng phạt Bình Nhưỡng mà Washington đề xuất. Điều này được thể hiện thông qua cuộc điện đàm hôm 2/5 giữa ông Trump và ông Putin. Mặc dù lãnh đạo hai nước đã thảo luận nhiều vấn đề quốc tế trong đó có tình hình căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên nhưng cuối cuộc điện đàm, hai bên không đạt được bất cứ thỏa thuận nào.

Chuyên gia nghiên cứu Triều Tiên tại Đại học Oxford, ông Samuel Ramani cho rằng việc ủng hộ chính quyền Bình Nhưỡng sẽ mang lại lợi ích kinh tế cho Moscow.

"Hỗ trợ Triều Tiên đồng nghĩa với việc Nga đang thể hiện quốc gia này là một đối tác trung thành với chính sách phản đối lệnh trừng phạt và cô lập của phương Tây. Khi Nga có mối quan hệ kinh tế mật thiết với các quốc gia không ưa phương Tây như Iran, Venezuela và Syria, quan hệ giữa Nga và Triều Tiên sẽ trở thành vấn đề chiến lược", ông Ramani nói. 

Trong khi đó, Mỹ cũng đang kêu gọi cộng đồng quốc tế áp đặt lệnh cấm bán dầu mỏ cho Triều Tiên. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhấn mạnh Trung Quốc, nhà cung cấp chính dầu mỏ cho Triều Tiên, sẽ không đồng ý với đề xuất trên bởi hành động này sẽ gây ra bất ổn cho chính quyền Bình Nhưỡng và cắt đứt hoạt động thương mại giữa Trung – Triều.

Theo nguồn tin từ Trung Quốc, quốc gia này xuất khẩu khoảng 500.000 tấn dầu thô và 270.000 tấn sản phẩm dầu mỏ mỗi năm. Còn theo LHQ, trong năm 2015, Nga chỉ xuất khẩu khoảng 36.000 tấn dầu. Nga cũng đã đảm nhận vai trò là nhà cung cấp nhiên liệu máy bay cho Triều Tiên sau khi Trung Quốc cho ngừng hoạt động xuất khẩu sang Triều Tiên cách đây hai năm. Nga còn là nguồn thu ngoại tệ lớn với Triều Tiên đặc biệt ở khu vực Vladivostok.

Vladivostok, thành phố với 600.000 dân, chỉ nằm cách khu vực biên giới Triều Tiên khoảng 100 km. Đây còn nơi sinh sống của hàng ngàn công dân Triều Tiên. Những người này chủ yếu làm công việc xây dựng và sửa chữa nhà cửa.

Chia sẻ với Reuters, một lao động Triều Tiên đã làm việc ở Nga trong 11 năm qua cho hay, mỗi tháng anh này gửi về quê hương 500 USD. Tuy không nói rõ mức lương hàng tháng, nhưng anh này cho biết thu nhập một ngày lao động của mình là 4.000 rúp (70 USD).  

Một trong những biểu tượng cho mối quan hệ giữa Nga và Triều Tiên chính là việc triển khai hoạt động thường xuyên của phà Mangyongbong giữa Vladivostok và Rajin. Con phà cũ kỹ này từng được dùng để chở khách du lịch giữa Nhật Bản với Triều Tiên. Song Tokyo đã cấm hoạt động của phà Mangyongbong vào năm 2006 nhằm trừng phạt Bình Nhưỡng.

Tờ Yomiuri Shimbun của Nhật Bản thì cho rằng, hoạt động của phà Mangyongbong tới Nga là "hành động ảnh hưởng lớn tới nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong việc gia tăng sức ép buộc Triều Tiên từ bỏ phát triển hạt nhân và tên lửa".