Ông Trump nói gì khi công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel?

Lời tuyên bố trên của ông Trump được đưa ra bất chấp các cảnh báo từ lãnh đạo thế giới rằng động thái này có thể làm xói mòn những nỗ lực hòa bình cũng như khơi mào tình trạng bạo lực.

Bloomberg trích lời Tổng thống Trump phát biểu tại phòng Đối ngoại ở Nhà Trắng cho hay: “Đã đến lúc chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Điều này không có gì khác ngoài ý công nhận một sự thật. Và đó cũng là điều đúng đắn phải làm”.

Phó Tổng thống Mike Pence đứng ngay sau ông Trump khi ông phát biểu và ông Pence sẽ đích thân tới khu vực này vào cuối tháng 12.

Tổng thống Trump phát biểu công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Nguồn: Bloomberg

Việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel gây nhiều tranh cãi bởi phần lãnh thổ phía đông của thành phố này, nơi cư trú của một số người theo đạo Do Thái, Cơ đốc giáo và Hồi giáo, cũng được Palestine tuyên bố sẽ trở thành thủ đô của một quốc gia độc lập trong tương lai.

Mặc dù trước đó, vào năm 1995, Quốc hội Mỹ đã thông qua luật công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel đồng thời yêu cầu tổng thống chuyển đại sứ quán Hoa Kỳ từ Tel Aviv về Jerusalem, song các tổng thống trước đó đều tránh thực hiện quy định này. Các Tổng thống Mỹ đều sử dụng quyền khước từ pháp lý, cho phép họ trì hoãn việc di chuyển đại sứ quán vì các lý do an ninh quốc gia.

Ông Trump cho rằng thực hiện động thái này không có nghĩa là “Hoa Kỳ đang can thiệp vào những vấn đề liên quan đến tranh chấp lãnh thổ, bao gồm vạch ra đường biên giới cụ thể cho Israel ở Jerusalem”. Tổng thống Mỹ cho hay Hoa Kỳ sẽ tiếp tục ủng hộ “giải pháp hai nhà nước nếu cả hai bên cùng đồng ý”.

“Quyết định này không phản ánh việc Mỹ sẽ phá bỏ cam kết mạnh mẽ rằng cần tạo điều kiện thuận lợi để đi đến một hiệp định hòa bình lâu dài. Chúng tôi muốn đó sẽ là một thỏa thuận tuyệt vời cho cả người Israel và Palestine”, ông Trump phát biểu.

Tuyên bố của ông Trump cũng đặt mối quan hệ đồng minh giữa Hoa Kỳ và các quốc gia Hồi giáo ở Trung Đông trên “một con thuyền chòng chành”, cũng như “hy sinh” sự tín nhiệm dành cho Washington như một nhà trung gian hòa bình trong khu vực.

Ngoài ra, các cơ sở của Mỹ ở Trung Đông cũng phải đối mặt với nguy cơ tuần hành phản đối bạo lực sau khi quyết định trên được đưa ra. Bộ Ngoại giao Mỹ đã gửi lời cảnh báo tới các đại sứ quán và lãnh sự quán nước này ở các quốc gia Hồi giáo lớn về những bất ổn có thể xảy ra. Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Jerusalem cũng cảnh báo các nhân viên và gia đình của họ hạn chế du lịch cá nhân.

Trong khi đó, việc rời đại sứ quán sẽ mất nhiều năm. Các quan chức cấp cao Mỹ cho biết họ chưa nhận được thời gian biểu cụ thể cho việc di dời nhưng việc xây dựng đại sứ quán mới thường mất từ 3 đến 4 năm.

Các lãnh đạo thế giới ở cả châu Âu và Trung Đông đều lên tiếng phản đối kế hoạch trên. Giáo hoáng Francis kêu gọi ông Trump hãy tôn trọng tình trạng hiện nay của Jerusalem, trong khi Tổng thống Pháp cảnh báo người đồng cấp Mỹ về động thái này trong cuộc điện đàm hồi đầu tuần.

Các lãnh đạo trên khắp Trung Đông, bao gồm Jordan, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Xê Út và Liên đoàn Ả Rập cũng lên tiếng phản đối. Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei gọi kế hoạch của ông Trump là dấu hiệu cho thấy “sự thất bại và thiếu năng lực của Mỹ”. Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vẫn chưa lên tiếng về quyết định này.