Niger "đau đầu" vì chuyện con trai Gadhafi

NATO sẽ rút khỏi Libya ngày 31/10, 267 người ủng hộ Gadhafi bị hành quyết, Con trai Gadhafi sẽ ra đầu thú?, Gia đình Gadhafi sẽ kiện NATO, Saif al-Islam Gadhafi đang trốn sang Nigeria, Chôn cất Gadhafi dưới nấm mồ vô danh, Cuộc đời Gadhafi qua ảnh, Những câu phát ngôn "điên rồ" nhất của Gaddafi, Ai bắn Gaddafi?, Gadhafi đã chết

Số phận của Saif al-Islam Gadhafi vẫn đang là một câu hỏi lớn.

Tội phạm - anh hùng?

Đồng minh vốn nhận được nhiều hỗ trợ từ Libya thời của Gadhafi đã nói sẽ tôn trọng các cam kết với Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) nhưng cũng biết sẽ phải đối mặt với các bộ lạc trên khắp sa mạc Sahara, nơi trú ngụ của các bộ lạc chống đối chính phủ được Gadhafi tiếp tay trước đây. Ở đây Saif al-Islam lại được coi là anh hùng.

ICC nói rằng Saif thông qua các bên trung gian liên hệ với tòa để bàn bạc về việc ra đầu thú. Tuy nhiên, tòa này cũng nhận được thông tin rằng các nhóm tay sai ở một quốc gia thân Gadhafi khác thì đang tôn vinh anh ta như một vị anh hùng.

Các quan chức Libya và những người có liên quan đến vấn đề này cho hay Saif al-Islam rõ ràng đang rất lo ngại bị rơi vào tay các lực lượng của chính phủ lâm thời Libya, những người đã ra tay hành quyết "Gadhafi bố" một tuần trước đây.

Niger đã từ chối đưa ra bình luận về việc Saif al-Islam hiện nay đã vượt qua biên giới và đang ẩn náu ở dãy núi giáp biên giới Algeri và Mali.

Một quan chức cấp cao khu vực phía bắc của tỉnh Agadez, một địa điểm dừng chân cho những người Libya đi chạy tị nạn trong đó có một con trai Saadi của Gadhafi, nói rằng bộ lạc này đã ngồi lại bàn bạc về những vấn đề an ninh với các đại diện quân đội Mỹ.

Vị quan chức giấu tên này đã từ chối đi sâu hơn vào các chủ đề hội đàm nhưng có nói về kế hoạch "tẩu thoát" của Saif al-Islam và cựu giám đốc tình báo Abdullah al-Senussi. Cả hai người này đều là đối tượng truy nã của ICC.

"Senussi đang được chuyển từ Mali đến một nước khác không nằm trong hiệp ước dẫn độ của ICC. Tôi chắc chắn rằng họ được vận chuyển bằng máy bay, một từ Mali, một từ Niger", ông nói.

Ông này cho biết thêm ít nhất 10 địa điểm cất cánh ở khu vực biên giới Niger và Libya có thể sử dụng để đưa Saif al-Islam đi trốn.

Một thành viên quốc hội ở phía bắc Mali, Ibrahim Assaleh Ag Mohammed đã bác bỏ thông tin Senussi đang ở Mali và nói rằng cả Saif và Senussi đều sẽ bị từ chối nếu tìm cách thông quan vào nước này.

Cả Niger và Mali đều đã ký kết hiệp ước dẫn độ tội phạm của ICC. Tuy nhiên, giao nộp Saif có thể sẽ vấp phải sự phẫn nộ của các bộ tộc phía bắc, vốn là đồng minh thân thiết của Gadhafi.

"Chúng tôi sẵn sàng che giấu anh ấy bất cứ khi nào cần thiết", tộc trưởng thị trấn Agadez, Mouddour Barka nói.

"Cộng đồng quốc tế nên đứng sang một bên và chính quyền đừng nghĩ đến chuyện giao nộp anh ấy nếu không chúng tôi sẽ xuống phố và họ sẽ phải đối mặt với với chúng tôi đấy", ông này cảnh báo.

