Philippines tố Trung Quốc ồ ạt triển khai quân đội ở Biển Đông

Tuyên bố của Ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario về những căng thẳng đang gia tăng hàng ngày trong vấn đề chủ quyền biển đảo ở Biển Đông có khả năng sẽ là trọng tâm chính của Diễn đàn an ninh ASEAN và các nước có liên quan ở Châu Á – Thái Bình Dương trong 4 ngày tới đây.  

Một tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Philippines phát đi hôm đầu tiên diễn ra sự kiện ở Brunei cho biết: “Ông Del Rosario bày tỏ mối quan tâm sâu sắc về sự gia tăng của các lực lượng quân sự ở Biển Đông”. Ông Del Rosario nói rằng có “một sự hiện diện rộng rãi của tàu quân sự và bán quân sự của Trung Quốc” ở 2 nhóm đảo nhỏ trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines, đó là bãi cạn Scarborough và bãi Cỏ Mây ( nằm trong quần đảo Trường Sa thuộc Việt Nam).

Ngoại trưởng Philippines mô tả sự hiện diện của Trung Quốc tại các đảo nhỏ là “mối đe dọa đến nỗ lực duy trì hòa bình và ổn định trên biển trong khu vực”. Ông không đưa ra chi tiết về những lời cáo buộc nhưng cho biết các hành động của Trung Quốc đã vi phạm hiệp ước đã được ký năm 2002, trong đó có quy định các yêu sách của các bên có tranh chấp biển trong khu vực phải cam kết không thực hiện bất kỳ hành động nào có thể gây ra căng thẳng.

Một hội nghị tại Diễn đàn cấp cao ASEAN đang diễn ra ở Brunei

Hiệp ước này đã được ASEAN và Trung Quốc cùng cam kết tại Phnom Phenh, Campuchia năm 2002, có tên là Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC). DOC ràng buộc các bên tranh chấp để giải quyết tranh chấp “mà không cần đến các mối đe dọa hoặc sử dụng vũ lực”.

Tuy nhiên, sau nhiều năm, Trung Quốc đã gần như bỏ qua chữ ký của mình trong hiệp ước chung này và tuyên bố gần như toàn bộ biển, thậm chí là các vùng biển gần bờ của các nước láng giềng như Philippines, Việt Nam, Brunei, Malaysia... là thuộc chủ quyền của họ.

Căng thẳng phát triển trong những năm gần đây giữa Trung Quốc và các nước ASEAN cũng như các quốc gia láng giềng khác thể hiện một chính sách ngoại giao và quân sự ngày càng quyết đoán của Bắc Kinh trong việc tìm kiếm sức mạnh kiểm soát tài nguyên biển và hàng hải.

Để nhấn mạnh tham vọng này, tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào thứ Bảy (29/6) đã có một bài bình luận, trong đó cảnh báo Philippines rằng những thách thức của Manila có thể dẫn đến hành động gây hấn của Trung Quốc: “Nếu Philippines tiếp tục khiêu khích Trung Quốc,… một sự phản công sẽ khó có thể tránh khỏi”.

Sau một ngày, Ngoại trưởng Philippines đã đưa ra báo động đối với những lời lẽ đầy sự đe dọa từ phía Trung Quốc. “Những tuyên bố trên là một sự phản công vô trách nhiệm. Chúng tôi lên án bất kỳ mối đe dọa sử dụng vũ lực. Và chúng tôi sẽ tiếp tục theo đuổi giải quyết tranh chấp một cách hòa bình”, ông Del Rosario nói.

Trong một thập kỷ qua, ASEAN đã cố gắng để đảm bảo sự đồng thuận từ phía Trung Quốc trong việc ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) để ràng buộc pháp lý về các hành vi chi phối hoạt động trong khu vực. Trung Quốc đã chống lại tiến trình ban hành COC, cảnh giác với mọi sự nhượng bộ có thể làm suy yếu tuyên bố chủ quyền biển của nước này.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Marty Natalegawa cho biết các nước ASEAN sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác với Trung Quốc tại Brunei. "Cái mà chúng ta đang nhắm đến trực tiếp là một Bộ quy tắc ứng xử (COC)”, ông Natalegawa nói.

Các cuộc đàm phán sẽ được mở rộng và có sự tham gia của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga và các nước khác trên toàn khu vực châu Á – Thái Bình Dương vào ngày thứ Hai và thứ Ba ( 1-2/7), cung cấp một nền tảng cho chính sách ngoại giao mặt đối mặt trên nhiều vấn đề nóng bỏng của thế giới.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry dự kiến ​​sẽ tổ chức một loạt các cuộc họp nóng nhanh chóng với các đối tác của mình từ các nước lớn trên thế giới, bao gồm Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.

Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida và người đồng cấp Hàn Quốc của mình, Yun Byung-Se, cũng được thiết lập để tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp tại Brunei, Hội nghị Bộ trưởng lần đầu tiên giữa hai nước dưới một chính phủ mới.