Phụ nữ Nhật Bản: Nếu muốn đi làm thì không sinh con

Cô Nobuko Ito là hình tượng của mẫu phụ nữ hiện đại năng động tại Nhật Bản. Với tấm bằng tốt nghiệp loại ưu chuyên ngành luật sư cùng khả năng nói tiếng Anh trôi chảy, cô Nobuko đã từng làm việc 6 năm tại một tập đoàn luật quốc tế. Tuy nhiên, sau khi sinh 3 đứa con, cô Nobuko không thể tiếp tục công việc luật sư yêu thích của mình bởi tại Nhật Bản, phụ nữ chỉ được chọn 1 trong 2 nhiệm vụ: đi làm hoặc làm mẹ. 

"Trước khi sinh con đầu lòng, tôi thường có mặt tại văn phòng làm việc lúc 9 giờ sáng và về nhà lúc 3 giờ sáng hôm sau. Thậm chí, ngày thứ Bảy và Chủ Nhật, tôi vẫn đi làm. Nếu tôi muốn tiếp tục theo đuổi công việc, tôi sẽ không có thời gian chăm sóc cho các con. Điều đó là không thể", cô Nobuko nói.

Câu chuyện của cô Nobuko đã phần nào phản ánh văn hóa công sở khắc nghiệt tại đất nước mặt trời mọc. Đây cũng là nguyên nhân khiến 70% phụ nữ Nhật Bản từ bỏ công việc khi sinh con đầu lòng. Lý do thứ hai đến từ người bạn đời của họ. 

Theo kết quả khảo sát, đàn ông Nhật Bản dành thời gian làm việc nhà giúp vợ ít hơn nam giới châu Âu và Mỹ. Tại Thụy Điển, Đức và Mỹ, sau khi kết hôn, nam giới thường dành trung bình 3 giờ/ngày để chăm sóc con cái và giúp vợ làm việc nhà. Tại Nhật Bản, thời gian nam giới làm việc nhà là 1 giờ/ngày và chỉ dành 15 phút để chơi với con. 

Mặc dù, nhiều phụ nữ Nhật Bản mong muốn tiếp tục được đi làm sau khi sinh con nhưng họ lại đối mặt với vấn đề phức tạp hơn  - chăm sóc con cái. Theo số liệu thống kê chính thức từ chính phủ Nhật Bản, 20.000 trẻ em sinh sống tại khu vực thành phố không được đi học tại trung tâm chăm sóc trẻ nhỏ của nhà nước. Mặc dù, các trung tâm này có điều kiện sinh hoạt khá tốt song số lượng lại quá ít nên không đáp ứng được nhu cầu của người dân, thậm chí một số nơi có mức đóng học phí quá cao. 

"Tôi phải trả mức học phí 1.000 USD/tháng/con tại nhà trẻ công. Song tại các trường tư đắt đỏ, mức chi phí lên tới 2.000 USD/tháng/con", cô Nobuko nói. 

Do đó, phụ nữ Nhật Bản chỉ được lựa chọn 1 trong 2 công việc: hoặc ở nhà chăm con không đi làm, hoặc đi làm mà không sinh con. Song cả 2 lựa chọn trên đều đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới tương lai của quốc gia này. 

Chiến lược gia kinh tế - Kathy Matsui cho rằng việc duy trì số lượng phụ nữ đã kết hôn tiếp tục đi làm hoặc đi làm lại sau khi sinh con cần được xem là "ưu tiên hàng đầu mang tầm quốc gia" của Nhật Bản. Theo bà Matsui, phương án trên sẽ đóng góp 15% trong tổng thu nhập quốc dân (GDP) của Nhật Bản. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện tại, cường quốc kinh tế châu Á đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực.  

Hiện nay, tỷ lệ sinh tại Nhật Bản chỉ là 1,37 con/phụ nữ - thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ tiêu chuẩn 2,1 con/phụ nữ. Những bằng chứng nghiên cứu tại châu Âu và Mỹ cho thấy việc phụ nữ tiếp tục đi làm sau khi kết hôn sẽ giúp tăng tỷ lệ sinh nở. 

Tại những quốc gia như Thụy Điển, Đan Mạch và Mỹ  - nơi tỷ lệ phụ nữ đi làm giữ ở mức cao thì tỷ lệ sinh còn cao hơn. Trái lại với những nước có tỷ lệ phụ nữ đi làm thấp như Ý, Hàn Quốc và Nhật Bản, tỷ lệ sinh đẻ cũng rất thấp. 

Kể từ năm 2006, dân số Nhật Bản đã bắt đầu chứng kiến xu hướng sụt giảm. Nếu duy trì tốc độ này, chỉ trong vòng 50 năm tới, nhân khẩu của quốc gia này sẽ giảm mất 1/3 so với hiện nay. 

Minh Thu