ICC kiểm chứng

Hãng tin Reuters dẫn lời công tố của ICC Luis Moreno-Ocampo nói rằng các hoạt động liên lạc với Saif al-Islam đang được tiến hành nhờ các bên trung gian bất chấp vị trí ẩn náu hẻo lánh.

"Chúng tôi có thông tin là một nhóm lính đánh thuê đang giúp đưa anh ta sang một nước thứ 3 vì vậy chúng tôi đang nỗ lực ngăn chặn việc này. Có tin đồn rằng vài người trong số họ là người Nam Phi", Moreno-Ocampo nói.

Chi tiết kế hoạch vẫn chỉ là phác thảo nhưng bức tranh đang dần được hình thành sau khi Gadhafi bố anh ta bị giết chết. trong khi đó phe cánh của NTC đã mật báo con trai 39 tuổi của Muammar Gadhafi đang ẩn náu trong các bộ lạc du cư ở sa mạc Sahara và đang tìm cách "hạ cánh" an toàn ở nước ngoài.

Quan chức cấp cao của NTC cho biết Saif al-Islam đã băng qua biên giới và vào đến Niger nhưng vẫn chưa tìm được cách nộp mình cho tòa La Haye.

"Hiện tại các đầu mối ở Mali, Nam Phi và một nước láng giềng nữa đang cố gắng thu xếp "lối ra" cho anh ta. Nhưng anh ta vẫn chưa có câu trả lời chắc chắn mà vẫn đang phải chờ đợi", vị quan chức giấu tên cho biết.

Mặc dù có thể tiếp cận số tiền của lớn của gia đình Gadhafi tích cóp trong vòng 42 năm thống trị đất nước dầu mỏ Libya, nhưng là đối tượng truy nã của ICC vì tội đàn áp các cuộc nổi dậy ở đất nước này số tiền đó cũng không thể giúp gì nhiều cho Saif al-Islam.

"Lưới trời lồng lộng"

Một vài nhà quan sát cho rằng đầu hàng ICC có lẽ là lựa chọn duy nhất cho Saif, người vẫn hy vọng sẽ được tiếp nhận ở một trong những nước Châu Phi mà trước đây cha mình đã rộng tay giúp đỡ.

Lực lượng NTC kéo sập thành lũy của Gadhafi ở Bani Walid và Sirte trong tháng này thì không đủ khả năng để săn lùng những kẻ chạy trốn trong các sa mạc.

NATO với những chiến hạm trên không có thể giúp đỡ. Nhưng NATO lại nhấn mạnh nhiệm vụ của tổ chức này là bảo vệ dân thường chứ không phải nhắm vào các cá nhân, mặc dù tuần trước chính các chiến hạm của NATO đã chặn chuyến bay của Muammar Gadhafi.

Một trong các vệ sĩ của Saif nói rằng "Gadhafi con" đã rất lo sợ khi rời Bani Walid. Nếu anh ta xem được đoạn băng về cái chết của cha mình, chắc chắn anh ta cũng sẽ hiểu được số phận của mình sẽ ra sao nếu tiếp tục ở lại Libya.

Tuần trước, một quan chức NTC nó rằng Saif đã làm hộ chiếu giả và nằm vùng ở Ghat, một địa điểm gần biên giới Algeria. Đây cũng là nơi mẹ, em gái và hai em trai của anh ta cũng đã từng đi qua để trốn sang Algeria hồi tháng 8.

Algeria không tham gia luật dẫn độ tội phạm của Hiệp ước Roma, nơi ICC ra đời. Tuy nhiên, áp lực về ngoại giao vẫn có thể buộc nước này phải giao nộp đối tượng tình nghi. NTC cũng đang ép nước này phải giao nộp người thân của Gadhafi.

Niger, Mali, cộng hòa Chad và Burkina Faso đều là những nước tham gia hiệp ước của ICC. Algeria, nước đang tiếp nhận mẹ, em gái, em trai của Saif là nước đứng ngoài hiệp ước này. Sudan và Zimbabwe cũng là những nước không tham gia hiệp ước dẫn độ tù nhân của ICC.

Tunisia, một trong những địa điểm đang che chở những người trung thành với Gadhafi cũng là nước tham gia Hiệp ước ICC.

Hoa Tạ

Tổng hợp