Nhật Bản muốn mở lại các cuộc họp cấp cao với Trung Quốc

Thủ tướng Abe đã cử một người thân cận là Thứ trưởng Ngoại giao Akitaka Saiki, đến Trung Quốc để thực hiện cuộc đàm phán cấp thứ trưởng đầu tiên giữa hai nước kể từ tháng 9/2012.

Tổng thống Philippines Benigno S. Aquino III bắt tay với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Manila hôm 27/7/2013.

Trong chuyến thăm này, ông Saiki không chỉ có cuộc hội đàm với người đồng nhiệm phía Trung Quốc là ông Liu Zhenmin vào ngày 29/7, mà còn có cuộc trao đổi 90 phút với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Wang Yi (Vương Nghị) tại Nhà khách Quốc gia Điếu Ngư Đài ở Bắc Kinh hôm 30/7.

Tại các cuộc họp này, ông Saiki nhấn mạnh: "Cả hai bên Nhật Bản và Trung Quốc phải nỗ lực để hàn gắn mối quan hệ".

Ông cũng truyền đạt tới ông Vương Nghị những ý định của ông Abe, đã được thể hiện trước đó trong một cuộc họp báo tại Philippines hôm 27/7 rằng: “Nhật Bản hy vọng sẽ tổ chức các cuộc hội đàm cấp bộ trưởng và cấp cao với Trung Quốc vô điều kiện càng sớm càng tốt”.

Nhật Bản và Trung Quốc đã không có những cuộc họp ở cấp độ như vậy kể từ khi chính phủ Nhật Bản quốc hữu hóa quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang có tranh chấp giữa hai nước hồi tháng 9/2012.

Saiki đã báo cáo cho ông Abe về chuyến đi hai ngày tới Trung Quốc tại Văn phòng Thủ tướng Chính phủ vào ngày 31/7. Bộ trưởng Ngoại giao Fumio Kishida cũng tham dự, và cho biết: "Nhật Bản và Trung Quốc đã nhất trí tiếp tục đối thoại".

Đáp lại, ông Abe yêu cầu tiếp tục duy trì các cuộc tiếp xúc với Trung Quốc.

Trước cuộc bầu cử Thượng viện hôm 21/7, ông Abe nhấn mạnh rằng ông không vội vàng trong việc tổ chức các cuộc hội đàm thượng đỉnh với Trung Quốc.

Và trong một cuộc tranh luận trực tuyến giữa các nhà lãnh đạo đảng chính trị hôm 28/7, ông Abe đã thẳng thừng chỉ trích Bắc Kinh. Ông nói: "Các quan chức Trung Quốc đã nói với chúng tôi rằng nếu Nhật Bản không chấp nhận một điều kiện, Trung Quốc sẽ không đồng ý tổ chức một hội nghị thượng đỉnh với Nhật Bản. Điều đó thật sai lầm ". Dường như điều kiện mà ông đề cập đến chính là việc Trung Quốc muốn Nhật Bản thừa nhận rằng có tranh chấp lãnh thổ đối với quần đảo Senkaku/Điều Ngư.

Lập trường của ông Abe có vẻ như đã dịu lại chút ít sau khi Đảng Dân chủ Tự do của ông giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Thượng viện.

Ngoài ra, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden kêu gọi Nhật Bản và Trung Quốc phải làm hết sức mình để giảm bớt căng thẳng.

Ông Abe nói với ông Biden rằng: "Những cánh cửa luôn mở rộng để chào đón các cuộc thảo luận giữa Nhật Bản và Trung Quốc".

Hôm 29/7, Thủ tướng Nhật cũng cho biết: "Hai nước cần nỗ lực cải thiện quan hệ bằng cách quay lại điểm khởi đầu của mối quan hệ đối tác chiến lược cùng có lợi".

Trong Hội nghị Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G20 vào tháng Chín, hội nghị Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương và hội nghị các quốc gia Đông Nam Á vào tháng Mười tới, Thủ tướng Abe và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có cơ hội để tổ chức những cuộc gặp bên lề.

Tuy nhiên, Trung Quốc có thể sẽ ‘tránh’ các cuộc đàm thoại như vậy nếu ông Abe đến thăm đền Yasukuni, nơi thờ các binh lính Nhật tử trận vào ngày 15/8 tới, ngày kỷ niệm kết thúc Thế chiến II.

Một trợ lý thân cận của ông Abe nói: "Nếu Thủ tướng không thăm đền Yasukuni vào tháng Tám, Trung Quốc sẽ cảm thấy dễ chịu hơn và điều này sẽ thúc đẩy đối thoại".