Quan hệ Nga - Đức đang ‘trượt dài' tới điểm thấp nhất?

Theo tờ Die Zeit của Đức, vụ đầu độc chính trị gia người Nga Alexei Navalny đã đánh dấu “sự kết thúc của những ảo tưởng” trong quan hệ giữa Nga và Đức.

Cụ thể, Berlin nhận ra rằng sẽ không thể đạt được thay đổi thông qua tái thiết lập quan hệ và từ bỏ nguyên tắc tách biệt kinh tế và chính trị khi đối thoại với Moscow. Đặc biệt, nếu dẫn tới việc từ bỏ đường ống khí đốt Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2), thì đây có thể trở thành một trong những quyết định chính sách đối ngoại tốn kém nhất đối với Đức.

Quan hệ Nga - Đức đã diễn biến phức tạp khi Berlin cho rằng Moscow có liên quan tới việc nhà lãnh đạo đối lập Nga, Alexei Nalvany, “bị nghi đầu độc” bằng chất độc thần kinh Novichok. (Ảnh: Reuters)

“Trong trường hợp chính trị gia người Nga Alexei Navalny bị đầu độc, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Bộ trưởng Ngoại giao Heiko Maas đã thể hiện “sự cứng rắn” đáng ngạc nhiên”. Nhà lãnh đạo Đức gọi vụ việc là một “tội ác”, còn ông Heiko Mass đã liên kết vụ tấn công với việc thực hiện dự án Nord Stream 2”, Die Zeit viết.

“Quan hệ Đức - Nga đang “trượt dài” tới điểm thấp nhất kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh. Berlin không loại trừ khả năng từ bỏ đường ống dẫn khí đốt qua biển Baltic và kiên quyết đưa ra các biện pháp trừng phạt của châu Âu nếu Moscow không điều tra vụ đầu độc ông Navalny”, Die Zeit nhận định.

Đối với Đức, việc ngừng xây dựng Nord Stream 2 có thể trở thành một trong những quyết định chính sách đối ngoại đắt giá nhất trong lịch sử nước này. Các công ty bị ảnh hưởng sẽ yêu cầu bồi thường cho các khoản đầu tư của họ vào dự án.

Ngoài ra, theo Die Zeit, nhà chức trách Đức nhận thấy mình đang ở trong một tình huống địa chính trị mới, bị “kẹp chặt” giữa các đối thủ siêu cường. Một mặt, cố gắng “đáp trả” người đứng đầu Nhà Trắng, Donald Trump; mặt khác, kết thúc "sự ảo tưởng” trong quan hệ với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

“Nỗ lực tách rời kinh tế và chính trị trong cuộc đối thoại với Moscow đã thất bại. Ở Nga, cả hai lĩnh vực đều gắn kết với nhau, đặc biệt là khi xuất khẩu nguyên liệu thô. Và Điện Kremlin đang rất tích cực sử dụng sức mạnh này”, Die Zeit viết thêm.

Trong khi đó, Đức tài trợ cho “chính sách quyền lực mạnh mẽ” này với hàng tỉ USD. Đồng thời, Nord Stream 2 đang làm suy yếu không gian hậu Xô Viết khi giảm phí vận chuyển cho một số quốc gia và cũng làm tăng sự phụ thuộc của Tây Âu vào nhiên liệu xanh từ Nga. “Đây là những mục tiêu địa chính trị quan trọng nhất đối với Tổng thống Putin”, Die Zeit nhận định.

Trước đó, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas tuyên bố có nhiều “bằng chứng khó chối cãi” về sự can dự của Nga trong vụ việc và khẳng định: “Tôi hy vọng rằng người Nga không buộc chúng tôi phải thay đổi lập trường về đường ống dẫn khí Nord Stream 2”.

Đồng thời, thái độ của Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng đáng chú ý. Người phát ngôn Thủ tướng Đức cho biết: “Thủ tướng đồng ý với bình luận của Ngoại trưởng Đức”. Tuy nhiên, sau đó ít lâu, trong một cuộc thảo luận khác, Thủ tướng Merkel và Bộ trưởng Kinh tế Peter Altmaier lại tỏ ra thận trọng khi được hỏi về số phận Nord Stream 2 hay một kế hoạch trừng phạt Nga.

Theo Thủ tướng Đức, các vấn đề của Nord Stream 2 và vụ Navalny nên được xem xét riêng rẽ. “Dự án là một liên doanh kinh tế Nga - châu Âu và việc liên kết nó với vụ Navalny là không phù hợp”, bà Merkel giải thích.

Về phía Moscow, Bộ Ngoại giao Nga đã triệu Đại sứ Đức tại Moscow Geza Andreas von Geir để thảo luận về vụ ông Nalvany “bị nghi đầu độc”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết: “Chúng tôi mong Berlin sẽ cung cấp tất cả dữ liệu họ có, bao gồm kết quả xét nghiệm do Viện Dược lý và Độc chất của quân đội Đức tiến hành, cũng như ‘bằng chứng’ mà Bộ Ngoại giao Đức sở hữu”. Đặc biệt, bà Zakharova không ngại ngần khi cho rằng Berlin “đang dối trá nhằm phục vụ âm mưu chính trị đáng xấu hổ”.