Nhật Bản quyết 'không lùi bước' trước Trung Quốc, Triều Tiên
Sách Trắng đã chỉ trích gay gắt các hành động của Trung Quốc trong vùng biển Hoa Đông khi tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo đang tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư đồng thời thúc đẩy phản ứng mạnh mẽ từ Bắc Kinh, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Nhật Bản đã phóng đại mối đe dọa và “cố tình tạo ra căng thẳng và đối đầu trong khu vực”.
Mối quan hệ Trung – Nhật đã trở nên căng thẳng bởi các tranh chấp lãnh thổ cũng như thái độ của Thủ tướng Shinzo Abe cho rằng Tokyo không cần phải xin lỗi về lịch sử chiến tranh.
"Có những vấn đề khác nhau và các yếu tố gây mất ổn định trong môi trường an ninh xung quanh Nhật Bản, một trong số đó đang ngày càng trở nên hữu hình, cấp bách và nghiêm trọng", Sách trắng quốc phòng cho biết. Sách trắng được ban hành nhằm xoa dịu lời kêu gọi của các chính trị gia đảng phái yêu cầu quân đội Nhật Bản tăng cường khả năng chống lại các mối đe dọa.
Sách trắng Quốc phòng Nhật cũng cho biết: “Trung Quốc đã cố gắng thay đổi hiện trạng bằng sức mạnh vũ lực của mình, điều này không phù hợp với trật tự hiện có của pháp luật quốc tế”. Đây cũng là ý kiến của ông Shinzo Abe và Nội các Nhật Bản đưa ra trong thời gian gần đây, "Trung Quốc phải chấp nhận và nên gắn liền với các tiêu chuẩn quốc tế".
Tranh chấp chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông bùng lên kể từ tháng Chín năm ngoái sau khi Nhật Bản muốn quốc hữu hóa các hòn đảo này.
Tàu của Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản tuần tra xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ngày 1/7/2013 |
Tàu tuần tra của hai nước thường xuyên đối đầu nhau ở gần khu vực quanh quần đảo, dấy lên quan ngại rằng một vụ va chạm ngoài ý muốn hoặc sự cố khác có thể dẫn đến một cuộc xung đột lớn hơn. "Một số hoạt động của Trung Quốc liên quan đến việc xâm nhập vào lãnh hải của Nhật Bản, vi phạm vào không phận lãnh thổ của Nhật Bản và thậm chí hành động nguy hiểm có thể gây ra một bất ngờ, và rất đáng tiếc", báo cáo cho biết.
Nhật Bản cho biết trong tháng Hai rằng một tàu hải quân Trung Quốc đã khóa radar điều khiển hỏa lực nhắm vào một tàu khu trục của Nhật Bản, một bước có thể được coi là ngắm bắn thực tế. Trung Quốc đã phủ nhận cáo buộc này, tuy nhiên Sách trắng Quốc phòng cho rằng khẳng định của Bắc Kinh là “không phù hợp với các sự kiện”.
Khi được hỏi về Sách trắng quốc phòng của Nhật Bản, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết nó chứa đựng “những lời chỉ trích sai” và sau đó gia tăng ngôn ngữ gay gắt về việc Nhật Bản tăng cường quân đội. “Cộng đồng quốc tế không thể không quan tâm tới ý định thực sự của Nhật Bản và sự phát triển tương lai của họ”, bà nói, “Chúng tôi hy vọng rằng Nhật Bản có thể điều chỉnh thái độ của mình”.
Củng cố quốc phòng
Sự trở lại của Thủ tướng Shinzo Abe sau khi giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử vào cuối năm ngoái hứa hẹn sẽ làm sống lại nền kinh tế và tăng cường sức mạnh phòng thủ của Nhật Bản. Ông cũng muốn xem xét lại Hiến pháp hòa bình kể từ sau Thế chiến II nhằm hợp pháp hóa việc xây dựng sức mạnh quân đội, mặc dù việc này còn đang gây tranh cãi và mất nhiều thời gian.
Nhật Bản đã thông qua các chính sách củng cố quốc phòng đối với các quần đảo bị tranh chấp và đã tăng ngân sách quốc phòng lần đầu tiên sau 11 năm trong năm nay. Quân đội Nhật Bản cũng đang tiến hành các cuộc tập trận chung với Mỹ - đồng minh lớn của họ, và củng cố phòng thủ chống lại các cuộc tấn công tên lửa.
Quân đội Mỹ tham gia với Lực lượng bảo vệ Nhật Bản trong một lễ kỷ niệm diễn ra trong năm 2013 |
Chính phủ Nhật Bản cũng đang xem xét lại chính sách quốc phòng giữa kỳ, lên kế hoạch xây dựng chính sách quốc phòng mới trong tháng Mười Hai. Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản (LDP) của ông Abe đã gửi kiến nghị lên chính phủ vào tháng trước, trong đó yêu cầu xem xét việc mua các loại vũ khí có khả năng tấn công các mục tiêu của đối phương.
Nhật Bản từ lâu đã cho rằng họ có quyền tấn công các mục tiêu của đối phương khi ý định tấn công Nhật Bản là rõ ràng, mối đe dọa sắp xảy ra và không có lựa chọn khác. Nhưng bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Nhật Bản đang cố gắng để có được khả năng đó sẽ làm cho Trung Quốc và Hàn Quốc cảm thấy thất vọng. Hai nước đã có một sự oán giận sâu sắc kể từ sau cuộc chiến tranh xâm lược và thuộc địa của Nhật Bản trong Thế chiến thứ II.
“Sự cân bằng quyền lực sẽ mất đi nếu chúng ta không xem xét đến khả năng bị tấn công”, giáo sư Kazuya Sakamoto ở Đại học Osaka, người nằm trong ban tư vấn chính sách quốc phòng cho Thủ tướng Abe cho biết.
LDP cũng đã khuyến cáo rằng quân đội Nhật Bản nên thiết lập bộ phận lính thủy đánh bộ và đổ bộ được trang bị các loại máy bay như V-22 Osprey để thúc đẩy việc bảo vệ các hòn đảo xa xôi. Nhật Bản đã dành khoảng 80.000 USD trong ngân sách quốc phòng năm nay để nghiên cứu việc mua loại máy bay này nếu có thể.
Chính quyền của ông Abe cũng muốn xem xét lại việc thay đổi hiến pháp cấm sử dụng quyền tự vệ tập thể, hoặc trợ giúp một đồng minh bị tấn công. Khi còn nắm quyền ở nhiệm kỳ 2006 – 2007, ông Abe cũng đã từng đề nghị dỡ bỏ lệnh cấm này trong một số trường hợp, chẳng hạn như đánh chặn tên lửa đạn đạo bị ràng buộc đối với Hoa Kỳ. Một ủy ban cố vấn dự kiến sẽ đồng ý với đề nghị này của ông Abe.