Ông Donald Trump có xây dựng chính quyền "gia đình trị"?

Nhiều người băn khoăn rằng liệu quyết định này có hợp pháp hay không? Liệu đây có phải là dấu hiệu cho thấy ý định để con ruột tham gia vào bộ máy chính quyền của ông Trump? Và điều này có ý nghĩa gì khi “những thanh niên nhà Trump” vừa đóng vai trò trong quá trình chuyển giao quyền lực vừa tiếp quản công việc kinh doanh của gia đình?

Washington Post đã có bài phân tích về vấn đề này. Trên thực tế, ông Trump có rất nhiều sự lựa chọn cho nhóm chuyển giao quyền lực của mình. Tuy nhiên, điều đó sẽ khó khăn hơn khi hình thành bộ máy chính quyền mặc dù các chuyên gia pháp lý cho rằng ông hoàn toàn có khả năng “bẻ cong” quy định.

Vợ chồng Tổng thống đắc cử Donald Trump và bốn người con tham gia chương trình phỏng vấn 60 phút trên truyền hình. Nguồn: NY Daily

Hãy xem lại tuyên bố vào cuối tuần qua của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Đó là ý định đưa Donald Jr., Ivanka và Eric Trump, cũng như con rể Jared Kushner của ông vào ủy ban điều hành quá trình chuyển giao quyền lực. Điều này là hoàn toàn hợp pháp, dù các chuyên gia cho biết chưa từng có trường hợp tương tự trong lịch sử tổng thống Mỹ. Một ví dụ gần giống nhất là việc bà Hillary can thiệp vào quá trình chuyển giao quyền lực của chồng sau cuộc bầu cử năm 1992 nhưng khi đó bà không nắm giữ một vị trí chính thức như các con của ông Trump bây giờ.

Điều này là hợp pháp bởi nhóm chuyển giao quyền lực không phải là một cơ quan liên bang. Cho dù họ hoạt động với sự hỗ trợ của một số cơ quan liên bang thì theo quy định đó vẫn là một tổ chức phi lợi nhuận và phải tuân thủ một số quy định. Tóm lại, nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump chưa phải là nội các chính thức của ông.

Hãy cùng xem một số khả năng mà Tổng thống đời thứ 45 của Hoa Kỳ sẽ đưa các con mình vào chính quyền mới ra sao. Việc hạn chế sử dụng họ hàng, người nhà trong chính phủ liên bang được quy định trong điều 5 U.S.C. 3110, theo đó một quan chức công không thể “bổ nhiệm, thuê, tiến cử hay ủng hộ” họ hàng trong “cơ quan mà người này đang làm việc hay bất kỳ chỗ nào mà người này kiểm soát hay có quyền pháp lý”.

Quy định này có vẻ sẽ giúp loại trừ khả năng ông Trump nhận các thành viên gia đình mình vào bất kỳ vị trí nào trong chính phủ. Nhưng tất nhiên cũng có những ngoại lệ, đặc biệt là nếu Tổng thống đắc cử muốn thúc đẩy vỏ bọc pháp lý.

Theo các chuyên gia, dưới đây là một số cách mà ông Trump có thể làm nếu muốn sử dụng người nhà:

Thứ nhất, Tổng thống đắc cử có thể tiến cử người nhà, họ hàng nếu người này từ chối nhận lương. Có nhiều ý kiến không đồng tình về vấn đề này, nó thuộc phạm trù “góc tối” của luật pháp, nhưng đây là cách lách luật rất dễ dàng đối với ông.

Ba người con lớn của ông Trump liệu sẽ tham gia vào bộ máy chính quyền mới? Nguồn: Getty

Thứ hai, Tổng thống có thể gây áp lực cho Văn phòng quản lý nhân sự để ban hành các quy định cho phép nhận một số cá nhân vốn bị cấm với lý do chuẩn bị cho “các trường hợp hoặc sự kiện không thể biết trước”. Điều này được cho phép theo điều luật  5 U.S.C. 3110(d), theo đó các cá nhân có thể được nhận vào làm việc tạm thời “trong trường hợp có sự kiện khẩn cấp do hệ quả từ thảm họa thiên nhiên” hay những sự kiện tương tự.

Thứ ba, Tổng thống đời thứ 45 của Hoa Kỳ có thể thuê người trong dòng họ nhưng trên thực tế không được liệt kê vào danh sách họ hàng theo quy định. Những người này có thể ví dụ như anh em trai của con rể Kushner của ông, vợ cũ của tỷ phú này hay các họ hàng xa như anh em họ đời thứ hai hay vợ/ chồng của họ hàng.

Thứ tư, Tổng thống đắc cử có thể dùng ảnh hưởng của mình để các cá nhân bị cấm theo luật vào làm việc tại các nhánh khác của chính phủ. Như việc Eric Trump trở thành cố vấn của Lãnh đạo đa số Thượng viện,  Mitch McConnell, từ đó con trai của ông Trump có thể tiếp cận gần với các hoạt động của tổng thống trong khi vẫn nhận lương.

Ngoài ra, còn một số viễn cảnh khác nhưng hầu hết tất cả các lựa chọn của ông Trump là giữ các thành viên gia đình gần bên mình, đối xử với họ như những cố vấn và cho phép họ tham gia vào công việc của lãnh đạo Nhà Trắng một cách không chính thức.

Sẽ rất khó để tưởng tượng những người con của ông Trump không phải là khách thường xuyên của Nhà Trắng. Nếu họ tới tòa Bạch Ốc thì không có gì có thể ngăn cản việc họ tham gia vào hành động, dù cho họ vẫn quản lý Tập đoàn Trump cùng một lúc.

Bên cạnh đó, có rất ít cách để ngăn điều này không xảy ra. Văn phòng cố vấn đặc biệt Hoa Kỳ, chịu trách nhiệm giám sát tình trạng “gia đình trị” và các vi phạm khác ở cấp độ chính phủ, sẽ rất khó để cáo buộc pháp lý tổng thống. Tòa án, cơ quan quyền lực hạn chế, có thể cho rằng hoạt động cá nhân của tổng thống là “một câu hỏi chính trị” và từ chối xem xét.

Như luật sư Rudolph W. Giuliani cựu Thị trưởng thành phố New York, cho CNN biết rằng: “Bạn sẽ nhận ra rằng những quy định luật pháp này không áp dụng với tổng thống”.